Viðskipti | Morgunblaðið | 8.5.2025 | 12:00

Kína og Bandaríkin ætla að brjóta ísinn

Háttsettir embættismenn hittast á laugardaginn í fyrsta sinn síðan tollastríðið hófst þótt Donald Trump og Xi Jinping verði fjarri góðu gamni. AFP/Brendan Smialowski

Bandaríkin og Kína munu hefja formlegar viðræður í Genf í Sviss næstkomandi laugardag, 10. maí, í því skyni að draga úr spennu í viðskiptastríði sem hefur haft alvarleg áhrif á viðskiptalíf heimsins alls, að því er Reuters greindi frá. Þetta verður fyrsti formlegi fundurinn milli þjóðanna síðan Bandaríkin undir stjórn Donalds Trump forseta hækkuðu tolla á kínverskar vörur í 145%, sem Kína svaraði með 125% tollum á bandarískar vörur.

Á fundinum munu Scott Bessent, fjármálaráðherra Bandaríkjanna, og Jamieson Greer viðskiptaráðherra hitta He Lifeng, varaforsætisráðherra Kína. Fundurinn er talinn mikilvægt skref í átt að mögulegri lausn á deilunni sem hefur valdið verðhækkunum og truflunum á aðfangakeðjum á heimsvísu.

Kína krefst virðingar og afnáms einhliða aðgerða

Í yfirlýsingu frá kínverska viðskiptaráðuneytinu kemur fram að Kína hafi ákveðið að taka þátt í viðræðunum eftir að hafa metið alþjóðlegar væntingar, eigin hagsmuni og áhyggjur bandarískra fyrirtækja og neytenda. Kína leggur áherslu á að viðræður verði byggðar á gagnkvæmri virðingu og jöfnum rétti, og hafnar öllum tilraunum til þvingunar eða hótana.

„Ef Bandaríkin vilja leysa málin í gegnum viðræður, verða þau að viðurkenna alvarleg neikvæð áhrif einhliða tollaaðgerða og sýna raunverulegan vilja til að ræða saman,“ segir í yfirlýsingunni. „Ef þau segja eitt en gera annað, eða reyna að nota viðræður sem yfirvarp fyrir áframhaldandi þvinganir, mun Kína hafna því alfarið.“

Viðræðurnar fara fram á meðan bæði löndin glíma við efnahagslegar áskoranir. Bandaríkin hafa orðið fyrir samdrætti í hagkerfinu, en Kína hefur reynt að örva hagkerfið hjá sér, meðal annars með lækkun vaxta og lausafjárútgáfu, til að bregðast við áhrifum tollastríðsins.

Þrátt fyrir að fundurinn í Genf sé ekki ætlaður til að ná heildarsamkomulagi, er hann talinn mikilvægt skref í átt að því að draga úr spennu og kanna möguleika á frekari viðræðum. Báðir aðilar hafa sýnt vilja til að ræða málin, en lykilatriði eins og afnám tolla og gagnkvæm viðskipti verða áfram til umræðu.

Alþjóðasamfélagið fylgist með

Alþjóðlegir markaðir hafa brugðist jákvætt við fréttum af fyrirhuguðum viðræðum, með hækkun hlutabréfaverðs í Bandaríkjunum, Kína og Hong Kong. Sérfræðingar vara þó við of mikilli bjartsýni og benda á að raunveruleg niðurstaða viðræðnanna muni ráðast af vilja beggja aðila til að gera raunverulegar tilslakanir.

Viðræðurnar í Genf verða því prófsteinn á hvort Bandaríkin og Kína geti fundið sameiginlegan grundvöll til að leysa deilur sínar og koma á stöðugleika í alþjóðaviðskiptum.

Sérfræðingar segja að átakalaus samskipti risaveldanna séu mikilvæg fyrir jafnvægi í alþjóðaviðskiptum og traust á mörkuðum. Á sama tíma hafa mörg ríki, sérstaklega í Evrópu, markvisst reynt að minnka hversu háð þau eru Kína í aðfangakeðjum og viðskiptum. Heimurinn hefur þannig smám saman þróast í átt að dreifðari og sjálfstæðari framleiðslukeðjum – og viðvarandi viðskiptadeilur milli Bandaríkjanna og Kína hafa í raun flýtt fyrir þeirri umbreytingu.