Vísbendingar um skaðleg efni

Eru rafrettur hættulegar? Þessari spurningu er svarað af Láru G. Sigurðardóttur, lækni og doktor í lýðheilsuvísindum á Vísindavefnum. Í svari hennar kemur fram að rafrettur séu það nýjar á markaðnum að ekki sé komin nægileg reynsla til að segja til um langtímaáhrif þeirra á heilsu, hvorki hvað varðar notendur eða þá sem anda að sér rafrettugufu með óbeinum hætti. Þó séu vísbendingar um að efni í rafrettuvökvanum geti verið skaðleg heilsu.

„Vitað er að rafrettur geta verið óhollar á nokkra vegu og þá bæði af völdum nikótíns, sem er oftast notað í rafrettum, og vegna annarra efna sem finnast í vökvanum,“ skrifar Lára.

„Í vökvanum hafa fundist krabbameinsvaldandi efni og önnur eiturefni í meira magni en í nikótín-innúðalyfi en þó í minna mæli en í sígarettureyk. Auk þess getur rafrettuvökvi án nikótíns valdið skaða á erfðaefni fruma og frumudauða og vísbendingar eru um að bragðefnin í vökvanum geti haft skaðleg áhrif á fósturfrumur.“

Lára bendir á að efnið díasetýl finnist í meirihluta rafrettuvökva..Segir hún að talið sé að díasetýl geti í háum skömmtum valdið óafturkræfum bráðum lungnasjúkdómi; bronchiolitis obliterans. Sjúkdómurinn hefur verið kallaður „poppkornslungu“ þar sem tíðni hans var aukin meðal starfsmanna sem unnu í örbylgjupoppiðnaði, en þar er díasetýl notað til að bragðbæta örbylgjupopp.

Ekki bara vatnsgufa

Lára segir rafrettugufu ertandi fyrir lungun og hafi einnig áhrif á þá sem anda henni að sér með óbeinum hætti. Þannig geti fólk orðið fyrir ertingu og óþægindum fyrir fólk í nánasta umhverfi við rafreykingamann rétt eins og við óbeinar sígarettureykingar, jafnvel þó rafrettugufan sé lyktarlaus.

„Aukinn styrkur af nikótíni, 1,2-própanedíól, glýserín, málmurinn ál og sjö krabbameinsvaldandi pólýcýclísk arómatísk hýdrókarbón hafa fundist í umhverfi þeirra sem nota rafrettur. Einnig var nýlega sýnt fram á að glóðarþráðurinn og lóðuð samskeyti í algengri gerð af rafrettum geta gefið frá sér málmagnir eins og nikkel, króm og tinsem hefur mælst í hærri styrkleika en í sígarettureyk.“

Lára segir að þó svo að styrkleiki nikótíns í umhverfi þeirra sem nota rafrettur virðist minna en finnist við óbeinar sígarettureykingar mælist krabbameinsvaldandi efnið formaldehýð í hærri styrkleika en í sígarettureyk þegar rafretta er við háa spennu.

„Rafrettur gefa ekki eingöngu frá sér vatnsgufur eins og oft er haldið fram. Enn eru engar reglugerðir til að tryggja það að neytandinn viti hvaða efnum hann andar að sér með rafrettum og óvíst er um öryggi þeirra og langtímaáhrif á heilsu. Þó er vitað að vökvinn í rafrettum getur ógnað heilsu ófæddra barna, sem og barna og unglinga^.“

Þá bendir Lára á að oft sé rafrettuvökvinn í umbúðum sem höfða til barna sem geta haldið að þær innihaldi sælgæti. Nikótínvökvi geti verið banvænn og eitranir af völdum hans hafi aukist samhliða aukinni notkun rafretta, sérstaklega hjá börnum undir fimm ára aldri.

• Blogga um frétt