Elínrós Líndal ráðgjafi svarar spurningum lesenda Smartlands. Hér fær hún spurningu frá konu sem veltir fyrir sér sambandi sínu við mat. Af hverju hún er ekki að hafa stjórn á því hvað hún borðar og af hverju hún er ekki að finna rétta megrunarkúrinn?
Sæl Elínrós.
Ég er með spurningu til þín sem tengist líkamsímynd og samfélaginu. Frá því ég var barn hef ég alltaf elskað að borða. Ég er sjúk í mat! Ég var lengi vel í eðlilegri þyngd en svo þegar ég varð táningur missti ég tökin. Ég hef prófað alla megrunarkúra sem til eru. Ég hef fundið leið til að passa í fötin mín en mér finnst ég vera að missa tökin. Ég hef þyngst um 10 kg síðustu tvö árin og er ekki að sjá að ég geti stoppað þessa þyngdaraukningu. Ég hugsa stöðugt, hvað verð ég þung eftir fjögur ár? Ég var vön að vera í kringum 60 kg. er núna 70 kg og ef ég geri ekki eitthvað róttækt þá verð ég pottþétt 80 kg, 90 kg. ég get varla skrifað þetta án þess að eiga erfitt með að draga andann.
Ég veit að þetta kann að virðast lítið vandamál, en það er svo mikill ótti og það fer svo mikill tími í að hugsa um þessi mál hjá mér. Af hverju eru megrunarkúrarnir ekki að virka á mig? Af hverju er ég að elska mat svona mikið? Í matarboðum, þá horfi ég í kringum mig á fólk sem virðist ekkert vera að spá i matnum. Ég held að ég borði meira og hraðar en allir á staðnum. Síðan fer ég út að ganga og reyni að ganga þetta af mér eða svelti mig lungað úr deginum daginn eftir. Ég er komin á þennan miðjan aldur þar sem þessi hugsun og hegðun er svo langt frá því að vera í takt við annað sem ég er að gera í lífinu.
Ertu að tengja?
Kærar, ein með matarást.
Hæ vinkona!
Er ég að tengja? Já heldur betur. Þú ert ekki ein. Mig langar að segja þér af hverju. En fyrst verður þú að sleppa tökunum á þessum kvíða sem þú finnur fyrir þegar þú skrifar bréfið. Sitja bara og anda að þér kærleika, ást og hlýju. Þá muntu meðtaka það sem ég ætla að segja þér og fá í staðinn miklu betra líf.
Alltaf þegar við erum komnar á þann stað að við erum fúsar til að skoða það sem við erum að gera, kemur þessi andlegi hernaður sem þú kallar ótti. Mér finnst hann svo oft koma rétt áður en ég fer yfir á staði þar sem ég næ að standa í ljósinu. Þess vegna velti ég því oft upp hvort ég sé raunverulega óttaslegin við að líða illa, eða að líða vel.
Þetta með matinn er áhugavert, þá sér í lagi þegar maður skoðar mat út frá tilfinningum. Þegar við fæðumst inn í þennan heim fæðumst við fullkomin sköpun Guðs. Við getum tekið á móti skilyrðislausri ást og byrjum síðan að fóta okkur í samfélaginu sem byrjar á því að senda til okkar upplýsingar um virði okkar og gæði.
Ég man svo skýrt þegar ég hóf skólagönguna mína og komst að því að hægt var að fá allt frá 10 niður í 1 í einkunn. Það var upphafið að því að ég fór að keppa. Síðan fékk maður þau skilaboð að maður þyrfti að vera góður. Hvað var meint með því? Var maður semsagt ekki nógu góður? Síðan tók ég inntökupróf í ballett skóla þar sem einungis brotabrot komst inn. Allar göngur síðan finnst mér ég hafa fengið allskonar skilaboð um hvernig ég á að vera. Það eru fáir að segja mér að ég sé allt í lagi, að ég sé eins og ég ætti að vera.
Að mínu mati búa þessar aðstæður ástleysis til ákveðið tómarúm innra með okkur sem við reynum að fylla með öðru fólki, mat, fötum, kvikmyndum, áfengi og svo mætti lengi áfram telja.
Á ákveðnum stöðum í lífinu upplifir maður verkefni sem annað hvort stækka tómarúmið eða minnka. Ef tómarúmið stækkar þá er eins og maður verði valtari á fótunum og þurfi að styðja sig ennþá frekar við það sem fyllir tómarúmið inn í okkur.
Það er eðlilegt að þér líði illa í þessari stöðu af því að þú finnur að maturinn er að stjórna en ekki þú. Þessar stöðugar hugsanir um mat, megrun og aðferðir við að ná aftur stjórn, kallast þráhyggja og tekur frá okkur alla ánægju í lífinu. Þyngd á vigt segir ekkert til um ástand hugsana okkar. En ef þú ert til í að fá betri leiðbeiningu í þessum málum þá er til lausn og hún er miklu auðveldari, skemmtilegri og innihaldsríkari en þú gætir ímyndað þér.
Hluti af lausninni er að deila með öðrum hvernig okkur líður. Að komast í bata með aðferðum sem virka. Þegar kemur að megrunarkúrum, þá er ég nokkuð viss um að ég og þú erum ekki þær einu sem eigum erfitt með slíkt. Ef þú horfir bara á fjölda leiða og framboðið sem er í boði á þessu sviði, þá gefur það auga leið að engin ein leið er að virka fyrir alla.
Sumir geta tekið sig á tengt matarræði og lifað eðlilegu lífi ef þeir breyta um stíl. Þeir eru ekki með þráhyggju eða óheilbrigðar leiðir að losa sig við þyngdaraukninguna. Ég held hins vegar að mörg okkar finnum ekki lausnina með þessu móti.
Ef þú ert að borða til að breyta því hvernig þér líður, þá ættir þú að skoða hvaða tilfinningar þú ert að borða yfir og hvaða ástand er að búa til tómarúmið inn í þér. Þessi vinna gerum við ekki sjálf, eða einar. Við þurfum að gera þetta með öðrum sem kunna leiðina út úr vandanum.
Komdu inn í þessa vinnu með ást og virðingu fyrir þér. Þú ert ekki ein en það er til lausn sem virkar og hún byggir á 12 sporakerfinu og því að taka inn ást, kærleika og hjálp frá öðrum.
Ég get vísað þér veginn.
Kær kveðja, Elínrós.
Liggur þér eitthvað á hjarta? Þú getur sent Elínrós spurningu HÉR.