Hjónin Heiða Björg Hilmisdóttir borgarstjóri og Hrannar Björn Arnarsson, framkvæmdastjóri ADHD-samtakanna, ætla að bjóða til að bjóða til georgískrar páskamáltíðar í ár og tóku forskot á sæluna ásamt börnum sínum á dögunum.

Hjónin eru bæði miklir matgæðingar enda er það orðið landsfrægt að Heiða hafi bakað dýrindis kryddbrauð þegar nýr meirihluti borgarstjórnar var myndaður fyrir nokkru. Ilmurinn barst út á götu og lokkaði til sín gesti.

Hrannar er ræðismaður Georgíu á Íslandi og hafa hjónin kynnst og tileinkað sér matarhefðir þaðan sem þau eru heilluð af. Saman eiga þau fjögur börn, þrjú sem búa hjá þeim í Sundunum en sú elsta býr í Danmörku með fjölskyldu sinni, m.a. barnabörnunum tveimur.

Breyttu til og tóku forskot á páskasæluna

„Við höfum oft notað páskana til að ferðast, ekki síst til að hitta fjölskyldur okkar á Akureyri eða í Borgarfirðinum og því hefur dagskráin og maturinn meira verið eftir þeirra höfði en okkar. Við erum því frekar afslöppuð þegar kemur að hefðum og venjum í kringum páska. Aðalmálið er að komast í frí og hitta fjölskylduna,“ segir Heiða og brosir.

„Við ákváðum þó að breyta til og taka forskot á sæluna og bjóða í þessar páskamáltíðir að georgískum sið og æfa okkur fyrir stóra páskaboðið þegar okkur gefst tækifæri og tími til að kalla í fólkið okkar,“ segir Hrannar.

Heimilið þeirra fer í páskabúning þegar hátíðin nálgast og Heiða segist vera óstöðvandi í skreytingunum.

„Mér finnst ég aldrei skreyta nóg, enda á ég meira skraut en ég yfirleitt nota. Ég vandist því í Svíþjóð að skreyta fyrir páskana með greinum og alls konar og reyni að kaupa páskaliljur og eitthvað smart, aðallega fyrir mig. Enda er Hrannar algerlega ónæmur fyrir þessu. 

Meira segja jólin væru eins og hver annar fimmtudagur ef Hrannar fengi að ráða þessu,“ segir Heiða og hlær.

„Aldrei þessu vant kom Hrannar hins vegar með hugmynd að páskaskrauti í ár, en samhvæmt georgískri hefð á að skreyta egg og hafa þau sem páskaskraut. Það verður spennandi að sjá hvort hann heldur þessu við á næstu árum.“

Við höfum til að mynda lítið sem ekkert föndrað í mörg ár, ekki síðan stelpurnar okkar voru litlar. Fyrr en núna að við máluðum þessi georgísku egg en ég tek fram gamalt föndur frá krökkunum og reyni að plata þau til að klippa með mér greinar og skreyta,“ segir Heiða og sposk á svip og bætir við það takist yfirleitt ekki.

Það varð hálfgerð uppreisn á heimilinu

Páskaegg eru ómissandi hluti páskahátíðarinnar hjá fjölskyldunni og þau eru búin að læra að þeim er ekki hægt að sleppa.

„Páskaeggin eru stóra páskahefðin hjá okkur. Þau má ekki vanta, þó að nú orðið séu sjálf eggin sjaldnast borðuð nema að litlu leyti. Hrannar lét sér einu sinni detta í hug að sleppa því að kaupa páskaegg fyrir börnin, þar sem þau voru hætt að borða þau, en það varð hálfgerð uppreisn á heimilinu. Síðan þá eru páskaeggin alltaf keypt, en þau verða minni með árunum og málshættirnir mikilvægari,“ segir Heiða einlæg.

Heiða segist vera hrifin af pappaeggjum sem hún vandist á sínum tíma í Svíþjóð en eiginlega enginn annar í fjölskyldunni svo þau séu meira punt á heimilinu heldur en í notkun. En Svíar hafa þann sið að fylla pappaeggin af sælgæti og borða innan úr þeim.

Aðspurð segjast hjónin eiga sinn uppáhaldsmálshátt frá bernsku.

Uppáhaldsmálsháttur Hrannars kom í eggið hans þegar hann var barn, 4-7 ára. „Engin verður óbarinn biskup.“

„Ég skildi hann ekki en sá eðlilega fyrir mér barsmíðar á presti, en síðan var hann útskýrður fyrir mér. Innihaldið er hins vegar sígilt og leitar á mann margoft,“ segir Hrannar.

Heiða heldur hins vegar upp á málsháttinn: „Allir brosa á sama tungumáli“, sem útskýrir sig sjálfur.

„Ég man vel eftir páskum heima hjá foreldrum hennar á Akureyri, spennunni yfir að vakna og hlaupa inn í herbergið þeirra þar sem þau náðu í páskaegg upp í skáp og við opnuðum öll saman. Við eigum góðar minningar frá því að vera að fela egg og leita með krökkunum okkar en mér finnst æskuminningin alltaf sterkust,“ segir Heiða meyr. 

