Góðir kennarar eru gulls ígildi

Góðir kennarar eru gulls ígildi og geta haft mikil áhrif á allt líf ungs fólks. Mikilvægt er að athygli sé vakin á metnaðarfullu og vönduðu skóla- og frístundastarfi hér á landi, segir Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra. Þetta kom fram í máli hennar þegar ákvörðun var tekin um að endurvekja Íslensku menntaverðlaunin.

Verðlaun þessi voru veitt í tíð Ólafs Ragnars Grímssonar, fyrrverandi forseta, frá árinu 2005 til ársins 2011, alls í sjö skipti. Nú hefur verið gert samkomulag um að veita verðlaunin árlega næstu fimm árin.

Að samkomulaginu standa embætti forseta Íslands, mennta- og menningarmálaráðuneyti, samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneyti, Félag um menntarannsóknir, Grunnur – félag fræðslustjóra og stjórnenda skólaskrifstofa, kennaradeild Háskólans á Akureyri, Kennarasamband Íslands, Listaháskóli Íslands (listkennsludeild og tónlistardeild), Menntamálastofnun, menntavísindasvið Háskóla Íslands, Miðstöð skólaþróunar við Háskólann á Akureyri, Samband íslenskra sveitarfélaga, Samtök áhugafólks um skólaþróun og skóla- og frístundasvið Reykjavíkurborgar.

Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra. mbl.is/Kristinn Magnússon

Forseti Íslands skipaði Gerði Kristnýju Guðjónsdóttur, skáld og rithöfund, formann viðurkenningarráðs, sem heldur utan um framkvæmd verðlaunaveitinganna. Ráðgert er að veita verðlaunin í nóvember en um síðustu mánaðamót var auglýst eftir tilnefningum frá almenningi.

Framúrskarandi skólastarf verðlaunað

Markmið verðlaunanna er að vekja athygli á metnaðarfullu og vönduðu skóla- og frístundastarfi og auka veg menntaumbótastarfs. Þau verða veitt í þremur flokkum; ein verðlaun verða veitt skóla eða annarri mennta-stofnun fyrir framúrskarandi starf. Þá verður kennara sem stuðlað hefur að framúrskarandi menntaumbótum veitt verðlaun og þau þriðju verða veitt þróunarverkefni á sviði menntunar sem stenst ýtrustu gæðakröfur. Að auki verður veitt hvatning til einstaklings, hóps eða samtaka sem lagt hafa af mörkum við að stuðla að menntaumbótum sem þykja skara fram úr að sögn Gerðar Kristnýjar.

Hafþór Guðjónsson, kennari sem situr í viðurkenningarráðinu fyrir hönd Samtaka áhugafólks um skólaþróun, segir að hægt sé að tilnefna kennara, skóla eða alla þá sem koma að skólastarfi allt frá leikskólastigi og til loka framhaldsskólastigsins. Skilyrði eru sett um að þeir sem tilnefndir eru til kennaraverðlaunanna séu með full réttindi sem kennari en ekki er gerð krafa um slíkt í öðrum flokkum enda ná aðrir flokkarnir til annarra en einstaklinga.

„Þetta verður vonandi til þess að hvetja kennara til að vera óhrædda við að stíga fram og gera breytingar á kennsluefni og kennsluháttum," segir Hulda Dögg. mbl.is/Hari

Hulda Dögg Proppé, kennari og formaður Samtaka áhugafólks um skólaþróun, segir að þróunarverkefni sem fái tilnefningar geti verið einstaklingar, hópar eða samtök sem þykja skara fram úr. Þrátt fyrir að verðlaunin heiti Íslensku menntaverðlaunin líkt og forveri þeirra hafa verið gerðar breytingar á verðlaununum.

 Allt frá leikskóla til framhaldsskóla

„Ein þeirra breytinga er að nú er hægt að tilnefna fyrir starf á þremur skólastigum, það er leik-, grunn- og framhaldsskólastigið en áður voru verðlaunin bara á grunnskólastiginu,“ segir Hulda Dögg.

