„Hélt að þetta væri aprílgabb“

Starfsfólk og aðstandendur þjónustuþega hafa lýst miklum áhyggjum vegna yfirstandandi flutninga í nýtt húsnæði, bæði af velferð þjónustuþega og starfsfólks og af velgengni starfseminnar í heild sinni.

Frétt af mbl.is

Faðir fatlaðs drengs segir borgina verða að gera betur

Snjóbolti sem verður að snjóflóði

Sigurbjörn Rúnar Björnsson, forstöðumaður virknimiðstöðva í Reykjavík, segir skiljanlegt að fólk upplifi óvissu þegar breytingar á rútínu þeirra séu yfirvofandi en nýtt húsnæði hafi mikla möguleika og muni verða starfseminni til góðs. Engin ástæða sé til að hafa áhyggjur af velferð þjónustunotenda.

Rannveig Einarsdóttir, sviðsstjóri velferðarsviðs Reykjavíkurborgar, hefur tekið í svipaðan streng en í samtali við mbl.is um málið sagði hún áhyggjurnar byggja á misskilningi sem stæði til að leiðrétta.

Aftur á móti segir Sindri Vestfjörð Gunnarsson, félagsliði hjá Smiðju, að álit stjórnenda byggist á skilningsleysi á þörfum þjónustunotenda og starfsfólks. Nýtt húsnæði búi til erfiðar aðstæður og muni óumflýjanlega leiða til vanlíðanar þjónustunotenda og þá muni starfsfólk ekki haldast í vinnu til lengdar.

„Þá verður skipt­ing á starfs­fólki þannig að fólkið með þekk­ingu og reynslu hrökklast í burtu og nýtt starfs­fólk kem­ur inn. Það or­sak­ar líka áhyggj­ur og kvíða hjá okk­ar fólki. Þetta er snjó­bolti sem verður að snjóflóði,“ segir Sindri í samtali við mbl.is.

Frétt af mbl.is

„Þurfum bara að vanda okkur betur“

„Hélt að þetta væri aprílgabb“

„Við feng­um að vita af flutn­ing­un­um núna 1. apríl og ég hélt að þetta væri aprílgabb. Tím­aramm­inn sem er sett­ur er alltof lít­ill og und­ir­bún­ing­ur­inn sem þarf er alltof mik­ill,“ segir Sindri.

Hann telur ólíklegt að það takist að „gjörbreyta húsnæðinu“ á átta vikum. Þó 30 manns ynnu að því væri það ógerlegt á svo stuttum tíma.

Samkvæmt heimildum mbl.is sammælast stjórnendur, starfsfólk og aðstandendur þjónustunotenda um að núverandi staðsetning úrræðisins sé ekki fullkomin sökum þess að húsnæðið er í iðnaðarhverfi þar sem mikið er af stórum bílum og vélum. Að sögn Sindra mótmælir starfsfólk þannig ekki flutningunum sjálfum heldur aðeins því húsnæði sem varð fyrir valinu.

„Við erum öll meðvituð um að hús­næðið sem við erum í núna er ekki full­komið en við höf­um mun meira um ein­stak­lings­rými þar, þar sem við get­um stúkað okk­ur af og veitt fólk­inu okk­ar meira aðhald,“ segir Sindri. Einu ein­stak­lings­rým­in í nýja húsnæðinu í Skeif­unni líkist glugga­laus­um komp­um eða kúst­skáp­um. Það sé ekki boðlegt fyrir þjónustunotendur að loka þá þar inni þegar þeir vilja kúpla sig út.

„Af­leiðing­arn­ar eru að það verða fullt af árekstr­um hjá fólki sem nær ekki vel sam­an og við getum ekki komið fólki í van­líðan í minna og ein­angraðra rými til að veita þeim meira aðhald. Þetta verður meira álag og áreiti fyr­ir okk­ur starfs­fólkið, við munum verða fyrir árás­um frá þjón­ustuþegum út af þeirra van­líðan.“

Sigurbjörn, forstöðumaður Smiðju, segist telja að öllum breytingum fylgja einhver óánægja, en það þýði ekki að þær séu af hinu slæma.

„Ég veit að fólk er kannski hrætt við breyt­ing­una, búið að vera í 25 ár í sama hús­næði, en sama hvaða breyt­ing­ar eru gerðar kem­ur alltaf upp ein­hver óánægja.

Þó að hús­næðið sé ekki full­komið strax þá er þetta af hinu góða. Bæj­ar­flöt­in var ekki full­kom­in þegar við kom­um þangað fyrst. Það hef­ur tekið okk­ur lang­an og mik­inn tíma að breyta henni,“ segir hann í samtali við mbl.is.

