Úrhellisrigning á Stóra sviði Þjóðleikhússins

LEIKARAR og aðrir aðstandendur sýningarinnar eru enn á þönum um leikhúsið þegar blaðamann ber að garði. Þeir Kenn Oldfield og Þórhallur Sigurðsson gefa sér þó tíma til að setjast niður um stund til að ræða æfingaferli liðinna vikna. "Það er svo gríðarlega margt sem þarf að huga að í viðamikilli uppfærslu á borð við þessa," segir Kenn, og í þeim töluðum orðum grúfir Þórhallur sig niður í yfirlestur á minnispunktum og lætur leikstjórann um viðtalið. Kenn er búsettur í Englandi en hefur unnið reglulega með íslensku atvinnuleikhúsunum frá árinu 1984, en þá kom hann hingað til lands til að semja dansa fyrir söngleikinn Gæjar og píur. Auk þess að leikstýra uppsetningunni, samdi Kenn dansana fyrir sýninguna og naut þar dyggrar aðstoðar Ástrósar Gunnarsdóttur. Þórhallur Sigurðsson er til aðstoðar við leikstjórnina. "Sköpunarferli á borð við þetta byggist fyrst og fremst á samvinnu. Mitt hlutverk og Þórhalls er að veita hæfileikafólkinu ráð og aðhald, draga fram það besta í hverjum og einum." Hann bætir því við að samstarf þeirra Þórhalls hafi verið einstaklega gott. "Leikstjórinn þarf einnig á leiðsögn að halda, og það er mjög mikilvægt að hafa einhvern sér við hlið sem maður treystir og getur gefið manni góð ráð," ítrekar Kenn.

Söngleikur um Hollywood

Söngleikurinn Syngjandi í rigningunni (Singin' in the Rain) byggist á samnefndri kvikmynd frá 1952, sem óhætt er að telja eina alvinsælustu dans- og söngvamynd sem gerð hefur verið. Í aðalhlutverkum voru snilldardansararnir Gene Kelly og Debbie Reynolds, en sá fyrrnefndi leikstýrði einnig myndinni og samdi dansana ásamt Stanley Donen. Kvikmyndahandritið skrifuðu þau Betty Comden og Adolph Green, en þau eru jafnframt höfundar sviðsgerðarinnar.

Sagan á sér stað á undir lok þriðja áratugarins, um það leyti sem þöglu myndirnar eru að renna sitt skeið í Hollywood og talmyndirnar að taka við. Tónlistin í myndinni er sótt í smiðju þeirra Arthurs Freeds og Nocios Herbs Browns, en þeir sömdu fjölmörg vinsæl lög fyrir dans- og söngvamyndir í kringum 1930. Titillagið Singin' in the Rain var t.d. fyrst notað í kvikmyndinni The Hollywood Review of 1929. Syngjandi í rigningunni segir rómantíska og gamansama sögu af þessum umskiptatíma í Hollywood. Við kynnumst í fyrstu kvikmyndastjörnunni Don Lockwood og tónlistarhöfundinum Cosmó Brown, sem náð hafa langt í kvikmyndabransanum á tímum þöglu myndanna. Helsta mótleikkona Dons er Lína Lamont - sjálfhverft glæsikvendi sem baðar sig í sviðsljósinu. Þegar kvikmyndaverið sem þau starfa hjá reynir að svara kröfum markaðarins og framleiða talmynd, kemur upp stór vandi. Lína Lamont er nefnilega með hryllilega rödd og getur lítið sem ekkert sungið. Þar kemur sviðsleikkonan Kathy Selden til sögunnar, en þau Don fella hugi saman. Kathy tekur það að sér að tala og syngja inn á hljóðrásina í staðinn fyrir Línu, sem verður enn skærari stjarna fyrir vikið.

