Halldór Þorkell Guðjónsson fæddist í Reykjavík 27. apríl 1939. Halldór lést á Landspítalanum við Hringbraut á gamlársdag, 73 ára að aldri. Foreldrar hans voru hjónin Ólöf Bjarnadóttir húsfreyja úr Grundarfirði og Guðjón Guðmundsson bifreiðasmiður frá Miðdal í Kjós og var hann næstelstur fimm barna þeirra. Elstur er Bjarni, en hin eru tvíburarnir Þorbjörn og Guðrún, sem er látin, og Jóna.

Eiginkona Halldórs var Mary Therese Butler, Vestur-Íri, fædd og uppalin í Fall River í Massachusetts. Mary var kennari að mennt, en starfaði síðustu tíu ár ævi sinnar í utanríkisþjónustu Bandaríkjanna. Mary lést árið 2000. Börn þeirra Halldórs eru Brynja Elisabeth og Hrafn Patrick. Brynja, sem fyrir skemmstu lauk doktorsprófi í menntavísindum, gegnir doktorsstöðu við Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Sonur hennar er Þorkell Nikulás. Hrafn er búsettur í Minneapolis, sérfræðingur í þarfa- og gagnagreiningu hjá Health Partners. Kona hans er Celia McCoy. Börn þeirra eru Ella Athena og Fenris Þorkell.

Að afloknu stúdentsprófi frá MR 1959 hélt Halldór til Þýskalands og nam við Háskólann í Erlangen stærðfræði og eðlisfræði um tveggja ára skeið. Að því búnu kenndi hann við MR eitt ár, en hélt svo til Bandaríkjanna þar sem hann stundaði nám í stærðfræði og eðlisfræði næstu fimm árin við University of Minnesota. Hann var lektor við Gustavus Adolphus College í St. Peter í Minnesota 1968-'69 og lauk í desember 1968 Ph.D.-prófi í stærðfræði, en leiðbeinandi hans var Erwin Engeler. Ber doktorsritgerð hans heitið An Investigation of Limitultraproducts. Næsta ár starfaði Halldór sem sérfræðingur við stærðfræðistofnun Háskólans í München og frá 1969-1972 við stærðfræðistofu Raunvísindastofnunar Háskóla Íslands. Hann var stundakennari við Menntaskólann við Hamrahlíð 1969-'70, aðjúnkt við stærðfræðiskor HÍ 1969-'72 og dósent þar 1972-'75. Hann gegndi stöðu kennslustjóra Háskóla Íslands um 15 ára skeið, frá 1975 til 1990, en eftir það dósentsstöðu við tölvunarfræðiskor raunvísindadeildar Háskólans frá 1991 til 2009, og var vorið 2010 stundakennari í tölvunarfræði. Hann kenndi stærðfræði í leyfi frá HÍ vormisserið 1994 við Háskólann í Swazilandi í Afríku.

Auk kennslustarfa sinna gegndi Halldór ýmsum trúnaðar- og stjórnunarstöðum innan Háskóla Íslands. Hann var fulltrúi Félags háskólakennara í háskólaráði 1974-'75, fulltrúi háskólaráðs í stjórn Reiknistofnunar Háskóla Íslands 1976 og sat í kjörstjórn vegna rektorskjörs sama ár.

Halldór var hugsandi maður, djúpvitur og greinandi, ekki aðeins á fræðasviði sínu heldur einnig á umhverfi sitt og samfélag, siðfræðileg álitaefni og jafnréttismál. Hann hneigðist æ meir til heimspekilegra pælinga með árunum og las mikið á því sviði, einkum rit Hegels og Rawls. Hann þýddi og skrifaði fjölda greina í blöð og tímarit, ekki síst um stjórnarskrármál Íslendinga síðustu misserin, sem voru honum mjög hugleikin.

Útför hans hefur farið fram í kyrrþey.

Síðasta umræðuefni okkar Halldórs var eðli þeirra hugtaka sem gera okkur kleift að hugsa um veruleikann í því skyni að ná á honum fræðilegum tökum. Dæmin sem ég var með í huga voru ríki og fjölskylda. Halldór benti samstundis á að þessi orð vísuðu á tvenns konar hugtök. Annars vegar safnhugtök, hins vegar heildarhugtök. Hann tók orðið „skógur“ sem dæmi. Það er dæmigert safnhugtak og gerir okkur kleift að hugsa fjölda trjáa og mismunandi tegundir þeirra í ákveðinni einingu. En orðið „skógur“ er líka heildarhugtak sem gerir okkur kleift að skilja ákveðið náttúrukerfi sem þarf að hugsa í tengslum við önnur kerfi náttúru og samfélags. Síðan bætti Halldór við og brosti: „Safnhugtökin koma að neðan frá reynslunni – heildarhugtökin að ofan frá hugsuninni – en þau mætast aldrei. Svartsýni mín birtist í þessu.“

