Pistlar:

Atli Harðar­son, pró­fess­or við menntavís­inda­svið Há­skóla Íslands, hefur vakið athygli fyrir greiningu sína á skólamálaumræðunni en hann seg­ir að hæfniviðmiðin í aðal­nám­skrá grunn­skóla séu í raun bara bull og vit­leysa. Það sjái al­menn­ing­ur í raun enda hafi hann misst trúna á því að skóla­starfið sé eitt­hvað sem hvetja eigi börn til að taka al­var­lega. „Við erum með aðal­nám­skrá sem blaðrar bara út og suður um ein­hverja þúsund hluti en seg­ir í raun­inni ekki hvað fólk á að læra,“ seg­ir Atli í samtali við mbl.is en hann hefur lifað og hrærst í skóla­kerf­inu í fjóra ára­tugi og á að baki farsælan og eftirtektarverðan feril þar, meðal annars sem skólameistari Fjölbrautaskólans á Akranesi um langt árabil og er ekki þekktur af stóryrðum.

Það hefur verið dapurlegt að fylgjast með umræðu um íslenska skólakerfið undanfarin misseri og Atli bendir á að reglu­lega rjúki menn upp til handa og fóta þegar eitt­hvað sé ómögu­legt í skóla­kerf­inu. „Þá ætla þeir að grípa til ein­hverra stór­kost­legra úrræða og þannig hef­ur skól­inn búið við það sem ég vil kalla end­ur­tekna um­bótaplágu. Það er aldrei næði til að skapa starfs­venj­ur, sem mót­ast yf­ir­leitt yfir ein­hvern tíma, því það eru alltaf ein­hverj­ir sem ætla að grípa til ein­hverra risa­stórra björg­un­araðgerða.“

Allt breytt á morgun

Það er óvenjulegt að fá jafn hreinskilna umræðu frá manni í hans stöðu en því miður er bull og vitleysa í boði stjórnvalda víða. Þannig eru reistar hátimbraðar áætlanir, fóðraðar með ímyndaskýrslum sem eru fullar af froðu og áætlanir sem aldrei eru raunhæfar. Að endingu situr almenningur uppi með vonda stefnu og afleita framkvæmd sem þar að auki setur ómældan kostnað á skattgreiðendur. Hreinskilni eins og sú sem birtist hjá Atla þyrfti að vera víðar. Stundum má bara hinkra við og einfalda hlutina og flýta sér hægt. Sú viðleitni stjórnvalda að vera stöðugt að uppfæra og breyta áætlunum gerir það að verkum að enginn tekur lengur hlutina alvarlega. Því að setja sig inn í hlutina þegar allt verður breytt á morgun?

Fjárlög og fjármálaáætlanir

Þetta birtist ágætlega í fjárlagagerðinni og tali fjármálaráðherra þessa dagana sem er að finna leiðir til að koma þeim miklu framkvæmdum sem búið er að lofa undir merkjum endurreisnar innviða án þess að það hafi áhrif á fjárlög dagsins í dag. Allt til þess að hægt sé að halda áfram að verja fjármunum í óarðbær verkefni sem ekki er brýn þörf fyrir. Ef einhver þarf að vera hreinskilinn og laus við bull og vitleysu þá er það fjármálaráðherra. Fjárlög eru ekki aðeins ávísun á útgjöld heldur hafa þau líka áhrif á hagkerfið og geta skapað þenslu sem birtist aftur í meiri verðbólgu og hærri stýrivöxtum.

Samgönguáætlanir og framkvæmdaáætlanir

Sama má segja um aðrar áætlanir ríkisins, svo sem samgönguáætlun og forgangsröðun samkvæmt henni. Innviðaráðherra hefur lýst því yfir að hann sé „ekk­ert bund­inn af þeirri for­gangs­röðun sem hef­ur verið“ og vísar þar til þeirrar for­gangs­röðunar sem birt­ist í gild­andi sam­göngu­áætlun sem virðist upptakur að því að slá af Fjarðarheiðargöng. Það eitt og sér er ekki vandinn enda göngin óheyrilega dýr og um þau deilt meðal heimamanna. Það er aðferðafræðin sem er undir verkáætluninni bull og vitleysa.

Auðvitað stendur þannig á að nýr innviðaráðherra getur lagt fram sína sam­göngu­áætlun, fram­kvæmda­áætl­un til fimm ára og lang­tíma­áætl­un til fimmtán ára eins og Bergþór Magnússon, þingflokksformaður Miðflokksins, benti á í grein í Morgunblaðinu um helgina. Þar bendir Bergþór á að ráðherrann er sam­kvæmt lög­um bund­inn af því að leggja fram báðar áætlan­irn­ar, það er bæði aðgerðaáætl­un­ina sem er til fimm ára og lang­tíma­áætl­un­ina sem er til fimmtán ára. Allt þetta kostar mikla vinnu af hálfu Alþing­is og þeirra sem vinna að þess­um áætl­un­um ann­ars veg­ar og allra þeirra sem verja tíma í um­sagn­ir um þær. „Ef ráðherr­ann er bú­inn að segja að eng­in leiðsögn fel­ist í fyrri lang­tíma­áætl­un­um, þá vakn­ar spurn­ing­in: Ætl­ar ráðherra að leggja fram fimmtán ára áætl­un? Þegar hann hef­ur sjálf­ur sagt hana held­ur hald­litla?“ spyr Bergþór.

Þetta setur ákvarðanir innviðaráðherra í skýrt samhengi sem því miður verður að hálfgerðu bulli og vitleysu. Nú hlýt­ur til dæmis innviðaráðherra að velta því fyr­ir sér hvort ekki fari vel á því að hann leggi fram frum­varp um breyt­ingu á lög­um um sam­göngu­áætlun áður en hann legg­ur fram tvær sam­göngu­áætlan­ir, til fimm og fimmtán ára, þar sem hann af­nem­ur skyldu sína sem ráðherra til að leggja lang­tíma­áætl­un­ina fram, enda virðist hún fyrst og fremst til sýn­is og að því er virðist til tíma­bund­inn­ar friðþæg­ing­ar óþægi­legra hópa. Er ekki rétt að menn hinkri hér aðeins við?