Buðu upp á 12 rétta páskamáltíð að georgískum sið

Eins og fram hefur komið ákváðu hjónin að bjóða til georgískrar páskamáltíðar en þau hrífast af sögunni bak við hefðirnar og hversu alvarlega fólkið í Georgíu tekur þær.

„Georgía var eitt af fyrstu löndum veraldar til að taka upp kristni sem ríkistrú, næst á eftir Armenum og hefur þjóðin æ síðan verið mjög trúrækin. Í aðdraganda páska er fastan tekin alvarlega og því afar kærkomið þegar aftur má borða almennilega. Á páskum eru því haldnar veglegar veislur, eða Supra eins og hefðbundin þjóðleg georgísk veisla er kölluð.

Supra hefur upp á allt það besta að bjóða í georgískum mat og drykk, fjölda rétta sem ægir saman á hlaðborði og vín við hvers manns hæfi. Georgísk vín eru með öllum mat, enda Georgía vagga víngerðarinnar með óslitna yfir 8000 ára víngerðarhefð og hvergi í veröldinni eru eins margar vínþrúgur upprunalegar.

Að þessu sinni buðum við upp á tólf rétti, rauðmáluð páskaegg, þrjár georgískar sósur og fimm vín, sannkallaða georgíska páska Supra,“ segir Hrannar með bros á vör.

Rauðu eggin tákna blóð Krists

Samkvæmt Hrannari eru rauðmáluð egg ómissandi partur af georgískri páskahefð, þá eru harðsoðin egg lituð rauð og boðið upp á þau á páskum. Liturinn táknar blóð Krists og eru eggin lituð á föstudaginn langa, þegar blóði Krists var úthelt. Á páskum keppast börn síðan um að safna eins mörgum eggjum og þau geta og eru ýmsar hefðir og leikir tengdir eggjunum.

„Páskamáltíðin sem við buðum upp á er dæmigerð georgísk páskamáltíð. Áður höfum við rætt um eggin, sem eru ómissandi partur af georgískum páskum, en annað á boðstólum svarar sig mjög í ætt við almennar matarvenjur í Georgíu. Þeir hafa mjög marga rétti í boði, alls kyns kræsingar, bæði kjöt- og grænmetisrétti. Þeir kalla slík hlaðborð Supra og geta slíkar veislur staðið í margar klukkustundir.“

Svona leit matseðillinn út hjá hjónunum:

• Nigvaziani badrijani – Eggaldin vafið um valhnetumauk með georgískum kriddum og ástaraldinkjörnum.
• Spinatmauk með valhnetum.
• Rauðrófumauk með valhnetum.
• Gljáður laukur með valhnetum.
• Innbakaðir sveppir með ostafyllingu.
• Sacivi – kjúklingur í valhnetusósu.
• Grillaður kjúklingur.
• Purusteik.
• Mwadi – grillað svínakjöt með ferskum lauk.
• Kálfakjöt með grænlauk, rauðum pipar og valhnetum.
• Xachapuri megruli – þjóðarbrauð Georgíu, fyllt með osti og eggjum.
• Ostur fylltur með minturjómaosti.
• Þrjár georgískar sósur – græn Tkemali-plómusósa, rauð Tkemali-plómusósa og Satscebeli-sósa úr tómötum.

Vínin sem pöruð voru með réttunum á matseðli eru öll frá Georgíu og Hrannar er búinn að stúdera hvert og eitt þeirra og veit vel með hverju vert er að para þau með.

„Síðan var það Papai Valley – 3 qvevri Rkatsiteli – chinuri. Gult ambervín, sannkallað fimm stjörnu kerjavín gert úr Rakatsateli-þrúgunni, sem er helsta hvítvínsþrúga Georgíu og Chinuri-þrúgunni. Vínið er gert samhverft hinni 8000 ára gömlu víngerðaraðferð sem Georgía hefur haldið við frá upphafi víngerðar í veröldinni. Gult ambervín, sem passar vel við alla osta og grænmeti.

Loks vorum við með Telavi Marani Sparkling Brut sem eru prikklandi ferskar georgískar búbblur, unnar úr Kisi, Mtsvane og Rkatsiteli-þrúgunum með hefðbundinni evrópskri freyðivínsaðferð,“ segir Hrannar að lokum.

Telavi Marani Tsinadali. Þurrt, létt hvítvín, gert úr Mtsvane og Rkatsiteli-þrúgunum. Gott með öllum mat, ekki síst grænmetisréttum eins og algengir eru í Georgíu.

Tbilvino Chacha Saperavi Oak Aged – Grappa Georgíu, þjóðardrykkurinn. Mjög sterkur drykkur, gerður úr hratinu úr víngerðarferlinu og því til heimagerður nánast á hverju heimili í Georgíu. Það Chacha sem hér er boðið upp á hefur legið í eikartunnum og fær því lit og bragð af eikinni – bragðast nánast eins og viskí.“