Langar að nýta skepnuna alla betur

Fyrir okkur snýst þetta rosalega mikið um að gera íslenska landbúnaðinum hærra undir höfði. Okkur finnst við vera svolítið aftarlega á merinni, samanborið við sjávarútveginn,“ segir Hildur Þóra Magnúsdóttir sem árið 2015 stofnaði skagfirska sprotafyrirtækið Pure Natura sem keppir um þessar mundir um Embluverðlaunin í Kaupmannahöfn. Um er að ræða matvælaverðlaun sem bændasamtök á Norðurlöndunum standa að í samvinnu við norrænu ráðherranefndina. Pure Natura keppir í flokknum matvælafrumkvöðull Norðurlandanna 2017 en fyrirtækið framleiðir hágæða fæðuunnin bætiefni og matvæli úr íslensku hráefni, meðal annars innmat og kirtlum úr íslenskum lömbum, villtum jurtum og grænmeti. En hvernig skyldi þetta hafa byrjað?

„Ég sendi tillögu inn í hugmyndasamkeppni um þurrkun og nýtingu skjaldkirtla sláturdýra. Ég vann þá keppni og þá kom fyrsti styrkurinn. Í kjölfarið sótti ég um og fékk fleiri styrki til þess að rannsaka þetta viðfangsefni.“

Hildur fór síðar á námskeið hjá Sigríði Ævarsdóttur og við það fóru hjólin að snúast. „Ég fékk hana til liðs við mig því hún hefur þekkinguna á bak við allar vörurnar og býr til blöndurnar. Við lentum fyrst á hindrun sem við komumst ekki yfir varðandi hráefni þannig að við stigum eitt skref aftur á bak og hugsuðum upp á nýtt, hvernig við gætum haldið áfram og komið okkur áfram með vörur sem væru ekki umdeildar svo við næðum að skapa okkur nafn.“

Segja má að fyrirtækið hafi verið í sókn síðan. „Nú erum við í vöruþróun og ætlum að koma með tvær nýjar vörur sína hvorum megin við næstu áramót. Við erum til dæmis að fara að nota lambaeistu og fleira hráefni því okkur langar að nýta skepnuna alla miklu betur.“

Eigum að búa til verðmæti

Hildur og Sigríður eru sammála um að of miklu sé hent af því sem til fellur við slátrun.

„Ef við horfum á hvað er búið að gera með fiskinn, nú er verið að nýta hann algjörlega upp til agna. En við í landbúnaðinum höfum einhvern veginn ekki verið að fylgja þessari þróun. Þannig að fyrir okkur snýst þetta svolítið um að búa til afurðir og verðmæti úr því kjöti sem að framleitt er, fyrst að það er til staðar,“ segir Hildur. Sigríður tekur í sama streng. „Það er miklu betra að nýta þetta í eitthvað sem gagnast fólki, í heimi þar sem margt fólk líður næringarskort á degi hverjum.“ Hildur bendir á að innmaturinn sem fyrirtækið notar sé 10-100 sinnum næringarríkari en kjötið af sömu skepnu. „Við erum ekki að fá nógu mikið fyrir afurðina sjálfa, við eigum að búa til verðmæti úr öllu því sem skepnan býður upp á.“

Aðspurð segir Hildur viðtökurnar hafa verið alveg frábærar. „Við byrjuðum að selja á Íslandi í lok mars og það hefur gengið mjög vel. Erum að selja í ýmsum heilsubúðum og í Fríhöfninni. Íslenski markaðurinn er frábær að mörgu leyti til þess að prufa vörur en hann er helst til lítill fyrir fyrirtæki eins og okkar sem stefnir á að framleiða og skara fram úr.“ Pure Natura hefur því sett stefnuna á Bandaríkin. „Það er markaðurinn sem við horfum svolítið til vegna þess að þar er notkun á þessum vörum vel þekkt. Það er aðeins auðveldara að fara inn á markað þar sem að fólk þekkir eitthvað sambærilegt.“

Hildur segir mikinn áhuga vera á vörum Pure Natura á erlendum markaði. „Við erum komin með tvo dreifingaraðila sem vilja selja vörurnar okkar í Bandaríkjunum og þær eru núna í hefðbundnu skráningarferli. Við vonumst til þess að þær vörur geti komist á Bandaríkjamarkað strax í haust. Við erum líka að fara á sýningu sem að heitir Natural Product Expo í Baltimore í september.“

Neytendur eru meðvitaðari en áður var

Spurð hvort Evrópa sé ekki næst á dagskrá segir Hildur að það sé aldrei að vita hvar tækifærin leynist.

„Embluverðlaunin í Kaupmannahöfn eru miðuð að Skandinavíu. Þannig að við fáum einhverja kynningu þar. Hver veit nema það opnist einhver tækifæri þar og við verðum komin með dreifingaraðila í Danmörku eða Noregi. Aldrei að vita nema að Evrópa fari að opnast meira fyrir þetta.“

Þær Sigríður og Hildur eru sammála um að ákveðin vitundarvakning sé að verða meðal fólks. „Jarðvegurinn er einhvern veginn aðeins öðruvísi núna,“ segir Sigríður. Hildur tekur undir það. „Ég held að neytendur séu almennt að verða mun meðvitaðari. Neytendum í dag er ekki sama, upplýsingaflæðið býður upp á að fólk spyrji spurninga.“ Hildur leggur áherslu á að framleiðsluferlið sé eins og best verður á kosið. „Við hérna á Íslandi erum með frábæra aðstöðu til að vinna svona vörur. Við reynum að sjálfsögðu að passa upp á að þetta sé gert fagmannlega. Það á allt að vera sjálfbært. Við erum ekki að láta slátra skepnum fyrir okkur til þess að gera þetta, þessum skepnum er slátrað í öðrum tilgangi. Við hirðum afganginn sem í sumum tilfellum er fleygt, og í öðrum tilfellum fæst of lítið verð fyrir hann. Það eru því allir að græða á þessu ef þetta gengur upp,“ segir Hildur að lokum.