Í tilefni af átakinu Sykurlaus september, datt mér í hug að skrifa smá um sykur og þau ótal dulnefni sem hann er falinn undir. Auðvitað hafa margar greinar verið skrifaðar um sykur og áhrif hans á líkama okkar, svo og um það hversu háan sykurstuðul tiltekin sætuefni hafa. En til að forðast sykur og önnur miður góð sætuefni eins og maíssíróp, sem er ódýrt sætuefni og mikið notað bæði í gosdrykkja- og matvælaiðnaði, er nauðsynlegt að vita undir hvaða dulnefnum hann er falinn.

Það gerir líka kröfu um að innihaldslýsing vörunnar sé lesin. Margir hafa sett sér ákveðna þumalputtareglu þegar kemur að sykri. Ein er sú að hann sé ekki ofar en í fjórða sæti á innihaldslista vörunnar. Önnur regla er að sykur sé 10% eða minna af heildarinnihaldi vörunnar, en ef við leitum bara að orðinu “sykur” eða “sugar” geta ýmis önnur heiti alveg farið framhjá okkur.

SYKUR OG SÆTUEFNI ERU VÍÐA FALIN
Margir hafa tilhneigingu til að halda að viðbættan sykur sé aðeins að finna í eftirréttum, kexi og kökum. Hann er hins vegar að finna í ansi mörgum öðrum matvælum, því framleiðendur bæta sykri í 74% af pakkaðri matvöru sem seld er í matvörumörkuðum í dag.

Sumar fæðutegundir sem markaðssettar eru sem náttúrulegar eða heilsusamlegar eru hlaðnar viðbættum sykri. Hið sama á við um ýmsar glútenlausar vörur, en þetta gerir kröfu um enn meiri árvekni þeirra sem vilja forðast sykurinn.

DULNEFNIN
Sú regla gildir víða að framleiðendur eigi að telja upp öll innihaldsefni í fæðunni í röð eftir magni hvers og eins. Viðbættur sykur er hins vegar notaður í mörgum myndum og því er oft erfitt að finna hann á innihaldslistanum. Hann gengur nefnilega undir um það bil 60 mismunandi heitum, sem hér eru á ensku, því þannig sjáum við þau oft á umbúðum:

agave nectar                       barbados sugar                  
barley malt                        barley malt syrup
beet sugar                         brown sugar
buttered syrup                     cane juice
cane juice crystals                cane sugar
caramel                            carob syrup
castor sugar                       coconut palm sugar
coconut sugar                      confectioner’s sugar
corn sweetener                     corn syrup
corn syrup solids                  date sugar
dehydrated cane juice              demerara sugar
dextrin                            dextrose
diatase                            ethyl maltol
evaporated cane juice              free-flowing brown sugars
fructose                           fruit juice
fruit juice concentrate            galactose
glucose                            glucose solids
golden sugar                       golden syrup
grape sugar                        HFCS (high-fructose corn syrup) honey  
icing sugar                        invert sugar                                          
malt syrup                         maltodextrin
maltol                             maltose
mannose                            maple syrup
molasses                           muscovado
palm sugar                         panocha
powdered sugar                     raw organic sugar
refiner’s syrup                    rice syrup
saccharose                         sorghum syrup
sucrose                            sugar (granulated)
sweet sorghum                      syrup
treacle                            turbinado sugar
yellow sugar

HVÍTUR, LJÓSBRÚNN EÐA BRÚNN – ALLT SYKUR
Fæstir gera sér grein fyrir því að hrásykur er í raun bara sykur sem er einungis 84% hreinsaður svo hann inniheldur enn einhver næringarefni. Hvítur sykur er hins vegar 99,9% hreint kolvetni og algerlega næringarsnauður. Brúnn sykur eða púðursykur er hvítur sykur sem úðaður hefur verið með mólassa til að gera hann annaðhvort ljós- eða dökkbrúnan.

Þegar kemur að salti og fitum í matvælum er oft tilgreint hversu stóran hluta af ráðlögðum dagskammti þau innihalda, en slíkar upplýsingar koma yfirleitt ekki fram þegar um sykur er að ræða. Bandarísku hjartaverndarsamtökin mæla með því að karlmenn neyti ekki meira en 9 teskeiða (38 g) af viðbættum sykri á dag, konur 6 teskeiða (25 g) og börn fái ekki meira en 3–6 teskeiðar (12–25 g) á dag. Gott er að hafa þessar tölur til hliðsjónar, en 4 g af sykri jafngilda 1 tsk og í hverju grammi eru 4 hitaeiningar svo í teskeiðinni eru 16 hitaeiningar.

SKAÐLEGT SÆTUEFNI
Eitt skaðlegasta sætuefnið á markaðnum í dag er High-fructose corn syrup, sem er maíssíróp. Það er ódýrt og notað í miklum mæli til að sæta matvæli, gosdrykki og ýmsar matvörur, jafnvel þær sem flokkaðar eru sem heilsuvörur, en maíssírópið er talið sérlega ávanabindandi.

Þar fyrir utan er nánast allur maís sem ræktaður er í dag mjög erfðabreyttur og við ræktunina er notað mikið af illgresis- og skordýraeitri, sem situr svo í maísnum.

SYKURSÝKI AÐ VERÐA EINS OG FARALDUR
Á ráðstefnu sem haldin var nýlega í Háskólabíói undir heitinu “Who Wants to Live Forever” eða “Hvernig viltu eldast?” fjölluðu læknar, bæði frá Bretlandi og Bandaríkjunum um þann mikla vanda sem sykursýki týpu 2 eða áunnin sykursýki er.

Allir voru sammála um að lækka mætti blóðsykurinn með breyttu og betra mataræði og koma þannig í veg fyrir alla þá sjúkdóma sem fylgja sykursýkinni og þann mikla kostnað sem leggst á heilbrigðiskerfin vegna hennar.

Sykur er eins og sandur innan í okkur sem eyðileggur æðaveggi, veldur hjarta- og æðavandamálum, blóðsykursveiflum og slappleika sem þeim fylgir, eyðileggingu á taugum sem getur leitt til aflimunar m.a. táa eða fótleggja, auk þess sem sykursýki skaðar sjónina og getur leitt til blindu.

Í tilviki sykurs, sem og í öðrum tilvikum sem snúa að heilbrigðum lífsstíl, gildir að gera sér grein fyrir langtímaáhrifunum á líkamann, því þegar þau koma loks fram í dagsljósið er of seint að snúa þeim við. Forðumst því sykur til að vernda heilsuna.

Ef þér fannst þessi grein áhugaverð, deildu henni þá endilega með öðrum.

Guðrún Bergmann er höfundur 17 bóka um sjálfsrækt og náttúrulegar leiðir til betri heilsu. Nýjustu bækur hennar eru HREINT Í MATINN og HREINN LÍFSSTÍLL. Guðrún hefur leiðbeint um 800 manns í gegnum HREINT MATARÆÐI hreinsikúrinn á rúmum tveimur árum. Nánari upplýsingar á: https://gudrunbergmann.is/namskeid/

Heimildir: HREINT Í MATINN eftir Guðrúnu Bergmann og Candida sveppasýking eftir Hallgrím Þ. Magnússon og Guðrúnu Bergmann

Vefsíðan: Diabetes.co.uk