Innlent | mbl | 7.5.2014 | 8:35

Ríkið hverfi ekki af húsnæðismarkaði

mbl.is/Ómar Óskarsson

Verkefnisstjórn um framtíðarskipan húsnæðismála telur það ekki tímabært að ríkið hverfi alfarið af húsnæðislánamarkaði. Stjórnin segir það sjónarmið hafa haft yfirhöndina að ríkið hafi hlutverki að gegna í almennum útlánum til fasteignakaupa og til að tryggja aðgang landsbyggðarinnar að lánsfjármagni.

Er því lagt að aðkoma ríkisins að húsnæðislánamarkaði verði í formi eignaraðildar að sérstöku húsnæðislánafélagi að danskri fyrirmynd. Slíkt félag verði sjálfbært, ríkisábyrgð verði ekki stil staðar og almennar reglur um starfsemi húsnæðislánafélaga nái einnig yfir starfsemi þessa lánafyrirtækis í eigu ríkisins.

Í skýrslu stjórnarinnar segir að þeir valkostir sem hafi helst verið til umræðu, utan þess að ríkið hverfi af almennum húsnæðislánamarkaði, hafi annars vegar verið að Íbúðalánasjóður myndi starfa áfram á félagslegum forsendum og hins vegar að Íbúðalánasjóði yrði breytt í almennt húsnæðislánafélag.

Taprekstur myndi bætast við fortíðarvanda sjóðsins

Þeir valkostir sem helst voru til umræðu í verkefnisstjórninni, utan þess að ríkið hverfi af almennum húsnæðislánamarkaði, voru annars vegar að Íbúðalánasjóður myndi starfa áfram á félagslegum forsendum og hins vegar að Íbúðalánasjóði yrði breytt í almennt húsnæðislánafélag.

Stjórnin telur að ef sjóðurinn yrði áfram rekinn á félagslegum forsendum, þá þyrfti að taka tillit til þeirra athugasemda sem fram hafa komið. Þannig yrði sjóðurinn að starfa á félagslegum grunni sé eingöngu tekið tillit til athugasemda ESA.

„Slík stofnun sem aðeins sinnir afmörkuðum félagslegum hluta markaðarins, s.s. félagslegum leigufélögum og lánveitingum til kaldra svæða á landsbyggðinni, mun ekki skila eigendum sínum arði heldur vera rekin með tapi á grundvelli húsnæðisstefnu. Sá taprekstur bætist við fortíðarvanda Íbúðalánasjóðs sem áður er nefndur. Að mati verkefnisstjórnar þykir þessi kostur því ekki fýsilegur,“ segir í skýrslunni.

Lánasafnið látið renna út

Hinn kosturinn, sem verkefnisstjórn leggur til að verði valinn, er að breyta starfsemi Íbúðalánasjóðs með þeim hætti að stöðva útlánastarfsemi hans í núverandi mynd og að starfsemi hans verði skipt upp.

Samhliða þessum breytingum verði lánasafn Íbúðalánasjóðs látið renna út og lántakendur sjóðsins fái þjónustu frá húsnæðisfélagi í eigu ríkissjóðs eða umsýslan verði boðin út. Áfram verði aðalmiðlarakerfi á frum- og eftirmarkaði til staðar fyrir nýja tegund fjármögnunarbréfa og viðskiptavakt á eftirmarkaði íbúðabréfa svo lengi sem þörf er á.

Frétt mbl.is: Leggja til nýtt kerfi íbúðalána