Aðeins 2% Íslendinga borða nóg af grænmeti og ávöxtum

Niðurstöður úr landskönnun á mataræði Íslendinga á aldrinum 18 til 80 ára leiddu í ljós að neysla á grænmeti og ávöxtum hefur minnkað. Einungis 2% þátttakenda í könnuninni, sem framkvæmd var árin 2019 til 2021, náðu ráðlögðum dagsskammti af grænmeti og ávöxtum. 

Samantekt á helstu niðurstöðum könnunarinnar eru aðgengilegar á heimasíðu Háskóla Íslands, en þar kemur fram að mataræði landsmanna hafi tekið þó nokkrum breytingum frá síðustu landskönnun sem var framkvæmd á árunum 2010 til 2011.

Mælt er með að borða að minnsta kosti 500 grömm af grænmeti og ávöxtum á dag, en samanlögð neysla þátttakenda var að meðaltali 213 grömm. Einungis 2% þátttakenda náðu ráðlögðum dagskammti.

Rúmlega fjórðungur þátttakenda náði viðmiðum um neyslu á heilkornavörum (70 grömm á dag). Þá var einnig um fjórðungur þátttakenda sem borðaði grænmetisrétt sem aðalrétt einu sinni eða oftar í viku, og svipaður fjöldi sem borðaði hnetur og/eða fræ. Fram kemur að miðað við ráðleggirnar mættu fleiri neyta þessara matvæla. 

Neysla á ávöxtum og grænmeti minnkaði á milli kannana. Ljósmynd/Unsplash/Olivie Strauss

Neyta minna af fituminni mjólkurvörum

Mjólkurneysla minnkaði á milli kannana á meðan neysla á osti jókst. Þá hafði neysla á nýmjólk aukist frá síðustu könnun á meðan neysla á fituminni mjólkurvörum dróst saman.

Fiskneysla stóð í stað á milli kannanna, en þátttakendur neyddu að meðaltali 315 grömmum á viku og er ráðlagður vikuskammtur 375 grömm. Þá var fiskneysla minnst hjá fólki á aldrinum 18 til 39 ára og sérstaklega lítil á meðal kvenna í yngsta aldurshópnum, en einungis 1% þeirra náðu ráðlögðum vikuskammti.

Neysla á rauðu kjöti dróst saman um 60 grömm að meðaltali, eða 10%. Þá var meirihlutinn, eða 60% þátttakenda, sem fóru yfir viðmið um hámarksneyslu, sem eru 500 grömm af rauðu kjöti á viku.

Þá minnkaði neysla á sykruðum gos- og svaladrykkjum um 40% á milli kannana á meðan neysla á sykurlausum gos- og svaladrykkjum stóð í stað. Neysla á orkudrykkjum jókst hins vegar frá síðustu könnun.

Aðeins 1% úr yngsta hópi kvenna náði ráðlögðum skammti af fiski á viku. Ljósmynd/Unsplash/Curated Lifestyle

Neysla kolvetna minnkaði á meðan fitan jókst

Þegar kemur að orkugjöfum þá leiddu niðurstöður í ljós litlar breytingar á próteinneyslu sem var rífileg, eða um 18% af heildarorku að meðaltali, en ráðlögð neysla er 10-20%. Hlutfall fitu af heildarorku jókst hins vegar úr 36% í 41%, og hlutfall mettaðrar fitu fór úr 14% í 16% en hún ætti að jafnaði ekki að fara yfir 10% af heildarorku.

Hlutfall kolvetna af heildarorku minnkaði úr 42% í 37% að meðaltali, en ráðlögð neysla er 45-60%. Þá minnkaði trefjaneysla um 6% frá síðustu könnun og er nú tæplega 16 grömm á dag, en ráðlagður dagskammtur er hins vegar að minnsta kosti 25 grömm á dag. 

Þá minnkaði hlutfall af viðbættum sykri úr 9% í 7%, en neyslan var mest hjá yngsta aldurshópnum þar sem fjórðungur fór yfir ráðleggignar um að viðbættur sykur eigi að gefa minna en 10% af heildarorkunni.

Kolvetnaneysla minnkaði á milli kannana og það sama má segja um trefjaneyslu. Ljósmynd/Unsplash/Tara Evans

• Blogga um frétt