Hagvöxtur 4,9% í fyrra

Landsframleiðslan á 4. ársfjórðungi 2018 jókst að raungildi um 5,2% frá sama ársfjórðungi fyrra árs, samanborið við 2,5% vöxt á 3. ársfjórðungi. Samkvæmt bráðabirgðaniðurstöðum þjóðhagsreikninga jókst landsframleiðsla um 4,9% á árinu 2018 samanborið við 4,6% vöxt árið 2017.

Vöxtur einkaneyslu mældist 4,8% á árinu 2018, samneyslu 3,3% og fjárfestingar 3,5%. Einkaneysla jókst að raungildi um 3,3% á 4. ársfjórðungi samanborið við sama tímabili fyrra árs. Er það nokkru minni vöxtur en mælst hefur á ársfjórðungsgrunni síðustu ár, en vöxtur einkaneyslu hefur ekki mælst minni á ársfjórðungsgrunni frá því á 3. ársfjórðungi 2014.

Einkaneysla jókst um 4,8% að raungildi á árinu 2018 samanborið við 8,1% vöxt árið 2017 og 7,2% árið 2016. Að raungildi var einkaneysla á síðastliðnu ári hærri en hún hefur áður mælst. Að teknu tilliti til mannfjölda jókst einkaneysla um 1,9% á árinu 2018 en hún mælist þó enn 1,1% minni að raungildi en þegar einkaneysla á mann mældist mest árið 2007. Sterk fylgni hefur verið milli þróunar kaupmáttar launa og einkaneyslu undanfarin ár. Frá árinu 2007 hefur kaupmáttur launa vaxið um 28,5% og einkaneysla aukist um 20,2%. Einkaneysla á mann hefur aftur á móti ekki aukist jafn mikið, eða um 8,7% að raungildi frá árinu 2007.

Á fjórða ársfjórðungi 2018 jukust þjóðarútgjöld, sem eru samtala neyslu og fjárfestingar, um 5,4%. Einkaneysla jókst um 3,3%, samneysla um 2,6% og fjárfesting um 8%. Á árinu 2018 jukust þjóðarútgjöld um 4,4% en á árunum 2015-2017 mældist árlegur vöxtur þjóðarútgjalda 7,5% að meðaltali, segir í frétt Hagstofu Íslands.

Fjárfesting á 4. ársfjórðungi 2018 jókst um 8% að raungildi borið saman við sama tímabil árið áður. Vöxtinn má að mestu rekja til íbúðafjárfestingar sem jókst um 9,4% og fjárfestingar hins opinbera sem jókst um 85,1%. Á sama tímabili dróst fjárfesting atvinnuveganna saman um 7,9%.

Fjárfestingar hins opinbera jukust um 23,3%

Yfir árið í heild jókst fjárfesting um 3,5%, borið saman við 11,6% vöxt árið 2017. Fjárfesting atvinnuveganna dróst saman um 4,1% árið 2018 samanborðið við 7,7% vöxt árið 2017. Fjárfesting hins opinbera jókst um 23,3% á liðnu ári sem er sami vöxtur og árið 2017.

Þrátt fyrir að hægt hafi á vexti fjárfestingar, borið saman við aukningu síðustu ára, var fjárfesting mæld sem hlutfall af landsframleiðslu meiri á árinu 2018 en hún hefur verið síðustu ár, eða 22,2%. Að meðaltali hefur fjárfesting sem hlutfall af landsframleiðslu verið 22% á árabilinu 1998-2018.

