Styrkleikar okkar eru ekki meitlaðir í stein

Guðrún Snorradóttir stjórnendaþjálfari.

Uppfært: Námskeiðið Hagnýting jákvæðrar sálfræði var fært frá 31. janúar til 21. febrúar og hefur greininni verið breytt í samræmi við það.

Með tilfinningagreind og jákvæða sálfræði í farteskinu opnast fólki alls konar möguleikar í leik og starfi. Guðrún Snorradóttir fer í saumana á þessum fræðum á námskeiðum hjá Opna háskólanum.

Það er að koma æ betur í ljós hvað tilfinningagreind og góð færni í mannlegum samskiptum skiptir miklu máli fyrir framgang fólks í atvinnulífinu. „Við sjáum þessa þróun ekki hvað síst í atvinnuauglýsingunum þar sem áður var oft efst á lista að umsækjendur hefðu meistarapróf, en núna er iðulega efst á blaði að umsækjendur hafi framúrskarandi samskiptahæfileika,“ segir Guðrún Snorradóttir stjórnendaþjálfi (www.gudrunsnorra.com).

Guðrún heldur tvö námskeið á vorönn hjá Opna háskólanum við Háskólann í Reykjavík: Hagnýting jákvæðrar sálfræði, sem hefst 21. febrúar; og Tilfinninagreind til framtíðar sem hefst 24. mars.

Jákvæð sálfræði og tilfinningagreind eru nátengd fræði innan sviðs sem kalla mætti manneflandi vísindi. „Hvort tveggja á upptök sín í mannúðarsálfræðinni sem þrátt fyrir nafnið er þó ekki undirgrein almennrar sálfræði, en byggist á vísindalegum rannsóknum sem skoða hvernig styrkja má jákvæða eiginleika eins og þrautseigju og tilfinningagreind,“ útskýrir Guðrún.

Bæði námskeiðin eru þannig skipulögð að Guðrún byrjar á að fara yfir kenningarlegan bakgrunn sem svo er byggt ofan á með dýpri fróðleik, æfingum og mælingum á nemendunum sjálfum. Með þekkinguna af námskeiðunum í farteskinu ættu þátttakendur að vera í stakk búnir að efla sjálfa sig og aðra, jafnt í einkalífi og á vinnustað, og vaxa sem manneskjur og fagfólk. Guðrún bendir á að meðal þess sem jákvæð sálfræði hafi leitt í ljós sé að styrkleikar og veikleikar hvers og eins eru ekki meitlaðir í stein. „Bæði heimspeki og uppeldisfræði hafa glímt við þessa aldagömlu spurningu um að hve miklu leyti mannkostir okkar ráðast af uppeldi og erfðum, en taugavísindin sýna okkur að það sem við leggjum áherslu á mun vaxa, og talað um að „leggja nýja víra“ í heilanum til að tileinka okkur mannkosti á borð við þrautseigju.“

Guðrún bendir á að námskeiðin séu ekki í anda hvatningarfyrirlestra heldur er um fræðilega yfirferð að ræða. „Það sem við byggjum á eru vísindi og rannsóknir, og sannreyndar kenningar og aðferðir sem t.d. stjórnendur geta notað til að virkja jákvæða eiginleika starfsfólks síns.“

Betri skilningur og samvinna

Aldrei hefur verið mikilvægara fyrir fólk á vinnumarkaði að búa yfir þekkingu af þessum toga enda t.d. að koma nokkuð glögglega í ljós að mikill munur er á milli kynslóða svo að á hverjum vinnustað þarf að beita lagni til að skapa samstilltan hóp og hvetja fólk til dáða. „Yngsta starfsfólkið, sem við köllum aldamótakynslóðina, hefur allt aðrar áherslur en eldri kynslóðir, og vill jafnvel öðruvísi samskiptamáta og annars konar endurgjöf, auk þess að þau leggja mikið upp úr því að finna sem mestan tilgang í störfum sínum. Þetta er kynslóð sem hefur það fram yfir eldri kynslóðir að geta iðulega talað opinskátt um tilfinningar sínar og líðan, sem er jákvætt, en einnig eru vísbendingar um að starfsfólk á þessum aldri skorti ákveðna hæfileika eins og þrautseigju,“ útskýrir Guðrún til að gefa hugmynd um hve flókinn vef þarf að flétta þegar fjölbreytt teymi fólks vinnur saman.

Hvort sem um stjórnanda eða almennan starfsmann er að ræða segir Guðrún að þekking á jákvæðri sálfræði og tilfinningagreind komi sér vel, þó ekki væri nema með því að minnka fordóma gagnvart veikleikum og styrkleikum annarra sem hjálpa engu að síður til að styrkja teymið. „Eflaust þekkja margir það hjá sjálfum sér að láta t.d. fara í taugarnar á sér ef einhver í hópnum er mjög varkár (e. prudent). Þetta er fólkið sem stígur á bremsuna og vill ekki fara sér að neinu óðslega, hefur efasemdir um að áætlanir gangi upp eða að peningar séu til fyrir hlutnum. Svona gagnrýni og jarðtenging getur stundum stuðað fólk sem liggur á að gera sem mest og gera allt sem hraðast, en með aukinni þekkingu og skilningi áttar þetta sama fólk sig á hve mikið sterkari hver starsfhópur, deild eða heilt fyrirtæki verður með því að hafa svona raddir innanborðs í bland við allar hinar.“

Ná tökum á tilfinningunum

Með góðan skilning á tilfinningagreind getur fólk síðan leyst mikla krafta úr læðingi. Guðrún segir menntun á sviði tilfinningagreindar m.a. felast í því að skilja þá líffræðilegu ferla sem eiga sér stað á bak við þær tilfinningar sem við finnum í dagsins amstri, en með því að skilja hvað er að gerast þegar við gleðjumst, hryggjumst, reiðumst eða skelfumst má byrja að stýra tilfinningunum betur og beisla þær frekar en að láta stjórnast af þeim. „Það á t.d. við um þjálfun í þrautseigju að þar skiptir máli að átta sig betur á hvernig hugurinn virkar og hvernig við getum verið virkir þátttakendur í eigin lífi í stað þes að stjórnast af ótta við ókunnuga framtíð. Bara sú vitneskja breytir sjónarhorni fólks svo það á auðveldara með að láta ekki átök og óvissu lama sig eða hræða.“