Samfylkingin hefur sem kunnugt er fram til þessa verið eini stjórnmálaflokkur landsins, sem hefur haft á stefnuskránni að Íslendingar eigi að sækja um aðild að Evrópusambandinu.  Sú afstaða hefur verið staðfest á þremur landsfundum flokksins.  Stefnan byggir á allsherjaratkvæðagreiðslu í flokknum sem fram fór á árinu 2002 og leiddi til afgerandi stuðnings við aðildarumsókn á grundvelli skilgreindra samningsmarkmiða, eða ríflega 81% af þeim sem greiddu atkvæði.  Atkvæðagreiðslan var haldin í kjölfar mikillar umræðu um Evrópumál í flokknum, sem m.a. byggði á sérstakri Evrópuúttekt flokksins sem gefin var út á bók í nóvember 2001 undir heitinu Ísland í Evrópu, greining á samningsmarkmiðum Íslands við hugsanlega aðildarumsókn að ESB.  Í bókinni  fjölluðu sérfróðir aðilar um álitamál sem snerta margvísleg svið Evrópusambandsins, svo sem fullveldi, sjávarútvegsmál, byggðamál, neytendamál, jafnréttismál, menntamál, efnahags- og peningamál, utanríkismál og stjórnsýslumál. 

Landsfundur Samfylkingarinnar 2003 fól níu manna hópi flokksmanna að þróa áfram þessa vinnu m.a. við mótun samningsmarkmiða en sá hópur skilaði ekki af sér neinum tillögum.  Á  næsta landsfundi vorið 2005 var lagt til nýtt vinnulag við mótun hugsanlegra samningsmarkmiða Íslands.  Þar sagði í landsfundarályktun að leggja ætti áherslu á breiða samstöðu meðal þjóðarinnar sem látið verði reyna á í aðildarviðræðum við Evrópusambandið.  Með þessari afstöðu var undirstrikað að mótun samningsmarkmiða sé verkefni sem ekki verði leitt til lykta á vettvangi einstakra flokka heldur kalli á samráð og samkomulag við aðra stjórnmálaflokka.  Rökin eru þau að aðild að Evrópusambandinu er verkefni af þeirri stærðargráðu, þar sem það lítur m.a. að fullveldi þjóðarinnar og brýnustu framtíðarhagsmunum að það upphefji hefðbundin átök stjórnmálaflokka um stefnu og áherslur.  Þessi stefna Samfylkingarinnar var  áréttuð á síðasta landsfundi hennar vorið 2007 þar sem kjarni Evrópustefnunnar birtist í eftirtöldum greinum:

1.  Að Ísland sæki um aðild að Evrópusambandinu og hefji aðildarviðræður. 

2.  Unnið verði að víðtækri samstöðu um samningsmarkmið. 

3. Að niðurstöður samninga verði bornar undir þjóðaratkvæði. 

Á þessari stefnu hvílir umboð Samfylkingarinnar til að hefja viðræður um aðild að Evrópusambandinu. 

Þó Samfylkingin leggir áherslu á víðtæka samstöðu flokka og þjóðar um samningsmarkmið leysir það hana vitanlega ekki undan því verki að leggja þar gott til málanna.  Núverandi formaður Samfylkingarinnar setti fyrir nokkru af stað vinnu innan flokksins við að móta almennar áherslur um samningsmarkmið sem verði innlegg Samfylkingarinnar í viðræður við aðra flokka.  Þær áherslur eru nú  til endurmats og munu líta dagsins ljós fljótlega á nýju ári og fara í almenna umræðu meðal flokksmanna áður en þær verða lagðar til grundvallar í viðræðum við aðra flokka. 

Það er eðli pólitískra deilumála að fylgjendur tiltekinnar skoðunar reyna að draga fram kosti hennar en gera lítið úr göllunum.  Evrópumálin eru þar engin undantekning.  Samfylkingin vill leggja sitt af mörkum til að forða því að landsmenn klofni í andstæðar fylkingar í Evrópumálum.  Flokkurinn fagnar málefnalegri umræðu þar sem kostir og gallar fullrar aðildar að Evrópusambandinu eru vegnir og metnir til skynsamlegrar niðurstöðu.  Þess vegna er lykilatriði að fulltrúar allra stjórnmálaflokka, jafnt þeirra sem eru hlynntir aðild og mótfallnir komi að mótun samningsmarkmiðanna.

Það er fagnaðarefni að aðrir stjórnmálaflokkar, svo sem Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur hafa tekið stefnu sína í Evrópumálum til endurmats.  Eftir áralanga baráttu jafnaðarmanna fyrir aðild að Evrópusambandinu eru í fyrsta sinn nokkrar líkur á að pólitískur meirihluti kunni að vera að myndast í landinu fyrir því að Ísland sæki um aðild að ESB og leggi síðan aðildarsamning í dóm kjósenda.  Það er framtíðarsýn sem kveikir von um betri tíð á Íslandi, með mannsæmandi verðlagi og vaxtakjörum fyrir almenning sem alltof lengi hefur mátt þola ofurverð og okurlán sem ekki síst má rekja til veikburða gjaldmiðils, krónunnar og fylgifisks hennar verðtryggingarinnar.  Þær stöllur eiga best heima á minjasafni um furðuverk hagfræðinnar og vonandi verður 2009 upphafið að endalokum hins kæfandi faðmlags krónunnar  og íslenskrar alþýðu.

Skúli Helgason

framkvæmdastjóri Samfylkingarinnar.

Höfundur er framkvæmdastjóri Samfylkingarinnar.