Herdís Þorvaldsdóttir er látin

Herdís Þorvaldsdóttir leikkona er látin. Herdís fæddist 15. október árið 1923 í Hafnarfirði. Foreldrar hennar voru Þorvaldur Tómas Bjarnason og María Víðis Jónsdóttir.

Herdís missti föður sinn ung, en ólst upp hjá móður sinni og fimm systkinum í Hafnarfirði.

Herdís stóð fyrst á leiksviði í Gúttó í Hafnarfirði aðeins níu ára gömul og sautján ára lék hún í fyrsta sinn með Leikfélagi Reykjavíkur í Iðnó.

Herdís nam leiklist hjá Lárusi Pálssyni og Haraldi Björnssyni og árið 1945 fór hún til London og nam við The Royal Academy of Dramatic Art (RADA). Herdís lék Snæfríði Íslandssól í Íslandsklukkunni, einni af opnunarsýningum Þjóðleikhússins árið 1950, og starfaði þar upp frá því til dauðadags. Hún fór þar með fjölmörg aðalhlutverk, svo sem titilhlutverkið í Önnu Christie, Lóu í Silfurtunglinu, Geirþrúði drottningu í Hamlet, frú Smith í Sköllóttu söngkonunni, Maggí í Eftir syndafallið, titilhlutverkið í Candidu og fröken Margréti í samnefndum einleik.

Herdís giftist Gunnlaugi Þórðarsyni hæstaréttarlögmanni sem lést 20. maí 1998. Börn þeirra eru Hrafn Gunnlaugsson kvikmyndagerðarmaður, Þorvaldur Gunnlaugsson stærðfræðingur, Snædís Gunnlaugsdóttir lögfræðingur og Tinna Gunnlaugsdóttir leikkona og þjóðleikhússtjóri.

Barnabörn Herdísar og Gunnlaugs eru orðin 17 og barnabarnabörnin eru 16 talsins.

Herdís lék áfram eftir að hún fór á eftirlaun, meðal annars móður Jóns Hreggviðssonar í síðustu uppfærslu á Íslandsklukkunni á 60 ára afmæli Þjóðleikhússins og aðeins viku fyrir andlát sitt, hinn 23. mars síðastliðinn, stóð Herdís á leiksviði í verkinu Karma fyrir fugla, sem sýnt er í Kassa Þjóðleikhússins. Leiklistarferill Herdísar spannaði því um áttatíu ár þegar allt er talið.

Herdís starfaði einnig mikið fyrir útvarp og sjónvarp, auk þess sem hún kom fram í nokkrum kvikmyndum og fékk meðal annars Edduna fyrir leik sinn sem hin illskeytta Kata gamla í kvikmyndinni Hafið. Herdís hefur hlotið ýmis verðlaun og viðurkenningar á ferli sínum. Hún hlaut riddarakross hinnar íslensku fálkaorðu 17. júní 1969, heiðursverðlaun Leiklistarsambands Íslands árið 2007 og heiðursverðlaun Menningarverðlauna DV árið 2010.

Herdís var mikill náttúruunnandi og óþreytandi í baráttu sinni fyrir gróðurvernd á Íslandi. Hún stofnaði og var formaður náttúruverndarsamtakanna Lífs og lands auk þess að taka þátt í starfi fjölmargra áhugafélaga um uppgræðslu landsins. Hennar helsta baráttumál var þó stöðvun lausagöngu búfénaðar. Um það málefni ritaði hún á þriðja hundrað greinar í blöð og tímarit. Hún fjármagnaði úr eigin vasa og framleiddi, með aðstoð barna sinna og barnabarna, heimildarmynd um lausagöngu búfjár á Íslandi, Fjallkonan hrópar á vægð, sem sýnd var í Ríkissjónvarpinu árið 2012.