„Við erum öll meðvituð um að hús­næðið sem við erum í núna er ekki full­komið en við höf­um mun meira um ein­stak­lings­rými þar, þar sem við get­um stúkað okk­ur af og veitt fólk­inu okk­ar meira aðhald,“ segir Sindri. mbl.is/Karítas

„Þeir eru búnir að hafa fjórtán ár“

„Fólki finnst kannski að verið sé að rífa það frá rútínu sem því hef­ur þótt ganga vel en sér kannski ekki heild­ar­mynd­ina eða enda­stöðina. Ég er búin að vera að byggja upp þessa virknimiðstöð með enda­laus­um breyt­ing­um og gera fólki ljóst að nú ætl­um við að gera enn bet­ur við þjón­ustu­not­end­ur okk­ar, það er það sem skipt­ir máli,“ segir Sigurbjörn.

Aðspurður seg­ir hann enga ástæðu til að hafa áhyggj­ur af hús­næðinu. Hús­næði sé alltaf eitt­hvað sem sé aðlagað að þjón­ustu. 

„Þetta eru breyt­ing­ar sem fólk er óvisst með og það má vel vera að við höf­um ekki verið nógu dug­leg eða nógu góð að upp­lýsa um hlut­ina. Við stjórn­end­ur feng­um sjálf að vita af þessu á síðustu metr­un­um. Það er skilj­an­legt að fólk verði óvisst þegar á að fara að brjóta upp rútínu þeirra.“

Þegar á heildina er litið segir Sigurbjörn nýtt hús­næði hafa mikla möguleika og það sé rýmra en þau eigi að venjast. Flutn­ing­ana hafi hins vegar borið brátt og stjórnendur hafi því ekki náð að fara nógu hratt í málið.

Sindri bendir þó á að vitað hafi verið síðan árið 2011 að leigu­samn­ing­ur­ vegna núverandi húsnæðis í Grafarvogi rynni út árið 2025.

„Að það hafi ekki verið gerðar nein­ar ráðstaf­an­ir held­ur tek­in hvat­vís­isákvörðun að græja þetta á átta vik­um er fá­rán­legt. Þeir eru bún­ir að hafa fjór­tán ár til þess að finna aðra lausn fyr­ir okk­ur eða passa upp á að það verði samið aft­ur við nú­ver­andi leigu­sala.

Það er eng­inn að fara að segja mér að þeir séu jafn hissa og við og að þetta komi brátt að – þeir eru bún­ir að vita af þessu í fjór­tán ár. Að taka svona sénsa með blindu auga á okk­ar viðkvæm­asta hóp í sam­fé­lag­inu finnst mér bara mann­vonska,“ segir hann.

Stöðug þróun hafi átt sér stað

Sindri segir starfsfólk Smiðju meðvitað um að nauðsynlegt sé að færa starfsemina í annað húsnæði. Staðið hafi til boða hús­næði á Höfða fyrir ekki svo löngu síðan, þar sem meira hafi verið um ein­stak­lings­rými og mikið betri aðstaða upp á um­ferðarþung­ann. Segir hann því húsnæði hafa verið neitað út af smá­vægi­legum atriðum og að ef starfsfólk hefði vitað að Höfði og Skeifan væru einu kost­irn­ir hefði það valið Höfðann.

Hann segist hafa starfað í Smiðju í sjö ár og all­an þann tíma hafi stöðug þróun átt sér stað. Í dag hafi húsnæðið og starfsemin verið aðlöguð að flestum þjónustuþörfum.

„Að vera að byrja al­gjör­lega upp á nýtt í nýju hús­næði með nýj­um áskor­un­um, þar sem við miss­um fullt af fríðind­um og þæg­ind­um sem okk­ar fólk hef­ur, er rosa­lega stórt skref aft­ur á bak.“

Held­urðu að þið þyrftuð ekki að byrja upp á nýtt í hvaða nýja hús­næði sem er?

„Nei, þetta er spurn­ing um upp­setn­ing­una á þessu hús­næði. Þetta er svo rosa­lega opið og stórt og við erum með viðkvæm­an hóp sem á oft erfitt með fé­lags­leg tengsl. Að vera að koma þeim sam­an í stóru, opnu rými er bara upp­skrift á van­líðan og vesen.

Það sem gleym­ist líka er að þetta fólk á oft erfitt með breyt­ing­ar. Hús­næðið sem við erum að fá núna er til 60 mánaða, sem eru fimm ár. Hvað tek­ur við eft­ir það?“

Sindri segist viss um að álit og val stjórn­enda á hús­næðinu við Skeifuna 8 eigi ræt­ur sín­ar í skiln­ings­leysi á þjón­ustuþörf­um hóps­ins. mbl.is/Karítas

Gríðarlegt fjármagn

Að sögn Sindra hefur mikið fjármagn verið lagt í að byggja upp húsnæði Smiðju í Grafarvogi, og nú sé borgin enn fremur að leggja gríðarlegt fjármagn í aðlögun nýja húsnæðisins. Þetta segir hann tvíverknað sem hefði verið hægt að koma í veg fyrir.

Þá segir hann flutningana fela í sér mikla skerðingu á fríðindum, réttindum og afþreyingu þjónustuþega. Margir þeirra eigi erfitt með gang og komi til með að innilokast við það að missa aðgengi að garði.

„Hús­næðið í Skeif­unni er mjög opið. Fyr­ir fólk með margþætt­ar fatlan­ir og haml­an­ir er slíkt ekki að fara að gera neitt gott. Þar að auki er Skeif­an gjör­sam­lega dauður punkt­ur þegar kem­ur að há­annaumferð, það lokast allt.

Von­in að akstursþjónustan sé að fara að koma á rétt­um tíma er fjar­læg­ur mögu­leiki, það er allt í lamasessi þarna frá eitt, tvö á dag­inn. Svo ekki sé minnst á aðkomuna að húsinu, hún er ekki góð.“

„Von­in að akstursþjónustan sé að fara að koma á rétt­um tíma er fjar­læg­ur mögu­leiki, það er allt í lamasessi þarna frá eitt, tvö á dag­inn og upp úr. Svo ekki sé minnst á aðkomuna að húsinu, hún er ekki góð heldur,“ segir Sindri. mbl.is/Karítas

Segist sjá mikla kosti fyrir þjónustuna í nýju húsnæði

Sigurbjörn segist sjá mikla kosti fyrir þjónustuna í nýju húsnæði. Því fylgi missir á útisvæði en annað komi í staðinn.

„Það verður stutt að fara í grasag­arðinn og hús­dýrag­arðinn og það eru aðrir garðar sem við erum nú þegar að skoða. Við erum með bíla á leigu sem við not­um til þess að fara á milli þess­ara staða. Fólk hef­ur bara gam­an að því.

Það er um­ferð, við vit­um það, en það er líka um­ferð þar sem við erum núna, í Bæj­ar­flöt­inni, þar eru stór­ar vinnu­vél­ar úti um allt,“ segir Sigurbjörn.

Aftur á móti segir Sindri nálægð við Grasagarðinn ekki breyta því að lífsgæði þjónustuþega skerðist mjög við missi á útisvæði og ítrekar að margir komi til með að verða mikið innilokaðir.

Skiptar skoðanir á sýnileika

Sigurbjörn hefur orð á því við blaðamann að svo virðist sem almennt eigi fatlað fólk að vera í útjaðri hverfa, þar sem eng­inn taki eft­ir því.

„Eng­inn sér þau eða þarf að hafa áhyggj­ur af þeim, en fólkið okk­ar vill líka taka þátt í sam­fé­lag­inu. Að kom­ast niður í bæ, í Skeif­una, það er bara draum­ur. Við erum með búð í Bæjarflötinni þar sem við erum að selja vör­ur frá okk­ur úr Lista­smiðjunni og það geng­ur misvel, það er einu sinni á ári sem við höldum jóla­markað. Það verður mun betra aðgengi að viðskiptavinum í Skeifunni,“ segir hann.

Það geri engum gott að vera ein­angraður og fá ekk­i að fara, skoða og vera ná­lægt öðru fólki. Þetta vilji hann lagfæra með flutningunum niður í Skeifu.

Sindri segir aftur á móti að ekki mega gleymast í þeirri umræðu að hópurinn samanstandi af einstaklingum sem hafi minni skiln­ing á samfélagslegum viðmiðum og eigi jafnvel erfitt með að skilja t.d. af hverju þeir megi ekki afklæðast í miðri versl­un.

„Að sjálf­sögðu á ekki að fela þá en við meg­um samt ekki held­ur stilla þeim upp og hafa þá til sýn­is. Þarna eru þeir settir í aðstæður sem eru slæmar fyr­ir þá, til þess eins að þeir sjá­ist, en hvort skiptir meira máli, að þeim líði vel eða að þeir sjá­ist? Mér finnst svo­lítið verið að kasta þeirra vel­ferð út um glugg­ann, þeirra van­líðan mun aukast al­veg svaka­lega.“