Fréttaskýring: Ófætt stjórnlagaráð klýfur flokkana

Fyrri umræðu um þingsályktunartillögu um skipun stjórnlagaráðs lauk á Alþingi í vikunni og nokkrir stjórnarandstöðumenn munu styðja hana. En hvor endi vegasaltsins vegur loks þyngra? Báðir stjórnarflokkarnir og Framsóknarflokkurinn eru klofnir í málinu. Sjálfstæðisflokkurinn er á móti, Hreyfingin með.

Sumir þingmenn eru á móti vegna þess að þeir vilja hlíta undanbragðalaust ákvörðun hæstaréttardómara, sem ógiltu kosninguna til þingsins, aðrir vilja frekar raunverulegt stjórnlagaþing en umrætt ráð. Nokkrir, þ.ám. Helgi Hjörvar, bera fyrir sig báðar þessar forsendur.

Tillagan fer til meðferðar í allsherjarnefnd í næstu viku og seinni umræða og atkvæðagreiðsla verða varla fyrr en um miðjan mánuð. Nú þegar hafa VG-þingmennirnir Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra, Ásmundur Einar Daðason og Lilja Mósesdóttir lýst andstöðu sinni. Óvíst er hvort fleiri VG-liðar segja nei en ljóst þykir að málið sé kvöl og pína fyrir marga á þeim bæ.

Helgi Hjörvar, þingmaður Samfylkingarinnar, er ósáttur, hefur sagt að með tillögunni sé þess freistað af hálfu einfalds þingmeirihluta að löggilda óbeinlínis það sem dómarar Hæstaréttar hafi ógilt.

Heimildarmenn eru ósammála. Einn segir ríkisstjórnina vilja draga niðurstöðuna á þingi á langinn í von um að athygli almennings beinist sem mest frá mikilvægum málefnum, t.d. Icesave-atkvæðagreiðslunni 9. apríl! Annar segir stjórnarliða vilja útkljá deiluna sem fyrst.

Framsóknarmenn í vafa

„Ég hef það eftir heimildum mínum í Framsóknarflokknum að fimm af þingmönnum flokksins séu nokkuð öruggir með að segja nei, þrír muni líklega segja já og óljóst um einn,“ segir hann. „Siv Friðleifsdóttir hefur þegar lýst yfir stuðningi sínum og gert er ráð fyrir að Höskuldur Þórhallsson sé sama sinnis. Guðmundur Steingrímsson hefur ekki tjáð sig um sína afstöðu.“

Samfylkingarmaðurinn Skúli Helgason var á mælendaskrá í fyrri umræðunni en lét taka sig af henni undir lok hennar.

„Mín kenning er sú að ef til vill séu einhverjir í Samfylkingunnni auk Helga Hjörvar með efasemdir, kannski tveir eða þrír,“ sagði heimildarmaðurinn.

Óljóst er hvort ósáttir stjórnarliðar muni beinlínis greiða atkvæði gegn tillögunni eða láta duga að styðja á gula hnappinn, þ.e. sitja hjá.

Grundvöllur undir smásjá

Samkvæmt þingsályktunartillögunni er forseta Alþingis falið að skipa 25 manna stjórnlagaráð sem fái það verkefni að taka við og fjalla um skýrslu stjórnlaganefndar og gera tillögur um breytingar á stjórnarskránni. Verði þeim boðið sæti í ráðinu sem landskjörstjórn úthlutaði sæti í kosningu til stjórnlagaþings í fyrra, ella þeim sem næstir voru í röðinni.

Ráðið á meðal annars að fjalla um helstu undirstöður íslenskrar stjórnskipunar og helstu grunnhugtök hennar, skipan löggjafarvalds og framkvæmdarvalds og valdmörk þeirra, hlutverk og stöðu forseta lýðveldisins, sjálfstæði og hlutverk dómstóla.

Einnig á það að ræða tímasetningu og fyrirkomulag þjóðaratkvæðagreiðslu.