Gušrśn Bergmann - haus
8. aprķl 2016

Grįi herinn aš yfirtaka heiminn

Ķbśar heims verša sķfellt eldri, žótt vķša sé ekki vel aš žeim bśiš og žeir örvęnti margir, eins og nżlegar tölur um sjįlfsvķg eldri borgara hér į landi gefa til kynna. Kannski er kominn tķmi į aš endurmeta hvaš felst ķ žvķ aš verša gamall, žvķ ljóst er aš žeir sem eru 67 įra og eldri ķ dag, eru margir hverjir ķ mun betra lķkamlegu įstandi en kynslóšin į undan var og geta žvķ veriš mun virkari žįtttakendur ķ lķfinu lengur.

Ljóst er aš margir hafa įhuga į aš vera bęši heilbrigšari og lķta betur śt en aldurinn gefur til kynna, enda blómstrar andöldrunarmarkašurinn um allan heim, hvort sem er ķ nęringarefnum og hśšvörum, hreyfingu eša mataręši. Žar meš er fólk aš taka meiri įbyrgš į eigin heilsu og stušla aš betri lķfsgęšum.

Ķ nżlegri grein į CNSNews.com, kom fram aš einhvern tķmann į nęstu fjórum įrum verši hlutfalla žeirra jaršarbśa sem eru 65 įra og eldri hęrra, en žeirra sem eru 5 įra og yngri. Žessar upplżsingar eru ķ nżrri skżrslu frį Manntalsskrifstofu Bandrķkjanna. Samkvęmt skżrslunni sem kallast Aldurshniginn heimur, er žetta ķ fyrsta sinn ķ sögu mannkyns sem fólk 65 įra og eldra veršur fjölmennara en börn undir 5 įra aldri. Gera mį rįš fyrir aš žessi breyting eigi sér staš fyrir įriš 2020. Žašan ķ frį munu žessir aldurshópar halda įfram aš vaxa hvor frį öšrum. Žegar kemur aš įrinu 2050 veršur hlutfall žeirra sem eru 65 įra og eldri 15,6%, eša tvöfalt hęrra en barna undir 5 įra aldri, sem verša bara 7,2%.

ELSTU LÖND Ķ HEIMI
Ķ skżrslunni er lķka fjallaš um 25 elstu lönd eša svęši heims. Žaš hlutfall byggir į fjölda žeirra sem voru 65 įra og eldri įriš 2015. Elstu ķbśarnir eru ķ Japan, en mešal hinna 24 landanna eru 22 Evrópulönd, svo og Kanada og Puerto Rico. Yngstu ķbśa heims er aš finna ķ löndunum viš Persaflóa. Hlutfall ķbśa sem eru 65 įra og eldri er hęst ķ Japan eša 26,6% en lęgst ķ Sameinušu arabķsku furstadęmunum eša um 1%.

Ķ öšru sęti er Žżskaland, en žar er hlutfall 65 įra og eldri 26,6% af ķbśum landsins. Ķtalķa er ķ žrišja sęti meš 21,5% ķbśa eldri en 65 įra og Grikkland ķ žvķ fjórša meš 20,5%. Ķ skżrslunni er gert rįš fyrir aš frį žvķ nś og fram til įrsins 2050 muni fjöldi žeirra sem eru 65 įra og eldri tvöfaldast, į mešan nįnast enginn fjölgun veršur ķ aldurshópnum 20 įra og yngri. Į sama tķma mun einungis fjölga um 25,6% ķ žeim aldurshópi sem ķ skżrslunni er kallašur “vinnandi aldurshópurinn”, ž.e. žeir sem eru 20-64 įra gamlir.

HLUTFALLIŠ HĘKKAR HRATT
Samkvęmt skżrslunni er įętlaš aš af žeim 7,3 milljöršum jaršarbśa séu um 8,5% eša 617,1 milljón ķbśa nś 65 įra og eldri. Gert er rįš fyrir aš į nęstu 15 įrum, eša įriš 2030, verši um 1 milljaršur af mannfjölda heims ķ žessum aldurshópi, eša 12% jaršarbśa.

Hlutfall žeirra sem eldri eru heldur įfram aš aukast nęstu 20 įr žar į eftir, svo aš įriš 2050 er gert rįš fyrir aš žeir verši 16,7% jaršarbśa eša um 1,6 milljaršur, en žį er įętlaš aš heildarķbśafjöldi jaršarbśa verši kominn ķ 9,4 milljarša. Žaš samsvarar žvķ aš ķ žessum aldursflokki fjölgi um 27,1 milljón į įri frį įrinu 2015 til įrsins 2050. Žvert į žessa 150% aukningu jaršarbśa ķ aldurshópnum 65+ nęstu 35 įrin, er įętlaš aš nįnast enginn aukning verši mešal yngstu ķbśa jaršar, ž.e. 20 įra og yngri. Ķ žeim aldurshópi voru um 2,5 milljaršar įriš 2015 og verša 2,6 milljaršar įriš 2050.

Ein helsta įstęša žess aš eldri jaršarbśum fjölgar er minni frjósemi. Žar sem frjósemi er mikil er yfirleitt fleira ungt fólk, en žar sem frjósemin er minni veršur samfélagiš eldra. Ķ mörgum löndum hefur heildarfrjósemin falliš nišur fyrir 2,1 barn, ž.e. žann fjölda sem žarf til aš višhalda stofninum. Alls stašar ķ heiminum er žessi tala fyrir nešan endurnżjunarmörk, nema ķ Afrķku.

HVER SÉR UM ŽĮ ÖLDRUŠU
Ķ žróušum löndum ķ Evrópu, žar sem frjósemi fór aš dragast saman fyrir meira en 100 įrum er mešaltališ nś 1,6 barn. Ķ Bandarķkjunum eru 14,9% ķbśanna nś 65 įra og eldri, en gert er rįš fyrir aš žeir verši 22,1% įriš 2050.

Sś hefš hefur žróast aš börnin veiti hinum öldrušu ašstoš, einkum žegar einungis annaš forerldriš er į lķfi. Vķša um heim hefur dregiš žaš mikiš śr barneignum, aš margt eldra fólk er barnlaust. Spurningin er žvķ hver į aš veita žessu fólki ašstoš? Į hvaša stušningsnet getur žaš treyst og hver į žįtttaka rķkisins ķ žeirri umönnun aš vera?