Ég segi frá þessu af einni tiltekinni ástæðu. Hún er sú að engum manni hef ég kynnst sem var eins áhugasamur um fræðilegar samræður og Halldór. Í rúm 40 ár hefur hann gengið um háskólalóðina og stundað fræðilegar samræður við ótal einstaklinga, stúdenta, kennara og annað starfsfólk. Samræðurnar tengdust að jafnaði efnum sem hann sjálfur var að hugsa um og þá var hann óþreytandi við að fræða viðmælanda sinn. Halldór var ótrúlegur lestrarhestur og hafsjór af fróðleik um aðskiljanlegustu mál. En tilgangur samræðunnar var samt ævinlega að hræra í huga viðmælandans og hvetja hann til að hugsa um efnið og taka afstöðu til þess. Iðulega reyndi þetta á viðmælanda Halldórs sem gekk að því vísu að hann hefði jafn brennandi áhuga á efninu og Halldór sjálfur.

Halldór taldi að skortur á skilningi mikilvægra hugtaka væri það sem stæði menningu okkar og samfélagi mest fyrir þrifum. Hér ættu fræðimenn, ekki síst heimspekingar og hagfræðingar, mikið verk óunnið við að móta og skýra fræðileg hugtök, miðla þeim til almennings og sjá þar með til þess að réttum vinnubrögðum væri beitt við úrlausn samfélagslegra verkefna. Sjálfur gekk Halldór á undan með góðu fordæmi þegar hann kom til starfa í Háskóla Íslands sem kennari í stærðfræði árið 1969. Hann átti mikilvægan þátt í að endurskipuleggja stjórnsýslu Háskólans og tók að sér árið 1975 að stýra einum helsta þætti hennar, kennslusviðinu, en það gerði hann um 15 ára skeið. Hér beitti hann sér fyrir nýmælum í stjórnsýslu sem átt hafa mikinn þátt í þróun Háskólans allar götur síðan.

En hugur Halldórs varðandi Háskólann var ekki bundinn stjórnsýslu eingöngu. Hann sá Háskóla Íslands fyrir sér sem eina af meginundirstöðum íslenska ríkisins við hlið löggjafar-, dóms- og framkvæmdavalds. Hugsjón Halldórs og trú var sú að vísindin, sem öll starfsemi háskólafólks er helguð, myndu lyfta menningu okkar og stjórnmálum í æðra veldi miðað við það sem nú er: Þekkingin, fræðileg, tæknileg og siðferðileg í senn, væri það afl sem úrslitum réði um örlög heimsins.

Halldór Guðjónsson var merkilegur hugsuður, góður kennari og góður vinur. Hans verður sárt saknað.

Páll Skúlason.

Ég hitti Halldór fyrst í september 1982 er ég mætti til vinnu í Háskóla Íslands fyrsta sinni sem starfsmaður þar. Hann var kennslustjóri og ég ráðinn sem prófstjóri og var hann minn yfirmaður. Við byrjuðum samstarfið með því að Halldór bauð upp á kaffi í Norræna húsinu. Þar ræddum við saman um starfsemi háskólans og ýmis málefni sem tengdust skólanum og háskólum almennt vestan hafs og austan og könnuðum hugðarefni hvor annars, einkum þau er tengdust heimspeki og rökfræði og skilgreiningu hugtaka. Halldór reykti vindil og leið tíminn án þess að maður tæki eftir því. Þannig var það reyndar iðulega æ síðan og umræðuefnin aldrei léttvæg. Hann hafði ávallt eitthvað í huga, las mikið og var óþreytandi við að velta upp margvíslegum málefnum og ræða þau í þaula. Hegel var sjaldan langt undan. Við Systa eigum minningu um góða vináttu Halldórs og Mary.

Hann bar hag Háskóla Íslands mjög fyrir brjósti og var í því efni ódeigur við að brydda upp á nýmælum sem horfðu til framþróunar skólastarfsins. Þannig stóð Halldór framar öðrum fyrir því að nemendabókhald háskólans var tölvuvætt á árunum 1977-78 og sömuleiðis að tekið var upp einingamat námskeiða. Var Háskóli Íslands þar töluvert á undan öðrum norrænum háskólum. Hann hvatti jafnframt mjög til innleiðingar notkunar tölva í gjörvallri starfseminni í árdaga tölvunnar. Halldór beitti sér fyrir samræmdri framsetningu kennsluskrár fyrir háskólann í heild og margvíslegum umbótum í skólastarfinu, í senn hvað varðaði skipulag, gæði kennslu, aðbúnað og réttindi nemenda. Eftir að hann lét af starfi kennslustjóra 1989 tók hann aftur til við kennslu og sem kennari þótti hann einkar natinn og laginn við að skýra flókin viðfangsefni. Og samræður okkar héldu áfram. Fyrir honum var menntun forsenda siðaðs samfélags og vísindin nauðsynlegur grunnur menningar í þágu farsældar þess.