Í fótspor Gene Kelly

Þetta er í fyrsta sinn sem söngleikurinn Syngjandi í rigningunni er settur upp hér á landi. Leikgerðin er lengri en kvikmyndin og hefur tekið nokkrum breytingum í gegnum tíðina. "Lína Lamont fær til dæmis einsöngslag í leikgerðinni, en það gefur persónu hennar meiri dýpt en í kvikmyndinni. Hún er hið dæmigerða skass, en í einsöngnum sjáum við viðkvæmari hliðar á henni. Í kvikmyndinni er megináherslan á kvikmyndastjörnuna Gene Kelly, en í leikritinu fá aðrar persónur dálítið meira svigrúm." Skýringuna á því segir Kenn ekki síst vera þá að aðdráttarafl söngleikja í dag sé ekki byggt upp á því að flagga einni, stórri stjörnu, heldur hópi hæfileikafólks. Hann viðurkennir þó að í uppsetningum á sviðsverkinu hljóti leikararnir alltaf að glíma að einhverju leyti við samanburðinn við hin frægu söng- og dansatriði kvikmyndarinnar. "Fólk hneigist óhjákvæmilega til að bera þetta saman," segir Kenn. "Mér finnst mikilvægt að ekki sé reynt að líkja eftir kvikmyndinni, heldur að við sköpum okkar eigin útgáfu. Ég sagði til dæmis strax í upphafi við leikarana: "Ekki reyna að feta í fótspor Gene Kelly, það getur ekki nokkur maður." Leikararnir verða hreinlega að gefa hlutverkinu þann stíl eða persónuleika sem þeir hafa til að bera. Rúnar Freyr hefur sjarmann og útlitið, og það eru í raun 95% af því sem til þarf." Auk Rúnars Freys Gíslasonar, sem leikur Don Lockwood, eru aðalhlutverkin í höndum þeirra Selmu Björnsdóttur, sem leikur Kathy, Þórunnar Lárusdóttur sem fer með hlutverk Línu og Stefáns Karls Stefánssonar sem leikur Cosmó.

Kvikmyndin og leikhúsið

Í kvikmyndinni Syngjandi í rigningunni er leikið með hugmyndir um kvikmyndaiðnaðinn og eru þar m.a. búnar til nokkurs konar kvikmyndir innan kvikmyndarinnar. Í leikgerðinni flækjast þessi tengsl óneitanlega, en þar sjáum við t.d. atriði þar sem sviðsleikarar leika kvikmyndatökufólk, sem er að filma leikara á tökustað. Leikhúsgestir fá einnig að sjá kvikmyndasýningar á sviðinu, og þannig rennur leikhúsformið og kvikmyndaformið saman á óvæntan hátt. Kenn segir þessa blöndun listforma í leikritinu skemmtilega. "Þetta er í fyrsta sinn sem ég læt leikhúsið og kvikmyndina vinna svona saman í leikriti. Mér finnst þetta ganga vel upp, þó svo að það sé í raun allsendis ólík stemmning sem fylgir kvikmyndinni og leikhúsinu sem slíku. Þegar kvikmyndasýningarnar hefjast í leikritinu setur fólk sig ósjálfrátt í ákveðnar stellingar, en ég held að leikritið njóti góðs af þessum innslögum, því leikhúsið verður svo lifandi í samanburði við kvikmyndina. Hin lifandi návist leikaranna er að mínu mati það sem gefur leikhúsinu gildi. Það er stöðugt í mótun, milli sýninga og sú upplifun laðar fólk að leikhúsinu."

Kenn bætir því við að dans- og söngleikjaformið sé einnig sérstakt í þessu tilliti, því þar sé að finna nokkurs konar lifandi ævintýraheim, sem áhorfendur geta látið sig hverfa inn í meðan á sýningunni stendur. Kenn bendir á að aðstandendur sýningarinnar hafi lagt sig fram við að gera umgjörð hennar sem glæsilegasta, búningahönnun Elínar Eddu Árnadóttur miði t.d. að því að endurskapa draumkenndan glæsileik Hollywood-stjarnanna, hljómsveitin sem leikur undir á sýningunni sé skipuð úrvalsfólki og Sigurjón Jóhannsson leikmyndahönnuður hafi náð að galdra fram úrhellisrigningu á Stóra sviði Þjóðleikhússins.

"Við vonum að fólk komi til með að njóta sýningarinnar og haldi heim að að henni lokinni uppfullt af vellíðan. Meira förum við ekki fram á."

Að lokum segir Kenn að nú þegar komið sé að lokum æfingaferlisins verði ef til vill erfiðast fyrir þá Þórhall að sleppa hendinni af sköpunarferlinu. "Við höfum verið að færa okkur smám saman aftar í salinn á æfingum. Á lokaæfingunni verðum við alveg aftast, en á frumsýningunni er komið að okkur að draga okkur í hlé og láta leikarana taka við," segir Kenn Oldfield að lokum.