Margrét Birgitta er búsett á Selfossi með manni sínum og þremur börnum. Hún starfar sem lögfræðingur hjá Velferð lögfræðiþjónustu á Selfossi og Félagsþjónustu Rangárvalla- og Vestur-Skaftafellssýslu. Segja má að hún hafi fengið umhverfisvitundina í arf frá ömmu sinni og afa.

„Ég hef áhuga á umhverfismálum og er alltaf að leita leiða hvernig ég get bætt mínar neysluvenjur með því að velja sjálfbærari kosti og huga að notagildi þess sem ég kaupi. Ég er langt frá því að vera hinn fullkomni umhverfismógúll en reyni hægt og bítandi að tileinka mér umhverfisvænni kosti,“ segir Margrét Birgitta sem ólst að stórum hluta upp hjá ömmu sinni og afa sem voru afar nýtið fólk.

„Amma og afi voru bæði fædd árið 1922 og í sveitinni þeirra í Skógsnesi var engu hent, virðing borin fyrir hlutunum þar sem hver þeirra átti sinn stað. Amma til dæmis endurnýtti brauðpoka, heklaði mottur úr Bragakaffipokum, saumaði föt upp úr gömlum fötum og svo mætti lengi telja. Engu var hent og ef eitthvað var keypt þá fór dágóður tími í að velta þeim kaupum fyrir sér áður en tekið var af skarið. Hver hlutur átti einnig sína sögu og ekkert var keypt í blindni.

Matarsóun var engin, allir afgangar borðaðir, meira að segja brauðmylsnan sem lenti á matarborðinu, flusið utan af kartöflunum og roðið af fiskinum var borið í fuglana. Jólapappírinn var endurnýttur milli ára og maður átti að vanda sig vel þegar tekið var utan af pökkunum. Þau voru mér mikil fyrirmynd og ef ég hefði ekki nema 10% af umhverfis- og nytjavitund þeirra þá tel ég mig vera í ágætismálum,“ segir Margrét Birgitta.

Enginn getur allt en allir geta eitthvað

Þegar Margrét Birgitta var að undirbúa fermingu elsta barnsins síns ákvað hún að stofna facebookhópinn Fermingar + aðrar veislur – Endurnýtanlegar skreytingar, gefins eða til sölu. „Enginn getur allt en allir geta eitthvað og með það að leiðarljósi ákvað ég að stofna hóp sem væri til þess fallinn að minnka sóun þegar kæmi að skreytingum í kringum fermingar og aðrar veislur. Hópurinn er tilvalinn fyrir þá sem vilja spara sér tíma og fjármuni og takmarka neyslu á einnota skrauti, eða í það minnsta gefa slíku skrauti framhaldslíf í nokkur skipti,“ segir Margrét Birgitta, en fólk er ýmist að lána skreytingar eða gefa áfram. Þá óska margir eftir ákveðnum skreytingum. „Ef fólk vill vera séð er sniðugt að ganga í hópinn snemma á undirbúningstímabilinu, vera með mótaðar hugmyndir og fylgjast svo vel með þegar réttu auglýsingarnar detta inn og ná þannig að safna upp skrauti fyrir stóra daginn. Aðalástæða þess að ég stofnaði hópinn var að mig óaði við allri þeirri sóun sem fólst í að kaupa pappírsskraut og aðra skrautmuni sem var einungis ætlað til notkunar fyrir einn dag. Annars hefur mér þótt mikil vakning í umhverfismálum síðustu árin, sem hefur þó dalað í faraldrinum, en tel að aftur muni þau verða ofarlega á baugi og eiga umræðuna á kaffistofum landans þegar Covid-öldurnar fer að lægja,“ segir Margrét Birgitta.

Krúsir og glerflöskur vinsælt skreytingaefni

Aðspurð hvort hún sjái ákveðin þemu frá ári til árs segir Margrét Birgitta: „Ég sé að krúsir og glerflöskur eru mikið notaðar til skreytinga í alls konar veislum í dag. Mér hefur þótt það skemmtilegt því það er einmitt hluti af umhverfisvitundinni; að nýta það sem til fellur á heimilinu, svo sem sultukrukkur og safaflöskur. Það sem fólk kannski miklar fyrir sér með slíka hluti er að ná miðunum af en ég tek eftir því að slíkur varningur fer mikið á milli fólks í hópnum. Ég sé líka að oft er verið að selja eða gefa alveg ónotað skraut þar sem til dæmis hefur verið keypt of mikið, auk þess sem faraldurinn hefur orðið til þess að fólk þarf að hætta við veislur sem kannski var búið að undirbúa. Þá hefur ætt skraut einnig verið mjög vinsælt, þá er ég bæði að tala um skraut sem sett er á borðin og sérmerkingar með nafni barnsins og fermingardegi sem áður voru til dæmis á servíettum en eru nú á súkkulaðimolum og gosflöskum.“

Fólk hefur haldið að sér höndum

Líkt og svo margir hefur Margrét Birgitta reynslu af því að undirbúa fermingu á tímum heimsfaraldurs. „Elsta barnið mitt fermdist í mars árið 2018 og svo héldum við Covid-fermingarveislu í ágúst 2020. Mikill munur var á skreytingarefni milli þeirra ferminga og mér þótti skemmtilegra að skreyta í seinna skiptið, en á haustin er hægt að nýta svo margt úr náttúrunni á borð við lyng, laufgaðar trjágreinar og fleira. Mér fannst margir vera að vinna með náttúrulegt skraut en til mótvægis var það blessaður sprittbrúsinn sem þurfti að vera á hverju borði, en ýmis ílát voru notuð til að gera þá lekkerari, sem gengu svo manna á milli í hópnum,“ segir Margrét Birgitta.

En er eitthvað eitt umfram annað vinsælt í skreytingum í ár? „Það er svolítið erfitt að segja á þessum tímum, en ef ég tek mið af því að hafa haldið eina Covid-fermingaveislu þá var það allavega þannig að fólk var bara í startholunum með fermingarveislurnar þegar kom svo loksins að þeim. Það var jafnvel búið að láta merkja ýmsan varning fyrir upprunalega fermingardaginn sem aldrei varð og ætla ekki að reka sig aftur á í þeim efnum og hafa því haldið að sér höndum varðandi umfang. Trúlega er það sama upp á teningnum núna þar sem óvissan um hvort hægt verði að halda veislu hefur verið yfirvofandi. En við viljum trúa því að núna séu bjartari tímar fram undan og við getum öll á vormánuðum fagnað með fermingarbörnunum, skælbrosandi í majonesmóki með marsípan milli tannanna,“ segir Margrét Birgitta.