Halldór bjó yfir andlegu þreki sem ekki kiknaði í baráttunni við sjúkdóminn sem að lokum bar hann ofurliði. Áhuginn á hugðarefnunum dofnaði ekki. Í síðasta samtali okkar tveimur dögum fyrir andlát hans var komið víða við – og ekki nein merki þess hjá honum að stund hans væri að linna. Við starfsfólk Háskóla Íslands fyrr og nú kveðjum góðan vin og samstarfsmann sem sjónarsviptir er að. Við vottum börnum Halldórs, Brynju og Hrafni, og systkinum hans okkar dýpstu samúð.

Þórður Kristinsson.

Fallinn er frá á 74. aldursári fyrrverandi vinnufélagi minn og kennari, Halldór Guðjónsson stærðfræðingur. Halldór varði stærstum hluta starfsævi sinnar í að kenna stærðfræði, lengst af hjá Háskóla Íslands. Hann kom frá námi erlendis þrítugur að aldri 1969 og var þá strax ráðinn sérfræðingur á stærðfræðistofu Raunvísindastofnunar og kennari í stærðfræði við verkfræði- og raunvísindadeild. Hann varð svo dósent við stærðfræðiskor 1972. Árið 1975 varð hann kennslustjóri HÍ en kenndi áfram stærðfræði með því starfi fyrstu árin. Hann var kennslustjóri í 15 ár, en árið 1991 kom hann aftur í kennsluna, nú sem dósent í tölvunarfræðiskor, en hún hafði klofnað út úr stærðfræðiskor 1988. Halldór var svo dósent við tölvunarfræðiskor til sjötugs og hélt reyndar áfram að kenna til 2010. Hafa ófáir tölvunarfræðinemar notið kennslu Halldórs í rökfræði, siðfræði, stærðfræði, formlegum málum, reiknanleika og ýmsum skyldum fræðum. Halldór var formaður skorarinnar 1999-2000.

Ég kynntist Halldóri um leið og ég hóf nám í HÍ haustið 1977. Ég kunni strax vel við þennan kennara minn í stærðfræðigreiningu. Hann var íhugull og fór sér að engu óðslega, en kunni efnið vel og gekk vel að koma því frá sér. Tveimur árum seinna kenndi hann mér aftur, námskeið sem þá var kallað graffræði en heitir nú netafræði. Mér fannst alltaf stafa hlýju og rósemd frá Halldóri og kunni vel að meta samtölin sem við áttum öðru hvoru um ýmis hugðarefni mín og hans. Svo fékk ég tækifæri til að tala enn oftar við hann og kynnast honum nánar þegar ég fór sjálfur að vinna í tölvunarfræðiskor í byrjun ársins 2006. Það var gott að vera með honum á fundum í skorinni þar sem stundum þurfti að leysa erfið mál. Hann var næmur á að greina kjarna máls frá aukaatriðum. Hann sat og hlustaði á menn og svo datt honum oft í hug snjöll lausn á málinu. Alúðin sem Halldór lagði í kennsluna þessi síðustu ár var síst minni en þegar hann kenndi mér fyrir 35 árum.

Halldór var duglegur námsmaður og fékk að loknu stúdentsprófi 1959 góðan styrk frá Menntamálaráði til að fara utan og læra stærðfræði og eðlisfræði. Hann var fyrst í Erlangen í Þýskalandi en kom þaðan eftir tvö ár, kenndi við MR einn vetur og tók próf í stærðfræði við HÍ um vorið. Hann fór svo í framhaldsnám við University of Minnesota í Minneapolis og lauk þaðan doktorsprófi í stærðfræðilegri rökfræði með ritgerð sem heitir „An investigation of limitultraproducts“ 1968. Leiðbeinandi hans var Erwin Engeler og meðal annarra kennara hans þar var Bjarni Jónsson. Samhliða náminu kenndi Halldór stúdentum í Minnesota áður en hann kom heim til að helga sig kennslu íslenskra stúdenta.

Áhugi Halldórs á rökfræði og siðfræði tengdist miklum áhuga hans á heimspeki. Hann var í félagi við íslenska heimspekinga, ritstýrði tímariti, skrifaði greinar og hélt fyrirlestra um þau fræði.

Fyrir hönd samkennara Halldórs við námsbrautir í stærðfræði og tölvunarfræði við Háskóla Íslands þakka ég honum samveruna og samvinnuna undanfarna áratugi og votta fjölskyldu hans innlega samúð.

Kristján Jónasson.