Mikill vöxtur í fjárfestingu hins opinbera á 4. ársfjórðungi, samanborið við sama tímabil fyrra árs og sömuleiðis milli áranna 2017 og 2018, skýrist meðal annars af afhendingu Hvalfjarðarganga frá einkahlutafélaginu Speli til ríkisins. Var afhending ganganna í samræmi við upphaflegan samning frá árinu 1995, sem kvað á um að ríkið myndi eignast veggöngin ásamt tilheyrandi mannvirkjum í lok samningstímans án endurgjalds. Samkvæmt aðferðafræði þjóðhagsreikninga á slík afhending eignar að teljast til fjárfestingar hjá ríkinu á þeim tímapunkti sem eignin er afhent. Á móti fjárfestingarútgjöldum tekjufærist fjármagnstilfærsla í rekstri ríkisins þannig að áhrifin á afkomu þess eru engin. Áhrif á heildarfjárfestingu eru að sama skapi engin þar sem það sem kemur til aukningar í fjárfestingu hins opinbera kemur til frádráttar fjárfestingu atvinnuveganna.

Fjárfesting í íbúðarhúsnæði jókst um 18% á árinu 2018, samanborið við 20,7% vöxt árið 2017. Frá árinu 1998 hefur íbúðafjárfesting verið sem nemur 3,9% af landsframleiðslu en fór lægst niður í 2,1% árið 2010. Á árinu 2018 var íbúðafjárfesting sem hlutfall af landsframleiðslu 4,3%.

Vöxtur samneyslu nær sögulegu meðaltali

Samneysla jókst um 3,3% að raungildi á liðnu ári, samanborið við 3,6% vöxt árið 2017. Vöxtur samneyslu mældist fremur hægur á árunum 2013-2016, eða 1,6% að meðaltali á ári. Frá árinu 1980 hefur samneyslan aukist um 3,1% að meðaltali á ári en um 2,4% á ári frá 1990. Niðurstöður um fjármál hins opinbera á 4. ársfjórðungi 2018 og bráðabirgðaniðurstöður fyrir árið í heild verða birtar 15. mars næstkomandi.

Heildarútflutningur dróst saman um 5,9% á 4. ársfjórðungi 2018 samanborið við sama tímabil fyrra árs. Útflutningur þjónustu dróst saman um 11,4% en vöruútflutningur jókst um 0,3%. Innflutningur dróst saman um 6% á sama tímabili. Vöruinnflutningur dróst saman um 9,1% og innflutningur þjónustu um 0,6%. Var vöru- og þjónustujöfnuður á fjórða ársfjórðungi neikvæður um 3,5 milljarða króna en hann var jákvæður um 14,2 milljarða á sama tíma árið 2017, á gengi hvors árs. Vöru- og þjónustujöfnuður hefur í áratug verið jákvæður á ársfjórðungsgrunni, eða frá því á 4. ársfjórðungi 2008.

Heildarútflutningur jókst um 1,6% á árinu 2018 sem er nokkuð hægari vöxtur en síðustu ár. Vöruútflutningur jókst um 3,5% og útflutningur á þjónustu um 0,1%. Á sama tíma jókst innflutningur um 0,1%, þar af á þjónustu um 7,3% en vöruinnflutningur dróst saman um 4%. Fyrir árið 2018 í heild var vöru- og þjónustujöfnuður jákvæður um 86,5 milljarða samanborið við 106,8 milljarða fyrir 2017 á verðlagi hvors árs.

Auknar birgðir í olíu og sjávarafurðum

Birgðir jukust um 0,4 milljarða króna á verðlagi ársins á 4. ársfjórðungi. Yfir árið í heild jukust birgðir um 10,7 millljarða á verðlagi ársins. Birgðir sjávarafurða jukust um 4,5 milljarða sem skýrist að einhverju leyti af áhrifum sjómannaverkfalls árið 2017 en birgðir sjávarafurða drógust saman um 1,5 milljarða króna árið 2017 á verðlagi þess árs. Yfir árið í heild jukust birgðir olíu um 3,6 milljarða og birgðir áls um 3,3 milljarða. Birgðir kísiljárns og annarra rekstrarvara drógust hinsvegar saman um ríflega 700 milljónir króna, segir í frétt á vef Hagstofu Íslands en hana er hægt að lesa í heild hér.

• Blogga um frétt