Girða fyrir ár til að stöðva hnúðlaxinn

Norðmenn hafa miklar áhyggjur af sívaxandi hnúðlaxagöngum í laxveiðiár. Hnúðlaxinn mætir annað hvert ár og í sumar er hnúðlaxaár. Sérstakar gildrur verða settar upp í 25 ám í nyrsta hluta Noregs. Stefnt er að því að hreinlega girða fyrir þessar ár og flokka Atlantshafslaxinn og sjóbirting frá, en farga hnúðlaxinum.

Norsk yfirvöld styðja þessar aðgerðir með aukafjárveitingu upp á 130 milljónir íslenskra króna. 

Fyrstu hnúðlaxarnir hafa þegar fundist en norskt rannsóknaskip, sem hefur meðal annars það verkefni að fylgjast með hnúðlaxinum, náði 26 fiskum í veiðarfæri hundrað sjómílur SV af Bodö í fyrradag. Það var mat áhafnarmeðlims sem greindi frá þessu á facebook að torfan hefði talið um hundrað fiska.

Hnúðlaxaseiði hafa fundist í þeim ám, sem Hafrannsóknastofnun kannaði. Þetta seiði fannst í Botnsá í Hvalfirði í fyrra. Ljósmynd/GG

Ástæðan fyrir því að hnúðlaxinn kemur annað hvert ár er að lífsferilinn er tvö ár hjá þessum stofni. Síðast kom hann sumarið 2021 og var þá gríðarleg aukning í fjölda fiska í ánum nyrst í Noregi. Svo mikið var af hnúðlaxinum að nokkrum ám var hreinlega lokað.

Sérstakar gildrur hafa nú verið hannaðar og er ætlunin að reyna þær í sumar. Sporðaköst hafa verið í samskiptum við veiðimenn í Norður–Noregi og óttast þeir almennt það versta. Kenneth Stalsett er einn þeirra sem er í forsvari fyrir veiðimenn í Finnmörku, sem liggur næst Rússlandi, óttast að allt að tólfföldun verði í magni frá því sem gerðist sumarið 2021.

Norskir fjölmiðlar hafa síðustu daga fjallað um þessa yfirvofandi innrás hnúðlaxins í norskar laxveiðiár. Allur stangveiðiiðnaðurinn er á tánum og óttast menn það versta.

Eitt af vandamálunum við að veiða hnúðlaxinn í miklu magni er að losa sig við afurðina. Margir benda á að fiskurinn í sjó eða nýgenginn er ágætis matfiskur, en fljótlega eftir að hann er kominn í ferskvatn þá dregur mjög úr þeim gæðum vegna breytinga sem verða á honum þegar hann undirbýr hrygningu.

Sjálfboðaliðar háfa hnúðlax úr laxastiga í Jakobselva í Noregi, sumarið 2021. Á einni viku háfuðu þau 3600 hnúðlaxa. Norðmenn líta þetta mjög alvarlegum augum og óttasta að vandinn eigi bara eftir að aukast. Ljósmynd/Hanne Wilhelms/NRK

Mikil aukning var á hnúðlaxi í íslenskum ám sumarið 2021 og varð hans vart um nær allt land. Staðfest var af Hafrannsóknastofnun að hrygning hefði átt sér stað í mörgum ám á Suðvesturlandi. Hvað gerist í ár þegar kemur að hnúðlaxi í íslenskum ám er stórt spurningarmerki. Verði þróunin hér með svipuðum hætti og í Noregi má gera ráð fyrir vaxandi fjölda í sumar.

Hnúðlaxinn er upprunninn í Kyrrahafinu en tilraunir Rússa með að sleppa honum í ár á síðustu öld hefur haft þetta í för með sér. Útbreiðsla þessarar framandi tegundar var mikil sumarið 2021 og fundust hnúðlaxar í ám um alla Evrópu, allt niður til Spánar.

Fyrir veiðimenn á Íslandi er mikilvægt að hafa augun opin fyrir hnúðlaxinum. Hrygnan er mjög svipuð sjóbleikju, þegar hún er nýgengin, en einfaldasta leiðin til að greina nýgenginn hnúðlax eru doppur á sporði, sem ekki er að finna á bleikjunni.

• Blogga um frétt

Seinustu hundraðkallar sumarsins