„Gæti ekki verið hamingjusamari“

„Ég viðurkenni fúslega að ég er svolítið gömul í mér …
„Ég viðurkenni fúslega að ég er svolítið gömul í mér og finnst gott að leita í ræturnar, enda verðum við að bera virðingu fyrir fortíðinni til að eiga möguleika á að skilja framtíðina,“ segir Brynhildur Guðjónsdóttir sem á næsta leikári mun takast á við rússneska klassík á Stóra sviði Borgarleikhússins þegar hún leikstýrir Vanja frænda eftir Anton Tsjekhov. mbl.is/Eggert

„Ég er mjög þakklát fyrir að mér sé aftur treyst fyrir stórri sýningu. Eftir að hafa átt í góðu samtali við Shakespeare verður ekki leiðinlegt að hitta fyrir þennan stórfenglega Rússa,“ segir Brynhildur Guðjónsdóttir sem á næsta leikári leikstýrir Vanja frænda eftir Anton Tsjekhov á Stóra sviði Borgarleikhússins. Brynhildur leikstýrði Ríkharði III. sem frumsýndur var um áramótin við einstaklega góðar viðtökur gagnrýnenda og áhorfenda. „Ég gæti ekki verið hamingjusamari með Ríkharð, hvort heldur er í samstarfinu við fólkið hér innanhúss eða með viðtökurnar enda virðist sýningin höfða jafnt til leikra og lærðra.“

Spurð um valið á Vanja frænda segir Brynhildur það hafa legið beint við að demba sér í aðra klassík. „Minn styrkur og jafnframt áhugi liggur í klassíkinni,“ segir Brynhildur og bendir á að hún sé mótuð af háskólamenntun sinni í bókmenntum og klassísku leikaranámi í Bretlandi. „Ég viðurkenni fúslega að ég er svolítið gömul í mér og finnst gott að leita í ræturnar, enda verðum við að bera virðingu fyrir fortíðinni til að eiga möguleika á að skilja framtíðina.“

Eins og skrautfiskar í búri

Að sögn Brynhildar kallast Vanja frændi sterklega á við samtímann þar sem fólk glímir við kulnun og lífsleiða og gefst upp fyrir sjálfu sér. „Við ættum auðveldlega að geta sett okkur í spor þessa fólks sem ber breyskleika sinn á borð og glímir við mjög mannlegar tilfinningar,“ segir Brynhildur og tekur fram að eitt af því sem sé hvað skemmtilegast við Vanja frænda sé að verkið sé bráðfyndið á harmrænan hátt. „Þetta er verk sem rannsakar til hvers ætlast er af manni og hvort maður geti fundið sér farveg eða lokist inni,“ segir Brynhildur og rifjar upp að í verkinu hafi Vanja og Sonja lagt mikið á sig fyrir föður Sonju. „Það er til margt fólk sem er til í að leggja mikla vinnu á sig fyrir aðra og verður eðlilega bæði reitt og sárt þegar það áttar sig á því að það á ekkert að fá í staðinn.“

Spurð hver hennar leið inn í leikritið verði segir Brynhildur að því verði ekki umbylt með sambærilegum hætti og í aðlögun þeirra Hrafnhildar Hagalín á Ríkharði III. þar sem lögð var áhersla á átök titilpersónunnar við konur verksins, en þess má geta að Hrafnhildur verður dramatúrg í Vanja frænda. „Það verður ekki um neina slíka umbyltingu að ræða. Tsjekhov fyrir mér býr í ritunartímanum. Þegar reynt er að fara með leikrit hans inn í nútímann þarf að umbylta þeim alveg. Ég hef hins vegar mun meiri áhuga á að skoða leikritið í sögulega samhenginu þar sem aðstæður og möguleikar persónanna voru allt aðrir en í dag, meðal annars þegar kemur að stöðu kynjanna og stétta. Persónurnar verða því fastar í tímabilum, en við skoðum þær utan frá,“ segir Brynhildur og tekur fram að sig langi til að setja persónur verksins inni í fiskabúr eins og skrautfiska.

„Enda er þetta fólk sem kemst ekki út úr sínum aðstæðum, að Astrov lækni undanskildum, og í því felst angist þeirra,“ segir Brynhildur og áréttar að lestur hennar á verkinu mótist óhjákvæmilega af kyni hennar. „Það eru fjórar mjög áhugaverðar konur í þessu verki. Eðlilega hef ég því mikinn áhuga á því hver Jelena í verkinu sé og hvers vegna þessi unga kona giftist gamla prófessornum. María, móðir Vanja og fyrri konu prófessorsins, er líka mjög áhugaverð sem passífur femínisti,“ segir Brynhildur sem er aðeins þriðja konan sem leikstýrir Tsjekhov á atvinnuleiksviði hérlendis, en samkvæmt upplýsingum frá Borgarleikhúsinu hafa 17 uppfærslur verka hans ratað á svið hérlendis á síðustu 70 árum. Vanja frændi var síðast settur upp hérlendis í Borgarleikhúsinu árið 1992.

Södd sem leikkona

Spurð hvort hún hyggist alfarið snúa sér að leikstjórn eða leikstýra og leika jöfnum höndum svarar Brynhildur: „Sannleikurinn er sá að ég er orðin afskaplega södd leikkona. Ég hef verið afar lánsöm sem leikari og mér hefur verið treyst fyrir frábærum verkefnum, en finn núna að mig langar í auknum mæli að halda utan um formið og leikstýra meira. Ég vil ekki leika samhliða leikstjórnarverkefnum, til að geta sett allan minn fókus á leikstjórnarverkefnið hverju sinni, því í þessu fagi hættir maður ekkert í vinnunni þegar maður kemur heim til sín enda utanumhald og ábyrgð leikstjórans mikil,“ segir Brynhildur og tekur fram að hún gæti ekki verið ánægðari með vinnuveitendur. „Það er gulls ígildi að eiga vinnuveitanda sem sér mann fyrir það sem maður er.“ Aðspurð segir Brynhildur að það gagnist sér sem leikstjóra að hafa mikið leikið á Stóra sviði Borgarleikhússins. „Þó að þetta sé risastórt svið er hægt að búa til smáar myndir. Stærsta áskorunin er að láta talað mál berast aftur á aftasta bekk og þess vegna höfum við í auknum mæli verið að nota míkrófóna til að þurfa ekki að æpa textann með tilheyrandi gamaldags leikstíl.“

Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert