Raforkueftirlitið leggur til úrbætur á íslenskum raforkumarkaði vegna mikilla verðhækkana hjá ýmsum aðilum á markaðnum. Raforkukostnaður heimila hefur hækkað á síðustu árum en þó umtalsvert meira hjá fyrirtækjum.
Markmiðið með úrbótunum er að auka gagnsæi, bæta samkeppnishæfni atvinnulífs og tryggja hagkvæmari notkun raforku.
Þetta kom fram á blaðamannafundi Jóhanns Páls Jóhannssonar, umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra, ásamt raforkueftirlitinu í ráðuneytinu nú fyrir skömmu.
Þann 31. janúar 2025 óskaði umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið eftir greinargerð um þróun raforkukostnaðar á Íslandi og áhrifum á neytendur og atvinnulífið. Var það ekki síst vegna háværrar umræðu um þróun raforkuverðs á Íslandi.
Samkvæmt skýrslunni, sem Hanna Björg Konráðsdóttir, sviðsstjóri Raforkueftirlitsins fór yfir, hefur raforkukostnaður heimila hækkað um 11% frá árinu 2020 á föstu verðlagi.
Athygli vekur að lægsta smásöluverð raforku lækkaði á árunum 2005 - 2020 á föstu verðlagi um 10% og er það rakið til mikillar samkeppni á þeim markaði. Aftur á móti ef einfaldlega er litið til verðlags fyrir hvert ár þá er hækkunin 78%.
Flutningsgjald stórnotenda hefur hækkað um 36% frá árinu 2020 á föstu verðlagi á sama tíma og raforkukostnaður álvera hefur hækkað um 25% á föstu verðlagi.
Raforkukostnaður fyrirtækja (2-20 GWh) hefur hækkað um 24% á föstu verðlagi frá árinu 2020.
Meðal þess sem lagt er til í skýrslunni er að bæta gagnaöflun og greiningar á raforkuverði, einfalda skýrslugjöf fyrirtækja í greininni og efla eftirlit með raforkunotkun stórnotenda.
Þá er kallað eftir því að hátternisreglur og viðurlög verði skýrari og að upplýsingagjöf um raforkuöryggi verði reglubundin.
Lagt er til að fram fari sérstök skilvirknigreining á sérleyfisfyrirtækjum sem annast flutning og dreifingu raforku.
Einnig er lagt til aukna eftirfylgni á innleiðingu snjallmæla hjá dreifiveitum en samkvæmt skýrslunni hefur dreifikostnaður heimila hækkað um 14% á föstu verðlagi frá árinu 2020.
Áhersla er lögð á aukna gagnabirtingu til að efla umræðu um þróun raforkukostnaðar og styðja við ákvarðanatöku bæði stjórnvalda og fyrirtækja.
Þá eru lagðar til mögulegar umbætur á raforkulögum sem snúa að því að yfirfara ákvæði raforkulaga og reglugerðar um undanþágur í gjaldskrám dreifiveitna. Þá er einnig lagt til almenna lagaheimild um þróun flutningsgjaldskrár.