Innlent | mbl | 8.4.2014 | 15:03 | Uppfært 15:36

Smám saman að sambandsríki

Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra. mbl.is/Golli

Ekki er hægt að færa fyrir því nokkur einustu gild rök að einhver ávinningur væri af því fyrir Íslendinga að gangast undir sjávarútvegsstefnu Evrópusambandsins og deila þar með ákvarðanatöku um íslensk sjávarútvegsmál sem þjóðin ræður að öllu leyti í dag. Þetta sagði Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, í sérstakri umræðu á Alþingi í dag um skýrslu Alþjóðamálastofnunar um umsókn Íslands um inngöngu í sambandið.

Málshefjandi var Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, sem sagði skýrsluna sýna að mögulegt væri að finna lausn varðandi sjávarútvegsmál og landbúnaðarmál sem hentaði Íslendingum ef gengið yrði í Evrópusambandið. Þá gagnrýndi hann þau áform ríkisstjórnarinnar að ætla að draga umsóknina um inngöngu í sambandið til baka á meðan ekki lægi fyrir trúverðug stefna í peningamálum þjóðarinnar. Hann sagði það rétt sem komið hefði fram í máli Bjarna áður að upptaka evrunnar kallaði á atvinnuleysi en hins vegar þýddu gengisfellingar mikinn herkostnað fyrir þjóðfélagið. Kallaði hann ennfremur eftir því að ríkisstjórnin félli frá áformum um að draga umsóknina til baka og að málið yrði lagt í þjóðaratkvæði.

Bjarni benti á að innganga í Evrópusambandið snerist um meira en stefnu í peningamálum, þar á meðal sjávarútvegsmál sem þýddi að gefa þyrfti eftir ákvarðanavald yfir. Hvað landbúnaðarmál snerti þyrfti ekki að ganga í sambandið til þess að gera breytingar á stefnu Íslands í þeim málum líkt og Árni Páll vildi meina. Það gætu Íslendingar gert sjálfir. Þá sagði Bjarni það blasa við í dag, og komið hefði nýr skriður á eftir að efnahagserfiðleikar evrusvæðisins hefðu hafist, að Evrópusambandið væri smám saman að verða að einu sambandsríki.

Raunveruleg hætta á verðhjöðnun

Varðandi efnahagsmálin vísaði ráðherrann til nýlegra ummæla Marios Draghi, bankastjóra Evrópska seðlabankans, að hans stærsti ótti um þessar mundir væri að Evrópusambandið væri að festast í stöðnunartímabili. Búið væri að lækka stýrivexti en evrusvæðið tæki ekki við sér. Vitnaði hann einnig til fjárfestisins George Soros sem hafi nýverið sagt að raunveruleg hætta væri á að evrusvæðið væri að sigla inn í krísu sem hefði þekkst í Japan undanfarna áratugi þar sem örvunaraðgerðir dygðu ekki til að kveikja líf í hagkerfinu.

Þess vegna hlyti umræðan meðal annars að snúast um það hvort heppilegt væri að tengjast svæði sem væri í algerri stöðnun og raunveruleg hætta á að væri að sigla inn í verðhjöðnun. Væri Ísland í Evrópusambandinu við slíkar aðstæður þýddi það að landið yrði af tækifærum til vaxtar og yrði að aðlaga sig að aðstæðum á evrusvæðinu. Spyrja þyrfti hvort það væri þess virði að fá stöðugleika sem yrði á endanum að stöðnun. Því væri enginn að sækjast eftir.

Þá sagði Bjarni að þó almennt væri vilji til þess að eiga í alþjóðlegu samstarfi þá væri eðlilegt að staldrað væri við þegar fram kæmi krafa um að gengið yrði um of á fullveldi þjóðríkjanna. Einmitt það væri að gerast innan Evrópusambandsins þar sem rætt væri um mun dýpri samruna en til þessa. Þó sambandið væri ekki þegar orðið sambandsríki þá dyldist engum hvert hugur forystumanna innan þess stæði.