Sjálandsskóli í Garðabæ fékk Íslensku menntaverðlaunin árið 2011 og voru þau afhent af forseta Íslands, Ólafi Ragnari Grímssyni. Svo skemmtilega vildi þá til að athöfnin fór fram í Sjálandsskóla en það hafði verið ákveðið áður en ljóst var hvaða skóli fengi verðlaunin.

Menntaverðlaunin eru veitt þeim skóla sem hefur sinnt vel nýsköpun eða farsælu samhengi í fræðslustarfi. Edda Björg Sigurðardóttir er skólastjóri Sjálandsskóla og var að vonum ánægð með verðlaunin. „Þetta gefur okkur drifkraft til að halda áfram á þeirri braut sem við höfum verið að fara. Þetta eru verðlaun alls starfshópsins, ekki bara kennaranna. Við höfum öll þjappað okkur saman um að þróa skólann í þá átt sem hann er kominn,“ segir Edda.

Flokkarnir voru einnig fjórir áður en þá voru þau í fyrsta lagi veitt skóla sem sinnt hafði nýsköpun eða farsælu samhengi í fræðslustarfi.

Í öðru lagi var kennari heiðraður sem skilað hafði merku ævistarfi eða á annan hátt skarað fram úr.

Í þriðja lagi ungum kennara sem í upphafi kennsluferils hefur sýnt hæfileika og lagt alúð við starf sitt. Að síðustu fékk höfundur námsefnis sem stuðlað hefur að nýjungum í skólastarfi verðlaun.

Frétt af mbl.is

Menntun reddast ekki

Hulda Dögg segir að oft vilji gleymast það frábæra starf sem unnið er í íslensku skólastarfi og segir Hafþór sorglegt þegar kennarastarfið er talað niður og kennarar njóti ekki þeirrar virðingar sem þeir eiga svo sannarlega skilið.

„Við höfum átt erfitt með að fá kennara inn í skólana undanfarin ár en jákvæð umfjöllun um skólamál, til að mynda með Íslensku menntaverðlaununum, ýtir vonandi undir að fólk feti þessa leið þegar það velur sér starfsvettvang. Eitthvað svipað og er í Finnlandi þar sem kennarastarfið nýtur mikillar virðingar og keppst er við að komast í kennaranám,“ segir Hafþór og bætir við að auðvitað geti ekki allir unnið til verðlauna en það sé engu að síður hvetjandi að fá tilnefningu til verðlauna fyrir starfið.

Stöndum á krossgötum

Gerður Kristný segir að þrjár til fimm tilnefningar verði í hverjum flokki. „Við vonum að allir verði duglegir að senda inn og við leggjum áherslu á að það er ekki flókið ferli að tilnefna,“ segir hún en hægt er að tilnefna á vef Skólaþróunar auk þess sem hægt er að senda tilnefningar í pósti. Ekki er samt nóg að senda inn nöfn á fólki heldur verður að liggja rökstuðningur að baki tilnefningunni. Hægt verður að senda inn tilnefningar til 1. júní og eins og áður sagði verða verðlaunin afhent í nóvember.

Hafþór Guðjónsson, Gerður Kristný Guðjónsdóttir og Hulda Dögg Proppé. mbl.is/Eggert Jóhannesson

„Þetta verður vonandi til þess að hvetja kennara til að vera óhrædda við að stíga fram og gera breytingar á kennsluefni og kennsluháttum. Við stöndum á ákveðnum krossgötum og verðlaunin eiga að vera hvatning til fólks að þora að gera eitthvað nýtt,“ segir Hulda Dögg og vísar þar til verðlaunanna fyrir þróunarstarf.

Hægt er að tilnefna fyrir kennslu í öllum greinum skólastarfsins, hvort heldur sem það fer fram innan skólastofu eða á frístundaheimilum eða leikskóla sem og þróunar- og menntaumbótastarf af öllu tagi. Hvort sem um er að ræða litla skóla út á landi eða stóra safnskóla á höfuðborgarsvæðinu.

Við leitum að kennurum sem þora að prófa sig áfram, að mistakast, læra á mistökunum og gæta þess að hlúa vel að nemendum sínum sem koma úr ólíkum áttum, segja þau Hulda, Hafþór og Gerður.

Sjá umfjöllun mbl.is: Skóli fyrir alla?

• Blogga um frétt