Skrifað í skýin
Setja bókamerki
Fjölbreytt verkefni
- Þau eru fjölbreytt verkefnin sem Sólný Pálsdóttir fæst við í lífinu. Þegar hún átti orðið fjóra syni og tvær stjúpdætur kom laumufarþegi sem breytti öllu, en yngsti sonurinn, Hilmir, er með Downs-heilkenni.
Hún trúir að hann hafi átt að fæðast og segir innihaldsríkt að ala hann upp en viðurkennir að hafa verið verulega brugðið. Hún ræðir um áföllin í lífinu af einlægni, um lífið með fötluðu barni, um andlegt gjaldþrot, foreldramissi og ákvörðun um að breyta lífi sínu.
Það er engin lognmolla í Mánahrauninu í Grindavík þar sem Sólný Pálsdóttir ljósmyndari býr ásamt eiginmanni og fimm sonum. Ég hef það á tilfinningunni að það hafi aldrei verið mikið logn í kringum þessa glaðlyndu fimm barna móður, sjálf ein af sex systkinum. Hún reynir eftir fremsta megni að koma sonunum í spariföt fyrir myndatökuna og það gengur á ýmsu. Þeir týnast út um allt hús, þessir litlu klæða sig jafnharðan úr fötunum og elstu vilja ráða sjálfir hverju þeir klæðast.
„Einn, tveir, þrír, fjórir, fimm,“ telur Sólný þegar hún reynir að koma þeim saman út í hraunið fyrir aftan hús. Er ekki erfitt að koma öllum í sparifötin á aðfangadag? spyr blaðamaður. „Jú, við borðuðum einu sinni á náttfötunum,“ svarar Sveinn Ari Guðjónsson, faðir þeirra, og brosir. Eftir að hafa náð að smella myndum af mömmunni með alla drengina sína fimm fáum við ró til að spjalla.
Söngelskur systkinahópur
Sólný er yngst af sex systkinum en 15 ár eru á milli elsta og yngsta. Hún er dóttir útgerðarhjónanna Páls H. Pálssonar og Margrétar Sighvatsdóttur. Þau stofnuðu útgerðarfélagið Vísi áður en Sólný fæddist og fluttu þá úr Keflavík til Grindavíkur þar sem Sólný er fædd og uppalin.
„Ég svo mikill Grindvíkingur að ég fæddist þar í heimahúsi hjá yndislegri konu sem nú er látin, Rósa Ljósa, og þegar mamma var að eiga mig söng Raggi Bjarna í útvarpinu: „Magga, við skulum eignast átta krakka“ og mamma sagði mér alltaf þessa sögu á hverjum afmælisdegi mínum,“ segir Sólný og brosir að minningunni.
Móðir hennar var mjög söngelsk og það var mikil tónlist á heimilinu, börnin spiluðu flest á hljóðfæri og sungu mikið. „Það var alltaf fullt hús og mikið fjör. Mér fannst æðislega gaman að eiga þessi eldri systkini, ég var langyngst og dálítið dekruð. Bræður mínir fóru ungir á sjóinn og sigldu stundum til Englands þegar ég var lítil og komu alltaf færandi hendi með dúkkur og alls konar fínirí. Ég átti mjög góða æsku, en ég er sex árum yngri en systir mín,“ segir hún.
Enn í dag er mikill samgangur á milli systkinanna en fimm af sex búa enn í Grindavík. Þau hittast gjarnan og syngja saman og hafa gefið út tvo geisladiska, Lögin hans pabba og Lögin hennar mömmu en þau eru saman í fjölskyldubandinu Bakkalábandið. Síðasta sjómannadag héldu þau minningartónleika um foreldra sína en þau hefðu átt 60 ára brúðkaupsafmæli þennan dag. Tónleikarnir voru haldnir í kirkjunni í Grindavík fyrir fullu húsi. Sólný er með fallega söngrödd sem hún hefur erft frá móður sinni.
Óperusöngkona heima í stofu
Margét móðir hennar var heimavinnandi en vann einnig ýmis störf hjá Vísi en aðaláhugamálið var tónlist. Þegar fjölskyldan settist að í Grindavík var enginn tónlistarskóli í bænum og segir Sólný að móðir sín hafi átti mikinn þátt í uppbyggingu tónlistarlífs í Grindavík.
Hún hafði fallega söngrödd og dreymdi um óperusöngsferil en lét sér nægja að efla tónlistarlíf Grindvíkinga og ala upp sex börn, enda í nógu að snúast. „Það var alltaf draumurinn hennar en var bara ekkert í boði, hún var auðvitað að ala upp sex börn og byggja upp fyrirtæki,“ segir Sólný. Mamma hennar spilaði á harmonikku og píanó og lærði söng hjá Maríu Markan og var í mörgum kórum.
„Mamma leysti öll mál við píanóið, ef eitthvað kom upp á settist hún bara við píanóið. Þetta var stundum eins og tónlistarskóli heima af því hún tók líka krakka í kennslu á píanó og svo stofnaði hún litla sönghópa,“ segir Sólný. „Mér finnst svo fallegt við mömmu að hún náði að nýta allt sem hún hafði, fyrst hún gat ekki orðið fræg óperusöngkona úti í heimi var hún það bara heima í stofu,“ segir hún.
