Persónuvernd að engu höfð í bílaviðskiptum

Framkvæmd leiðandi bílaumboðs hefur hins vegar vakið spurningar. Þar á bæ er krafist afhendingar skattskýrslna frá einstaklingum sem þó greiða með millifærslu eða láni á eigin nafni, sérstaklega ef þeir gefa upp að hafa átt þátttöku í verðbréfaviðskiptum án tillits til umfangs eða eðlis þeirra.

Samkvæmt heimildum ViðskiptaMoggans felur tiltekið umboð fyrirtækinu KPMG að afla frekari gagna, svo sem skattskýrslna. KPMG virðist þannig eiga að virka sem faglegur milliliður milli umboðsins og kaupanda. Það er hins vegar ekki faglegra en svo að gögnin eru send beint frá KPMG til umboðsins, án þess að sérstaks samþykkis kaupandans hafi verið aflað, sem samkvæmt lögum um persónuvernd nr. 90/2018 ætti að vera skilyrði. Þar segir skýrt að vinnsla viðkvæmra gagna verði að byggjast á skýru upplýstu samþykki viðkomandi.

Þannig endar skattskýrsla einstaklings í gagnagrunni bílaumboðsins, án þess að viðskiptavinurinn hafi fengið fullnægjandi upplýsingar um meðferð gagnanna eða veitt samþykki sitt með formlegum hætti. Slík meðferð persónuupplýsinga er á skjön við grunnreglur persónuverndarlaga um meðalhóf, gagnsæi og takmarkaða gagnavinnslu.

ViðskiptaMogginn hefur leitað svara hjá fjármála- og dómsmálaráðuneytunum án árangurs. Miðað við undirtektirnar þar virðist vera lítill áhugi á slíkum málum. Persónuvernd hefur bent á að kvartanir þurfi að berast stofnuninni formlega áður en hún geti hafið rannsókn.

Í ljósi þess hve umfangsmikilla upplýsinga er nú krafist í hefðbundnum bílaviðskiptum, jafnvel þegar greiðslur fara í gegnum íslenskt fjármálakerfi, vakna spurningar um meðalhóf og nauðsyn slíkrar upplýsingaöflunar.

Því miður virðast þau gögn sem einstaklingur afhendir í góðri trú til milliliðs, í þessu tilfelli KPMG, í raun enda sem hluti af gögnum sem umboðið sjálft hefur óheftan aðgang að án raunverulegs lagagrundvallar eða eftirlits.

Þegar þetta er hermt upp á umboðið vísar það til þess að þeim sé þetta nauðsynlegt enda lendi þau iðulega í úttektum yfirvalda sem krefjast þess að gögnin séu fyrir hendi í umboðinu.

Í stað þess að efla traust og tryggja faglega framkvæmd virðist framkvæmd sem þessi ala á tortryggni. Nauðsynlegt er að stjórnvöld setji skýr mörk milli lögbundins eftirlits og verndar persónuupplýsinga sem tryggi réttindi einstaklinga. Ekkert virkt eftirlit og óljósar kröfur ganga ekki.

Það má líka velta fyrir sér af hverju afhenda þarf skattskýrslu til að kaupa bíl með millifærslu af eigin reikningi og/eða láni, en ekki þegar greitt er með reiðufé í daglegum viðskiptum eins og í matvöruverslun. Þar eru upphæðirnar fljótar að safnast saman. Er það næsta skref; að afhenda skattskýrslu á kassanum í Bónus og Krónunni?