Þriggja mánaða ferðalag 25 ára gamals Íslendings til Taílands snerist upp í martröð þegar hann var handtekinn vegna gruns um fíkniefnamisferli. Brynjar Mettinisson sat saklaus í fangelsi í Taílandi í tæplega eitt og hálft ár, við aðstæður sem fáir geta ímyndað sér. Hann segist hvorki sár né reiður og horfir bjartsýnn fram á við.

„Mér líður vel, mér finnst ég vera ráðvilltur. Ég er ekkert sár, ekkert reiður yfir því sem gerðist. Ég lærði mikið um sjálfan mig, núna veit ég hver ég og þekki sjálfan mig; kosti mína og galla og hverju ég vil breyta til að verða betri manneskja,“ segir Brynjar þar sem hann dvelur á heimili Evu systur sinnar í Svíþjóð.

Brynjar var handtekinn í maí í fyrra vegna gruns um aðild að fíkniefnasmygli og var í framhaldinu færður í fangelsi í Bangkok í Taílandi.

Enginn fótur reyndist vera fyrir ásökununum og var hann sýknaður af öllum ákærum í sumar, í byrjun ágúst.  Hann var þó ekki látinn laus þá, því að ákæruvaldið ytra hafði mánuð til að áfrýja dómnum. Það var ekki gert og var Brynjari greint frá því í fyrradag að hann væri frjáls maður. Engar ástæður hafa verið gefnar upp fyrir því hvers vegna Brynjar var ekki látinn laus um leið og ljóst var að ekki yrði áfrýjað. Samkvæmt upplýsingum frá utanríkisráðuneytinu frestaðist málið að öllum líkindum vegna skriffinnsku og er málinu lokið af hálfu þess.

Allt snerist á hvolf

„Á sömu sekúndu og ég var handtekinn snerist allt á hvolf. Heimurinn breyttist úr hvítu í svart, dagur varð að nótt. Það tekur marga daga að átta sig á því hvað er að gerast í svona aðstæðum og um leið og maður gerir það, þá byrjar ruglið. Hugurinn fer að hlaupa hingað og þangað, upp og niður, maður fer að hugsa um hitt og þetta. Maður verður smáklikkaður. Í fangelsinu var sagt við mig að ég gæti fengið lífstíðardóm, jafnvel dauðadóm. Þegar ræðismaðurinn sagði við mig að enginn framsalssamningur væri í gildi á milli Íslands og Taílands þyrmdi yfir mig.“ 

Freistandi að játa til að fá vægari dóm

Brynjar segir að hefði hann verið fundinn sekur, þá hefði hann getað verið dæmdur í lífstíðarfangelsi. „Ef fólk sem er tekið með meira en 100 grömm af amfetamíni, sem er efnið sem ég var sakaður um að vera með, ákveður að berjast í málinu og tapar, þá fær það lífstíðardóm. En ef fólk játar á sig sökina, þá fær það líklega ekki meira en 25 ár. Fólk er þannig hvatt til að játa, þó að það sé saklaust.“

Var aldrei freistandi að játa og eiga þannig möguleika á vægari dómi?  
„Jú, mjög freistandi. Ég hugsaði mjög mikið um það og það komu stundir þar sem ég hugsaði: Hvað er ég að pæla, af hverju játa ég ekki bara? Hvaða rugl er þetta í mér? En ég er svo feginn núna að hafa ekki látið undan þessum hugsunum.“

Ekki fallegur staður til að vera á

„Fangelsið. Það var ekki fallegur staður til að vera á. Vatnið var óhreint, það voru skordýr í matnum og við vorum um 70 saman í einum klefa. Þarna var mjög þröngt, sjóðandi heitt, erfitt að sofa og oft mikil læti. Þarna inni voru menn að neyta eiturlyfja og slást. Ég veit ekki hvernig mér liði núna ef ég hefði verið lokaður inni meira eða minna allan sólarhringinn, en okkur var hleypt út klukkan sex á morgnana og áttum að fara inn í klefa um fjögurleytið. Þá gátum við gengið um, spjallað saman, þvegið fötin okkar, farið að lyfta eða í fótbolta.“ 

„Maturinn var einhæfur, yfirleitt hrísgrjón og kálblöð. Þeir, sem eru með peninga, geta keypt sér betri mat og sem betur fer gat ég það. Ég veit ekki hvað hefði orðið um mig annars, ég léttist heilmikið og hefði lést enn meira ef ég hefði ekki getað keypt mér mat.“

Brynjar segir að hreinlæti í fangelsinu hafi verið af skornum skammti, mikil veikindi hafi verið á meðal fanganna, en hann  hafi haldið góðri heilsu mestallan tímann.
„En menn voru að deyja þarna í klefanum, þarna voru menn með alnæmi og ýmsa aðra sjúkdóma.“

Ekki hægt að komast hjá ofbeldi

Hann segist hafa séð ýmiskonar ofbeldi á meðal fanganna, sumir hafi verið vopnaðir en hann hafi komist hjá slíku að mestu.  „Sumu kemst maður ekki hjá þegar maður er lokaður inni með tugum manna. Mér tókst að halda mig frá ofbeldi að mestu. Stundum voru þarna einhverjir sem vildu endilega slást og ég reyndi yfirleitt að ganga í burtu þegar slíkar aðstæður komu upp. En svo skapast aðstæður þar sem það er ekki hægt að ganga í burtu, þú ert lokaður inni og kemst ekki neitt.“

Fékk góðan stuðning frá utanríkisþjónustunni

Brynjar hafði takmarkaða möguleika á að hafa samband við vini sína og ættingja. Hann hafði hvorki aðgang að síma né tölvupósti, en mátti senda og taka á móti bréfum. Hann segir að bréfin til hans hafi borist seint og illa, en að flest bréfin frá honum hafi komist til viðtakenda.

Á meðan Brynjar var í fangelsinu fékk hann heimsóknir frá Kristínu Árnadóttur, sendiherra Íslands í Kína og ræðismanni Íslands í Taílandi, og hann er þeim afar þakklátur. „Jóhann Jóhannsson í utanríkisráðuneytinu reyndist okkur vel og allt það fólk sem lýsti yfir stuðningi við mig og fjölskylduna mína á Facebook. Mér þykir svo vænt um þennan stuðning.“ 

Furðuleg tilfinning, en góð

Nú er Brynjar á heimili systur sinnar í Svíþjóð og hyggst dvelja þar á næstunni, en hyggur á Íslandsferð eftir nokkrar vikur. „Ég ætla að fá að hvíla mig hérna á næstunni, en Ísland er heimili mitt. Þar vil ég vera.“

„Ég er umkringdur mjög góðu fólki. Ókunnugt fólk og fólk sem ég hef ekki talað við í 15 ár hefur verið að styðja við fjölskylduna mína á meðan ég var úti. Ég er svo þakklátur fyrir það. Ég vissi ekki að ég þekkti svona mikið af góðu fólki. Ég get ekki nefnt allt það góða fólk sem hefur hjálpað mér og hugsað fallega til mín en mig langar til að það viti hvað ég met stuðninginn mikils.“

„Áður tók ég frelsinu sem sjálfsögðum hlut, líklega eins og flestir aðrir. Mér finnst þetta skrýtið, ég er frjáls og meðal fólks. Þetta er furðuleg tilfinning. En hún er góð. Ég ætla að nota hverja einustu mínútu það sem eftir er  til að gera góða hluti.“

• 2 blogg um fréttina

Bloggað um fréttina

• Magnús Ágústsson: Þú ert sterkur maður Brynjar
• Valdimar Samúelsson: Hver og hverra manna er Brynjar og hvað var hann …