Fréttaskýring: Hundrað skattahækkanir

Dæmi um breytingar á skattakerfinu frá árinu 2007.
Dæmi um breytingar á skattakerfinu frá árinu 2007. mbl.is

Á annað hundrað breytingar hafa orðið á skattkerfinu allra síðustu árin. Flestar fela í sér álagningu nýrra skatta eða hækkun. Örfá dæmi eru um lækkun skatta eða að skattur hafi verið felldur niður.

Á yfirliti sem Viðskiptaráð Íslands hefur tekið saman um breytingar á skattkerfinu frá 2007 sést að frá þeim tíma, á árunum 2008 til 2012, samkvæmt fjárlögum, hafa orðið eða verða 110 til 120 skattabreytingar. Viðskiptaráðið hefur áður varað við þessum öru breytingum og sagt að þær hafi flækt umhverfi atvinnurekstrar og fjárfesta til muna og „leitt til þess að Ísland telst háskattaland í alþjóðlegu samhengi“.

Nýir og hærri skattar

Einhverjar breytingar urðu til lækkunar á árinu 2008 en síðan hafa flestar breytingar orðið til að hækka skatta og nokkrir nýir skattar bæst við. Á yfirlitinu sem dæmi eru birt úr hér að ofan koma ekki fram breytingar á fjölda skatta sem lagðir eru á í krónutölu og breytast árlega, svo sem útvarpsgjald og gjald í framkvæmdasjóð aldraðra.

Af nýjum sköttum má nefna auðlegðarskatt sem lagður var á 2010 og hefur síðan hækkað um 20%. Kolefnisgjald var einnig lagt á 2010 og hefur síðan hækkað um 50-100%, samkvæmt yfirlitinu. Orkuskattur var lagður á sama ár. Bankaskattur bættist í flóruna á þessu ári.

Samkvæmt fjárlögum næsta árs bætist við gistináttagjald, steinolíugjald og fjársýsluskattur á heildarlaun fjármálafyrirtækja, lífeyrissjóða og tryggingafélaga.

Fjármagnstekju skattur tvöfaldaður

Þeir skattar sem fyrir voru hafa flestir hækkað frá 2007. Fjármagnstekjuskatturinn var tvöfaldaður í þremur áföngum.

Tekinn var upp þrepaskiptur tekjuskattur á einstaklinga 2010 og álagningarprósentan hækkuð á tekjur umfram ákveðið lágmark. Viðskiptaráðið reiknar hækkunina 9%. Persónuafsláttur hefur hækkað á móti. Útsvarsálagning hefur hækkað um 11%.

Sömuleiðis hafa orðið breytingar á uppbyggingu virðisaukaskatts og almenn álagningarprósenta hækkuð um 1% en Viðskiptaráðið reiknar heildarhækkun skattsins 4% frá 2007.

Áfengis- og tóbaksgjald hefur hækkað um rúm 50% á þessum tíma. Bensín- og olíugjald hefur hækkað mikið. Þannig hefur almennt bensíngjald nærri þrefaldast en samanlagt almennt og sérstakt bensíngjald hækkað um 81%.

Tryggingagjöld hafa sum hver margfaldast, eins og til dæmis atvinnutryggingargjald, en í heildina hafa þau hækkað um 45%.

Óvæntur viðbótarskattur

Launþegar sem verða með tæpar 800 þúsund krónur í laun á mánuði á næsta ári þurfa að gera ráð fyrir 26 þúsund króna tekjuskatti á árinu, umfram það sem gert hefur verið ráð fyrir. Þá mun staðgreiðsla allra launþega hækka örlítið, aðallega vegna hækkunar útsvars sem ákveðin var í Reykjavík fyrr á þessu ári.

Tekjuskattur er lagður á í þremur þrepum og er álagningarprósentan óbreytt frá þessu ári. Hins vegar var skattþrepunum breytt frá því sem gert var ráð fyrir við gerð síðustu kjarasamninga þar sem miðað var við breytingar í samræmi við launavísitölu. Alþingi ákvað að hækka neðri fjárhæðarmörk skattþrepa um 9,8% í stað 9% en efri mörkin um 3,5%.

