Innlent | mbl | 8.8.2020 | 13:51

Ferðamenn ekki vandamálið

Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir ferðamálaráðherra. mbl.is/Arnþór

Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir ferðamálaráðherra vísar gagnrýni hagfræðinganna Gylfa Zoëga og Þórólfs Matthíassonar á ákvarðanir stjórnvalda á bug. Hún segir málflutning hagfræðinganna um að ákvörðun um að hleypa ferðamönnum inn í landið án sóttkvíar hafi valdið nýrri bylgju faraldursins ekki eiga við rök að styðjast.

„Hagfræðingunum ætti að vera í fersku minni hvað Þórólfur Guðnason sóttvarnalæknir sagði um erlenda ferðamenn við upphaf faraldursins. Hann sagði að þeim fylgdi fremur lítil áhætta. Enda var þeim framan af hleypt óhindrað inn í landið á sama tíma og Íslendingar á heimleið þurftu að fara í sóttkví,“ skrifar Þórdís Kolbrún í sunnudagsblað Morgunblaðsins í dag.

„Ástæðan fyrir þessum mismunandi kröfum var einfaldlega sú að samkvæmt sóttvarnafræðunum fylgir töluverð áhætta fólki sem býr hér, á meðan fremur lítil áhætta fylgir erlendum ferðamönnum. Þegar þetta er skrifað hafa á landamærunum ekki greinst nema 32 virk smit í meira en 75 þúsund sýnum. Inni í þeirri tölu eru Íslendingar (og fólk búsett á Íslandi) á heimleið. Enginn sem fylgst hefur með upplýsingafundum þríeykisins – ekki síst í gær föstudag – þarf að velkjast í vafa um hvað þau telja að ráði úrslitum í baráttunni við faraldurinn: það er okkar eigin hegðun,“ skrifar Þórdís.

Sannleikurinn er sá að það er óvitað (og verður líklega aldrei vitað með vissu) með hvaða hætti sá stofn veirunnar barst inn í landið sem er grunnurinn að þeirri næstum því 100 manna hópsýkingu sem blossaði hér upp í júlí og breiðir enn úr sér. Áþekk raðgreiningarmynstur hafa fundist í Belgíu og Austur-Evrópu en alls óljóst er hvort hún hafi komið inn í landið með ferðamanni eða Íslendingi.

Stefndu mikilvægum almannahagsmunum í hættu með opnun

Þórólfur Matthíasson skrifaði grein á Kjarnann þar sem hann sagði að rýmkun á samskiptatakmörkunum og skimunarskyldu gæti reynst Íslendingum kostnaðarsöm, enda þyrfti líklega að grípa aftur til hertra takmarkana. „Ákvarðanir um beitingu samskiptafjarlægðar og samkomutakmarkana og skimun á landamærum voru, að því er virðist, teknar á grundvelli þrýstings hagsmunagæslumanna og þröngra hagsmuna umbjóðenda þeirra. Ekki á grundvelli hagræns uppgjörs á kostnaði og ábata,“ skrifaði hann.

Gylfi tók í sama streng í grein í Vísbendingu og sagði sjaldan hafa verið augljósara hve mikil áhrif ein atvinnugrein gæti haft á ákvarðanir stjórnvalda. „Með ákvörðunum sínum um opnun landsins hafa stjórnvöld stefnt mikilvægum almannagæðum í hættu sem eru þau gæði að geta hitt annað fólk, lært með öðru fólki, unnið með öðru fólki og verslað við annað fólk. Og þar með er efnahag landsins einnig stefnt í hættu,“ skrifaði Gylfi.

Gylfi Zoega prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands. Ljósmynd/Seðlabanki Íslands

„Þekki ekki marga sem ætla að fara hringinn í október“

Þórdís segir í grein sinni að þó að efnahagurinn hafi þolað fyrsta högg veirunnar að vissu leyti, þar sem einkaneysla hafi áfram verið möguleg enda margir enn á uppsagnarfresti, séu líkur á að því að ferðamanna verði enn frekar þörf í vetur en nú. Þá muni margir ekki lengur geta leyft sér sömu neyslu.

„Í þessari stöðu kemur á óvart að Gylfi Zoëga skuli í grein sinni í Vísbendingu leggja áherslu á að við þurfum ekki erlenda ferðamenn því að staða efnahagsmála sé framar vonum og þannig hafi t.d. merkilega margir keypt gistingu á landsbyggðinni í sumar. Þetta slær mig svolítið eins og að fagna góðu stuði í gleðskap á miðnætti án þess að hugsa út í hausverkinn að morgni. Ég þekki ekki marga sem ætla að fara hringinn í október,“ skrifar Þórdís.