Það var sannarlega tilkomumikil sjón að fylgjast með tíu F-15 orrustuþotum taka á loft á Keflavíkurflugvelli í vikunni. Þar var á ferðinni hluti af þeim bandarísku orrustuflugmönnum sem dvelja nú hérlendis við loftrýmisgæslu á vegum Atlantshafsbandalagsins en 274 liðsmenn bandaríska flughersins hafa dvalið á Íslandi í rúma viku.
Blaðamaður og ljósmyndari Morgunblaðsins komu við og fengu leiðsögn um svæðið og spjölluðu við orrustuflugmenn og starfsmenn Landhelgisgæslu Íslands um gang mála.
Moggamenn hittu fyrir vingjarnlegan og brosmildan mann í einu af mörgum flugskýlum á öryggissvæðinu á Keflavíkurflugvelli þar sem hann stóð stoltur við hlið orrustuþotu sinnar.
Vegna reglna bandaríska flughersins gat hann ekki sagt til nafns en kallmerki hans er „Irish“. Hann hefur verið virkur orrustuflugmaður í bandaríska flughernum frá árinu 2012.
„Veðrið hefur ekki verið of mikið til trafala. Þetta er ekki ósvipað breskum haustdögum svo við erum nokkuð vanir þessu,“ sagði Irish um aðstæður til flugs á Íslandi meðan hann rölti kringum flugvélina. Flotadeildin hans, 493. leiðangurs- og bardagaflokkur, er alla jafna með heimastöð í Bretlandi.
Irish hafði farið í tvær eftirlitsflugferðir síðan hann kom til landsins en fékk á þriðjudaginn frí frá flugi og var þess í stað úthlutað það verkefni að spjalla við áhugasaman blaðamann Morgunblaðsins.
„Þetta hefur bara gengið mjög vel. Hún flýgur frábærlega,“ sagði Irish og bætti kíminn við að vélin sín væri sú besta í flokknum.
Eins og sjá má af meðfylgjandi myndum eru orrustuþoturnar búnar öflugum vopnum en spurður um þau svaraði Irish: „Þetta eru nú bara æfingaskot. Þetta eru ekki alvöruflugskeyti.“
Hann sagði vélarnar að mestu vera notaðar í friðsamlega loftrýmisgæslu eins og þeir sinna núna hér við land og bætti við: „Það er t.d. þegar flugvélar villast af leið eða fara inn á svæði sem þær eiga ekki að vera á. Þá þurfum við að skerast í leikinn en vélin getur t.a.m. hafa misst samband við stjórnstöðina sína. Þá getum við aðstoðað hana við að komast örugglega aftur inn á rétta braut.“
Hann sagði tilfelli þar sem hann og samverkamenn hans þurfi að skerast í leikinn vera sjaldgæf en benti á mikilvægi undirbúnings og æfinga.
Eins og áður segir eru bandarísku vélarnar sem nú eru staddar hérlendis þrettán talsins, sem þykir töluvert, en sem dæmi má nefna að flugsveit Dana hafði með sér fjórar F-16 orrustuþotur þegar hún sinnti loftrýmisgæslu hér í vor.
„Við höfum stundum verið sex og sex en það er miklu betra að skipta ekki upp deildinni,“ sagði Irish spurður um þetta og lýsti mikilvægi þess að flokkurinn stundaði æfingar sínar sem heild.
„Okkar aðalverkefni er að sjálfsögðu NATO-verkefnið,“ sagði Irish en bætti við að æfingar innan landa Atlantshafsbandalagsins væru einnig mikilvægar.
Nánari umfjöllun er að finna í Morgunblaðinu sem kom út 9. ágúst.