BJÖRN FRIÐRIKSSON

Þriðjudaginn 27. mars síðastliðinn stóð ég ásamt systkinum mínum og móður við rúmstokk föður míns meðan hann lauk jarðvist sinni á ljúfasta og friðsælasta hátt sem ég get hugsað mér. Þessi endir var í góðu samræmi við lífshlaup hans.

Pabbi fékk parkinsonssjúkdóm fyrir um áratug en svo bættist við alzheimer, sem varð honum öllu erfiðari. Hann átti því orðið erfitt bæði með hreyfingu og hugsun. Með því að ganga í gegnum þessi vandamál með vini sínum og föður, að tapa frá sér vitneskjunni og persónuleikanum að hluta, verður dauðinn sjálfur frekar fallegur endir heldur en sorg, þó að söknuðurinn hjá okkur ættingjum hans, sem eftir lifum, sé mikill.

Ég er pabba þakklátur fyrir það uppeldi sem ég fékk hjá honum en það var mjög látlaust og virtist mér það sem barni og unglingi ekki vera markvisst eins og tíðkast í dag. Það var í formi fyrirmyndar án fyrirskipana og predikana og einmitt þess vegna fór ég úr föðurhúsum með frjálsa og óbundna skoðun án fastmótunar eða fordóma.

Ég býst við að flest samferðafólk hans hugsi um ljúfan, heiðarlegan, hæglátan mann, sem raulaði lagstúf fyrir munni sér við vinnuna og víst er að oft heyrði ég Binna hælt fyrir áreiðanlega og lipra þjónustu við skip og aðra sem þurftu vöru utan afgreiðslutíma. Þegar hann kom heim sagði hann stundum að það væri ekki friður fyrir vinnunni. Það var vegna þess að hann vildi gjarnan vera heima eða að gera eitthvað með sinni fjölskyldu. Þó að hann stundaði vinnuna sína vel og af mikilli samviskusemi og nákvæmni held ég að hann hafi haft meira gaman af allri lífsumgjörðinni. Hann var ánægður þegar hann var að heyja fyrir kúna, að útbúa hreiðurstað fyrir hænurnar, að salta bútung eða kjöt í tunnur fyrir heimilið. Það voru gleðistundir að fylgjast með honum að búa til jólatré, skápa og annað sem ekki var keypt í þá daga. Hann byggði húsið sitt á Raufarhöfn sjálfur og hugsaði vel um það. Ég held að hann hefði viljað hugsa vel um heimilið sitt og þurfa ekkert að vinna úti. Oft hjálpaði ég honum við þess háttar vinnu en fórst misjafnlega. Með aldrinum gekk mér betur að gera eins vel og honum líkaði best. Hann vildi þekkja fortíðina vel og skila öllu vel til framtíðar. Hann var ekki mikill félagsmaður en hafði sem dæmi mjög gaman af kirkjukórsstarfinu og leikfimikennslunni með krökkunum.

Ég þekkti hann pabba best sem unnanda náttúrunnar og alvörunáttúrubarn. Hann undi sér vel með okkur börnunum sínum uppi í heiði á Melrakkasléttu við læki og vötn, úti á bjargbrún við eggjatöku eða að tína fjallagrös og ber, með allan heimsins tíma þar sem ekkert lá á. Gott fannst honum að liggja milli þúfna, naga gras og tala við okkur um fugla, fiska, gróður, himin og jörð. Á þeim stundum var hann mér sönn fyrirmynd um falslausa nægjusemi, lítillæti og hógværð í umgengni við sjálfa náttúruna svo ofveiði eða önnur græðgi komst hvorki að í huga né verki. Hann bjó til hjá mér gleði í hjarta yfir því einu að vera til og vera hluti af lífskeðjunni. Á kvöldin var hann latur og ljúfur. Oft sagði hann okkur sögur og þær voru flestar úr fortíðinni. Sumar af unglingsárum hans, sem voru þá fyndnar sögur af skrítnum körlum úr sveitinni. Þegar mamma las fyrir okkur á kvöldin fengum við að velja lesefni en þegar pabbi las vildi hann oft fá að lesa úr Íslendingasögunum.

Ég flutti úr foreldrahúsum til Reykjavíkur 16 ára og fór þá að upplifa pabba svona meira utan frá og kynntist honum síðan aftur á forsendum fullorðinna. Þau kynni okkar voru í raun alveg eins. Hann tók mér sem jafningja, þótti greinilega vænt um mig eins og ég hefði alist upp á einhverjum góðum stað. Eins og við öll hafði pabbi minn kosti og galla en það fór ekki mikið fyrir hvorugu vegna mildi hans.

Ég vildi óska að allir fengju að alast upp við jafngóðar aðstæður og ég gerði.

Með þakklæti og virðingu kveð ég þig, elsku pabbi.

Þinn sonur,

Ég kveð í dag afa minn en eftir lifa góðar minningar.

Á uppvaxtarárum mínum á Raufarhöfn var mikið verið í Röðli hjá afa og ömmu. Húsið var í miðju þorpinu þannig að það var alltaf í leiðinni, sama hvort maður var á leiðinni frameftir eða úteftir. Ef svo ólíklega vildi til að enginn var heima var húsið alltaf opið. Hjá þeim afa og ömmu hittumst við frændsystkinin og þegar fólkið kom að sunnan var setið fram eftir kvöldi í spjalli, oftast í eldhúsinu þar sem sjá mátti þegar bátar komu inn. Það var hátíð í bæ þegar afi var með myndasýninu á stóru tjaldi og oft hlegið að skemmtilegum myndum sem teknar höfðu verðið í útilegum eða að gömlum myndum þar sem sjá mátti hvað fólkið breyttist milli ára. Þetta var nokkuð sem enginn vildi missa af hvað sem maður var orðinn gamall.

Þegar þið fluttuð suður var ég svo heppin að þið fluttuð í næsta stigagang við okkur og var mikill samgangur á milli og fengu synir mínir að kynnast langafa sínum vel og er ég þakklát fyrir það.

Þú varst alltaf svo þakklátur fyrir það sem gert var fyrir þig, hvort sem það var morgunganga, bílferð eða bara að fara með skjöl í bankann.

Þú varst mikill reglumaður, náttúruunnandi og útivistarmaður.

Nú sitjum við ömmurnar, eins og þú kallaðir okkur ömmu alveg frá því ég var smástelpa, og söknum þín en við munum styðja hvor aðra í framtíðinni.

Elsku afi minn, takk fyrir allt og góða ferð til nýrra heimkynna, þín