Viðskipti | mbl | 29.5.2020 | 9:00 | Uppfært 10:29

Samdrátturinn 1,2%

Horft yfir Kópavog. mbl.is/Sigurður Bogi

Áætlað er að landsframleiðslan á 1. ársfjórðungi 2020 hafi dregist saman að raungildi um 1,2% frá sama ársfjórðungi fyrra árs. Þrátt fyrir umtalsverð neikvæð áhrif utanríkisviðskipta á hagvöxt á fyrsta ársfjórðungi, sem að miklu leyti má rekja til samdráttar í ferðaþjónustu, jukust þjóðarútgjöld að raungildi á tímabilinu. Þetta kemur fram á vef Hagstofu Íslands.

Þjóðarútgjöld, sem eru samtala neyslu og fjárfestingar, jukust um 2,9% að raungildi á fyrsta ársfjórðungi 2020 borið saman við sama tímabil fyrra árs. Vöxtur einkaneyslu mældist 0,9% en vöxtur samneyslu 2,3%. Fjármunamyndun jókst um 4,1% frá sama tímabili fyrra árs sem einkum skýrist af grunnáhrifum útflutnings flugvéla á sama tímabili fyrra árs en án fjármunamyndunar í skipum og flugvélum mældist 15,8% samdráttur í fjármunamyndun samanborið við sama tímabil árið 2019.

„Þrátt fyrir merkjanleg áhrif Covid-19 á ýmsa liði einkaneyslu, ekki síst einkaneysluútgjöld Íslendinga erlendis, mældist töluverður vöxtur í öðrum liðum, meðal annars kaupum á bifreiðum. Benda fyrstu mælingar á einkaneyslu til þess að hún hafi aukist um 0,9% að raungildi á fyrsta ársfjórðungi þessa árs borið sama við sama tímabil fyrra árs. Þar sem mælingar á einkaneyslu eru öllu jöfnu nokkuð háðar upplýsingum um virðisaukaskattsveltu sem vegna framkvæmdar innheimtu virðisaukaskatts hér á landi eru ekki orðin tiltæk að fullu fyrir ársfjórðunginn.

Í marsmánuði byrjar að gæta áhrifa af samkomubanni og lokana vegna Covid-19 á neysluútgjöld og eru því mælingar nú í auknum mæli byggðar á öðrum tiltækum upplýsingum, meðal annars upplýsingum um greiðslukortaveltu,“ segir á vef Hagstofu Íslands.

Heildarfjármunamyndun jókst um 4,1% á 1. ársfjórðungi 2020 sem skýrist einkum af grunnáhrifum en töluverður samdráttur mældist í atvinnuvegafjárfestingu á sama tímabili árið 2019 þegar útflutningur farþegaflugvéla átti sér stað í kjölfar gjaldþrota íslenskra flugfélaga.

Inn- og útflutningur skipa og flugvéla kemur með beinum hætti fram í fjármunamyndun, ýmist til hækkunar eða lækkunar og skipta þessar stærðir oft sköpum varðandi heildarfjárhæðir í fjárfestingu og utanríkisviðskiptum. Áhrif á landsframleiðslu eru aftur á móti lítil sem engin þar sem fjárfestingaráhrifin vega á móti áhrifum á utanríkisviðskiptin.

Að meðtöldum áhrifum af kaupum og sölu skipa og flugvéla jókst atvinnuvegafjárfesting um 9,5% að raungildi á fyrsta árfjórðungi þessa árs borið sama við sama tímabil fyrra árs en án þeirra áhrifa mældist 26,1% samdráttur í atvinnuvegafjárfestingu á tímabilinu. Á sama tímabili jókst fjármunamyndun hins opinbera um 2,5% að raungildi borið sama við sama tímabil fyrra árs.

Hægir á fasteignamarkaði

„Þrátt fyrir að fjármunamyndun í íbúðarhúsnæði mælist enn mikil í sögulegu samhengi dróst hún saman að raungildi um 3,2% frá sama tímabili fyrra árs. Undanfarna fjóra ársfjórðunga hefur vöxtur íbúðafjárfestingar einkum byggst á fjölgun íbúða á síðari byggingastigum en útgefnum byggingarleyfum, sem öllu jöfnu teljast góð vísbending um vænta þróun íbúðafjárfestingar, hefur á sama tíma fækkað sem og íbúðum á fyrri byggingastigum. Á fyrsta ársfjórðungi 2020 fækkaði útgefnum byggingarleyfum þannig um 37,5% borið saman við sama tímabil árið 2019 en fjöldi íbúða, sem færist á lokastig byggingar, hefur hins vegar ekki mælst meiri síðan á árinu 2008,“ segir á vef Hagstofu Íslands.

Samdráttur í utanríkisviðskiptum

Á fyrsta ársfjórðungi 2020 mældist samdráttur í flestum undirliðum utanríkisviðskipta en þar sem útflutningur dróst meira saman en sem nemur samdrætti í innflutningi er framlag utanríkisviðskipta í heild til hagvaxtar neikvætt á tímabilinu.

Mestur samdráttur mældist í þjónustuútflutningi sem að hluta má rekja til áhrifa Covid-19 á komu ferðamanna hingað til lands en áhrifa faraldursins gætir einnig í öðrum liðum, meðal annars í þjónustuinnflutningi. Vöruútflutningur var áætlaður 150,2 milljarðar á fyrsta ársfjórðungi 2020 en vöruinnflutningur 168,8 milljarðar. Vöruviðskiptajöfnuður var því áætlaður neikvæður um 18,6 milljarða króna. Þjónustujöfnuður var áætlaður jákvæður um 24 milljarða á fyrsta ársfjórðungi 2020, útflutt þjónusta áætluð 115,5 milljarðar en innflutt þjónusta 91,4 milljarðar.