Skemmtilegast á ferðalögum
Sólný fékk gott uppeldi frá ástríkum foreldrum en faðir hennar vann hörðum höndum við fyrirtækið sitt, Vísi. „Mamma og pabbi voru ólík en það var gott að alast upp hjá þeim báðum. Pabbi var harður og vinnusamur. Hann var maður andstæðna. Svolítið harður en átti líka mjúka hlið,“ segir Sólný, en pabbi hennar hafði misst föður sinn í sjóslysi þegar hann var ellefu ára og mótaðist mikið af því.
Sólný segir pabba sinn hafi lifað fyrir að byggja upp gott fyrirtæki og hafi verið mjög metnaðarfullur. Hann hafi unnið mjög mikið og rekið bæði landvinnslu og gert út báta.
„Vinnan var númer eitt, tvö og þrjú, en fjölskyldan var það líka.Yfir vertíðina var unnið myrkranna á milli og svo á vorin var pakkað niður og farið í ferðalög. Bestu stundirnar með pabba voru á ferðalögum. Við áttum lítið hjólhýsi og fórum oft vestur en pabbi var frá Þingeyri. Þá kom barnið fram í honum. Ég held að hann hafi markerast mikið af því að missa pabba sinn svona ungur. Hann var strax ákveðinn í því að verða skipstjóri og setti markið mjög hátt. Hann var mikill keppnismaður og ég sé eftir á að hann var frumkvöðull að miklu leyti, þó hann hafi verið íhaldssamur,“ segir hún en faðir hennar lést í febrúar á þessu ári.
Sólný segir að barnabörnin hafi dregið fram í honum mjúka manninn og þá hafi hann sýnt tilfinningar. Það átti eftir að sannast best þegar síðasta barnabarnið, Hilmir, kom í heiminn.
Stór fjölskylda alltaf á dagskrá
Við stígum nú fram til nútímans en Sólný er sjálf rík að börnum. Hún og maðurinn hennar Sveinn eiga saman fimm syni á aldrinum fjögurra ára til tvítugs þannig að það er líf og fjör á hennar heimili, eins og forðum daga á æskuheimilinu. Sveinn átti tvær dætur fyrir þannig að börnin eru sjö talsins.
„Ég ætlaði alltaf að eiga mörg börn,“ segir Sólný. „Ég er eins og áður sagði yngst af sex en maðurinn minn er líka úr barnmargri fjölskyldu en hann er yngstur af fimm systkinum og eini strákurinn, þannig að við vorum bæði ákveðin í að eiga stóra fjölskyldu. Og hann var búinn að leggja sitt af mörkum þegar við byrjuðum saman en hann átti þá tvær yndislegar dætur þannig að við héldum bara áfram,“ segir hún og brosir.
Sólný ákvað að flytja úr Grindavík á unglingsárum og fór í Menntaskólann á Egilsstöðum en þar kynntist hún manni sínum. Þau hjónin kynntust í gegnum tónlistina en Sólný söng í hljómsveit í menntó en Sveinn var þar bassaleikari. Tónlistin hefur alltaf tengt þau hjón saman en mikið er spilað og sungið á heimilinu.
Eftir menntaskóla lá leiðin í kennaraháskólann og svo var haldið heim á ný til Grindavíkur þar sem hún kenndi við grunnskólann. Þegar Vísir keypti fyrirtæki á Djúpavogi fluttu þau þangað, en Sveinn vinnur hjá fjölskyldufyrirtækinu. Þau bjuggu þar í sex ár en fluttu svo aftur til Grindavíkur.
Fimmti sonur kom óvænt
Sólný og Sveinn eignuðust synina Guðjón, Sighvat, Pálmar og Fjölni og allt fór nánast eftir planinu en Sólný segir að hún hafi ætlað að feta í fótspor móður sinnar. „Ég ætlaði að gera allt eins og mamma, að eignast fyrsta barnið 25 ára og eiga sex börn, síðasta um fertugt. Ég næstum því náði því markmiði um fertugt, með sex börn alls, fjóra syni og tvær fósturdætur. En þá kom einn laumufarþegi þegar ég var 41 árs,“ segir Sólný og hlær.
Fimmti drengurinn, Hilmir, er með Downs-heilkenni. „Það var alls ekki á dagskrá að eiga fleiri börn en Fjölnir var þá bara eins árs og mikið eyrnabarn og hafði lítið sofið frá fæðingu. En Hilmir tók sjálfstæða ákvörðun um að fæðast inn í þessa fjölskyldu. Ég held að hann hafi setið á himnum og horft niður og hugsað: vá, fjörið þarna, þangað vil ég fara,“ segir Sólný og brosir að þessu en viðurkennir að heimurinn hafi farið á hvolf þegar hann fæddist.
Viðtalið við Sólnýju má í heild lesa í Sunnudagsblaði Morgunblaðsins.
„Staðan er grafalvarleg“
„Hann skók húsið aðeins“
Konur álitnar annars flokks borgarar
97 aðgerðir hafa neikvæð áhrif
Hefði ekki lagst gegn samþykkt sáttmálans
Sýklalyfjaónæmi vaxandi vandamál
Tengsl við undirheima ekki hluti af rannsókninni