Í grein sem Símon Þór Jónsson, forstöðumaður á skatta- og lögfræðisviði Deloitte hf., skrifaði í Morgunblaðið í fyrradag kemur fram að hækkun neðri fjárhæðarmarka leiðir til þess að einstaklingar sem verða með 233 til 241 þúsund kr. mánaðarlaun munu greiða um 600 krónum minna í skatt á árinu en þeir hefðu getað átt von á. Hins vegar þurfi þeir sem verða með 700 til 800 þúsund króna mánaðarlaun að greiða óvæntan viðbótarskatt sem geti numið allt að 26 þúsund krónum yfir árið.

Bensínkostnaður eykst um 10 þúsund

Hækkanir á vörugjaldi og kolefnisgjaldi um áramót leiða til þess að bensín- og gasolíulítrinn hækkar um 3,50 kr. FÍB áætlar að hækkunin leiði til þess að rekstrarkostnaður venjulegs fjölskyldubíls hækki um 6-10 þúsund krónur á ári, miðað við 15 þúsund kílómetra akstur.

Virðisaukaskattur leggst ofan á hækkun gjaldanna og verða áhrifin í heild um 3,50 kr. á lítra. Algengt verð á bensíni í sjálfsafgreiðslu er nú 227,90 kr. lítrinn en fer að óbreyttu í 231,40 kr. þegar hækkunin verður að fullu komin til framkvæmda. Dísilolíulítrinn fer úr 242,50 í 246 krónur.

Hluti skatta af eldsneyti er innheimtur miðað við sölu og kemur sá hluti skattahækkunarinnar til framkvæmda á nýársnótt. Samsvarar það 1,50 kr. á bensínlítra. Hækkunin kemur síðan að fullu til framkvæmda á fyrstu vikum ársins.

Sterka vínið hækkar mest

Hækkun á áfengisgjaldi leiðir til þess að útsöluverð á áfengi hækkar að meðaltali um 2,05% um áramót. Verðhækkunin kemur þó aðeins mismunandi fram, þannig hækkar lagerbjór um 1,55%, hvítvín um 1,66% og rauðvín um 2,04% en ókryddað brennivín og vodka um 3,14%, samkvæmt upplýsingum ÁTVR.

Rauðvínsflaska sem nú kostar 2.000 krónur mun kostar 2.041 krónu eftir áramót en hvítvínflaska í sama verðflokki hækkar minna og mun kosta 2.033 kr. Hækkunin er því 30 til 40 krónur á flösku.

Hálfs lítra bjór sem kostaði 350 krónur mun kosta 355 krónur eftir áramót.

Vodkaflaska sem kostar 5.300 krónur mun hækka um 166 krónur og kosta 5.466 krónur eftir áramót.

Jepplingar hækka um 250 þúsund

Útsöluverð vinsælla jepplinga mun hækka um 200 til 250 þúsund krónur um áramót vegna breytinga á vörugjöldum sem taka gildi um áramót. Dýrari jeppar gætu hækkað um 500 þúsund krónur.

Breytingar á vörugjöldum nýrra bíla voru ákveðnar fyrr á þessu ári og koma til framkvæmda í áföngum. Vörugjöld á minnstu og sparneytnustu bílana lækkuðu en hækkuðu á meðalstórum og stærri bílum og því meir sem þeir eru öflugri og eyðslufrekari.

Vakin er athygli á þessum breytingum á vefsíðu FÍB. Þar kemur fram að breytingarnar leiða til hækkunar á flestum bílum sem henta Íslendingum, til dæmis fjórhjóladrifnum fólksbílum, svokölluðum jepplingum, Toyota RAV4, Honda CRV, Kia Sportage og Mitsubishi Outlander, svo nokkur dæmi séu tekin. Þeir hækka í verði um 200 til 250 þúsund um áramótin. Öflugri bílar, eins og til dæmis Toyota LandCruiser 150, hækka enn meira eða um hálfa milljón eða svo. Allir þessir bílar hækka síðan enn frekar eftir ár.

Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert