Ástandið hættulegast fyrir erlendu ferðamennina

Mörg dæmi eru um að íbúar og ferðamenn á Vestfjörðum hafi lent í óhappi á vegköflum þar sem hvorki næst síma- né netsamband. Hafa þeir þá meðal annars þurft að treysta á ábúendur á næsta bæ til að aðstoða sig.

Þetta segir Aðalsteinn Óskarsson, sviðsstjóri byggðaþróunar hjá Vestfjarðarstofu. 

Vegna vanfjármögnunar ríkisins á Öryggisfjarskiptum ehf. telur Fjarskiptastofa nú þörf á að fresta uppbyggingu farneta á stofnvegum landsins um tvö ár. 

Aðalsteinn kallar eftir útskýringum ráðherra á því hvers vegna fjármagnið hafi ekki verið lagt til svo hægt væri að ljúka framkvæmdum á réttum tíma.

Frétt af mbl.is

Ástandið óásættanlegt en ekkert breytist

Sérstaklega hættulegt fyrir ferðamenn

Eins og staðan er í dag er hvorki síma- né netsamband á vegköflum á Vestfjörðum þar sem takmörkuð vetrarþjónusta er.

Aðalsteinn segir ástandið sérstaklega hættulegt fyrir erlenda ferðamenn enda margir þeirra að koma til landsins, og Vestfjarða, í fyrsta sinn og gera sér ekki grein fyrir ástandinu.

Aðalsteinn segir margt jákvætt hafa gerst hvað vegaframkvæmdir og uppbyggingu á Vestfjörðum varðar undanfarin ár, en að sambandsleysi sé flöskuháls sem þurfi að laga sem fyrst.

Fjármögnun ekki í augsýn

Klára átti dekkun á fjarskiptasambandi fyrir alla vegi fyrir lok árs 2026 en nú vill Fjarskiptastofa fresta verklokunum um tvö ár.

„Breytingarnar byggja á niðurstöðum samráðs sem hófst í desember 2024 og taka mið af þeirri staðreynd að fjármögnun Öryggisfjarskipta í stofnvegaverkefninu liggur ekki fyrir og er ekki í augsýn,“ segir í tilkynningu á vef þeirra 1. apríl.

Fjarskiptafyrirtækin Nova, Síminn og Sýn fengu fyrir nokkrum árum úthlutað tíðniheimildum fyrir háhraðafarnetsþjónustu til tuttugu ára með ýmsum skilyrðum um uppbyggingu, gæði og hraða á farnetinu og gengust undir þá skilmála að byggja upp óslitið farnet á stofnvegum landsins, tilteknum tengivegum og á hálendinu, innan ákveðinna tímamarka sem sett voru.

Öryggisfjarskipti, félag í eigu ríkisins og Neyðarlínunnar, áttu einnig að koma að verkefninu og fjármagna um fjórðung þess. Verkefni félagsins er að reka fullkomið Tetra-fjarskiptakerfi fyrir öryggis- og neyðarþjónustu um land allt.

„Í stuttu máli átti Öryggisfjarskipti að sjá um endanlegt val á stöðunum, viðræður við landeigendur og sveitarfélög, finna staði í samvinnu við fyrirtæki og leggja til skúrinn og loftnetið. Svo kæmu fyrirtækin inn með sendana og tækin og stilla þetta af,“ segir Aðalsteinn.

„Þetta erum við ósátt við“

Á Vestfjörðum þarf að setja upp flesta senda til að ljúka uppbyggingu farneta á stofnvegum. Mörg svæði eru án sambands, þá meðal annars vegkaflar sem liggja um snjóflóðasvæði.

„Við afgreiðslu fjárlaga árið 2025 þá kemur í ljós að það er engin tillaga um Öryggisfjarskipti og við reyndum mikið að fá svör við þessu frá dómsmálaráðuneytinu hverju sætti og það bárust eiginlega engin svör. Þetta er algjörlega skýringalaust. Það er ekki sagt hvað veldur að menn hætti við að fylgja á eftir þessari áætlun. Núna er sagt í fjármálaáætlun að þetta verði unnið á kjörtímabilinu sem gæti þá dregist til ársins 2028 ef ekki lengur,“ segir Aðalsteinn.

„Þetta erum við ósátt við á Vestfjörðum, þar sem við erum líka að kljást við það að vetrarþjónustutíminn eins og á Steingrímsfjarðarheiði og Kletthálsi, er stystur á öllu landinu. Það er út af reglugerð sem var sett árið 2018 og 2012 þar sem áherslan er á að þjónusta atvinnusvæði, það er eitt. Svo er umferðin um vegina líka ráðandi. Þegar það eru 200 kílómetrar á milli Súðavíkur og Hólmavíkur og 200 kílómetrar á milli Patreksfjarðar og Búðardals, að þá föllum við bara niður um flokka. Þá verður mögnun á þessari stöðu. Sá sem er að fara um vegina, eins og um Klettháls og um djúpið – vetrarþjónustan er hætt ef þú ert seint á ferð og þú ert líka sambandslaus ef þú lendir í vandræðum. Svo geta komið ofanflóð úr Súðavíkurhlíð með litlum fyrirvara.“

Orðspor Íslands undir

Hann segir þetta óþægileg staða fyrir vegfarendur sem geri ráð fyrir þjónustu sem sé einfaldlega ekki til staðar. Árið 2027 á ýmsum vegaframkvæmdum að ljúka og verður þá kominn heilsársvegur um Vestfirðina.

„Þá eykst umferðin um þessi svæði af hálfu ferðamanna og þeir eru ekki að horfa í að vetrarþjónustan á Kletthálsi hættir klukkan sex. Það eru alls konar svona smáatriði sem enginn á að þurfa að hugsa um - en ef viðkomandi lendir í vandræðum þá á hann að minnsta kosti að geta látið vita af sér, það er þá bjargráðið. En hann hefur það ekki heldur,“ segir Aðalsteinn.

„Það er líka áhætta sem við erum að taka á Íslandi. Maður vill ekki hugsa það til enda ef eitthvað kæmi fyrir. Orðspor Íslands og svæðisins er undir – ef að einhver verður úti og síðar kemur í ljós að það var af því að það var frestað að senda upp svæði um eitt ár eða tvö.“

Markaðssjónarmið fram yfir öryggissjónarmið

Á vef Fjarskiptastofu, þar sem birt voru drög að breyttum skilyrðum fyrir þessa uppbyggingu, segir m.a. að Öryggisfjarskipti munu áfram leiða verkefnið að því er viðkemur skipulagi og staðavali en félagið verði þó ekki fjárfestir.

Aðalsteinn óttast að þar sem Öryggisfjarskipti séu að draga sig úr verkefninu sem fjárfestir veiti það fjarskiptafyrirtækjunum meira vald þegar kemur að því að velja hvar næstu sendar fari upp. Muni þá markaðssjónarmið vega þyngra en öryggissjónarmið.

• Blogga um frétt