Örn er tignarlegur og lundinn ljúfur

Klifurskríkja og elrigreipur

Alls verpa um 80 fuglategundir á Íslandi og á annan tug eru síðan far- eða vetrargestir. Til hinnar eiginlegu fuglafánu landsins teljast því innan við 100 tegundir. Með veðri og vindum berst svo hingað yfir hafið nokkur fjöldi flækinga á ári hverju; til að mynda klifurskríkja, múrsvölungur og elrigreipur, svo nokkuð sé nefnt af handahófi. Samanlagt sjást því á Íslandi öðrum hvorum megin við 200 tegundir ár hvert. Þetta þekkir Daníel vel, sem fylgst hefur með náttúru landsins og fuglalífi í áratugi.

„Ég fór að fylgjast með náttúrunni og taka myndir fyrir um 40 árum og fann mig strax í því. Var reyndar framan af í alls konar ljósmyndaverkefnum en í kringum aldamótin ákvað ég að helga mig náttúrumyndatökum, sem eru mitt hálfa líf,“ tiltekur Daníel sem býr vestur í Stykkishólmi. Á þar heimili sitt á góðum útsýnisstað í bænum þar sem oft sést til hafarna.

Heiðursorða Íslands er við fálka kennd. Ljósmynd/Daníel Bergmann

„Arnarpör verpa í eyjunum úti á Breiðafirðinum, sum þeirra eru nærri Hólminum, og stundum má sjá þennan konung fuglanna sveima yfir bænum. Þetta er tignarlegt að sjá og nú þykist ég vita að assan sé á hreiðrum, eftir að hafa orpið óvenjusnemma í vor. Á kápu árbókarinnar er einmitt mynd af haferni, sem mér fannst á margan hátt við hæfi. Sá einstaklingur er sá allra gæfasti örn sem ég hef nokkurn tímann hitt. Hann sat sem fastast þótt ég nálgaðist. Aðrir ernir sem ég hef komist í návígi við eru varir um sig og taka flugið við minnstu truflun,“ segir Daníel.

Hundrað staðir sem henta

Í árbókinni nýju segir frá alls um 100 stöðum á landinu sem henta vel til fuglaskoðunar. Á höfuðborgarsvæðinu segir í þessu sambandi meðal annars frá Elliðavatni við Heiðmörk, Hvaleyrarlóni í Hafnarfirði, Kasthústjörn á Álftanesi, Kópavogslæk, Vatnsmýri og Grafarvogi í Reykjavík og Leirvogi í Mosfellsbæ. Svo er haldið áfram og sagt frá áhugaverðum stöðum til að skoða fugla allt í kringum landið. Má þar nefna Arnarstapa á Snæfellsnesi, Flatey á Breiðafirði, Látrabjarg, Vigur í Djúpi, Kálfshamarsvík á Skaga, Kjarnaskóg við Akureyri og Hrísey á Eyjafirði, sem er griðland rjúpunnar. Svo má áfram halda og horfa líka til sunnlensku sandanna þar sem skúmurinn heldur sig og í Eyjum er sungið um lundann sem ljúfastan fugla.

Farfuglarnir sem hingað koma á vori hverju til varps eru um 20 milljónir, svo að fjöldinn er mikill. En þó ber að taka fram að þeim hefur fækkað mikið undanfarna áratugi, til dæmis lundanum. Breytingar á lífríki sjávar og færri síli þar hafa valdið því að nú eru um tvær milljónir fugla í varpstofni lunda á Íslandi en þeir voru taldir vera 4-5 milljónir fyrir rúmum 20 árum, að því er Daníel greinir frá.

Í margra vitund er lóan þjóðarfuglinn. Ljósmynd/Daníel Bergmann

Tilvist á túndrunni

„Mér finnst einna mest áhugavert að mynda hánorrænu fuglana sem eru hér á suðurmörkum útbreiðslu sinnar. Þar get ég nefnt til dæmis fálka, kjóa og þórshana. Það er sérstakur sjarmi yfir þessum norðlægu tegundum og því víðfeðma landslagi túndranna sem þær byggja tilvist sína á. Þótt þessar tegundir séu hér fáliðaðar er óvíða betra að sjá þær en hér á landi, því að flókið og dýrt er að ferðast um norðurslóðir. Þá er ekki síður gaman að glíma við myndatökur af vaðfuglum, sem svo víða eru á Íslandi. Fuglar setja sterkan svip á alla náttúru landsins og nú rétt áðan heimsótti ég Vífilsstaðavatn og sá þá fyrstu kríuna mína í ár. Það finnst mér öruggur vitnisburður um að sumarið sé komið,“ segir Daníel Bergmann.