Pistlar:

Frá því í upphafi árs hefur Donald Trump verið í banni hjá helstu samfélagsmiðlum heims. Hann hefur ekki sést á Facebook, Twitter eða YouTube síðan átökin urðu við þinghús Bandaríkjanna í Washington þann 6. janúar síðastliðin. Stjórnendur og eigendur þessara samfélagsmiðla ákváðu í framhaldinu að loka á Trump, sem þá var enn forseti Bandaríkjanna og því eðlilega talinn valdamesti maður heims. Trump mátti sín einskis, í raun var þaggað niður í honum því hefðbundnir miðlar voru flestir mjög andsnúnir honum. Vissulega fögnuðu margir því að heyra ekki frá Trump en þetta er vægast sagt óvenjulegt og gerir Trump í raun ómögulegt að koma málstað sínum eða sjónarmiðum áleiðis. Sumir virðast sætta sig við þetta ástand, svo ógeðfeldur er Trump í þeirra huga. En meira að segja hörðustu andstæðingum hans, mönnum eins og Bernie Sanders, fannst nóg um áhrifavald eigenda samfélagsmiðlanna.

Það er vitað að það var forstjóri Facebook, Mark Zuckerberger sjálfur, sem ákvað að loka reikningum Trumps. Um mitt sumar stóð Trump síðan til boða að áfrýja ákvörðunin og fara fyrir sérstakt 19 manna ráð hjá Facebook, einhverskonar „hæstarétt“ samfélagsmiðilsins, og fá aftur umráð yfir reikningum sínum. Því var hafnað og bannið framlengt um tvö ár. Á sama tíma er í gangi sérkennilegt uppgjör við fjölmiðlaumfjöllun um Trump og hans fjölskyldu sem kannski fer ekki hátt, meðal annars af því að Trump hefur ekki aðgang að samfélagsmiðlum og stuðningsmenn hans takmarkað svigrúm til tjáningar.

Washington Post leiðréttir og fjarlægir fréttir

Bandaríska stórblaðið Washington Post tók fyrir skömmu hið óvenjulega skref að leiðrétta og fjarlægja stóra hluta tveggja greina, sem birtar voru í mars 2017 og febrúar 2019. Greinarnar höfðu bent á hvít-rússneskan bandarískan kaupsýslumann sem lykiluppsprettu „Steele-skjalsins,“ safn af að mestu óstaðfestum skýrslum sem fullyrtu að rússnesk stjórnvöld hefðu hættulegar upplýsingar um þáverandi frambjóðanda Donald Trump. Hafa má í huga að Trump hefur eldað grátt silfur við Jeff Bezos, auðmann og eiganda Washington Posts.

Framkvæmdaritstjóri blaðsins (e.executive editor), Sally Buzbee, sagði að Washington Post gæti ekki lengur staðið við fjölmarga þætti þessara þátta sögunnar. Það hafði tilgreint kaupsýslumanninn Sergei Millian sem „heimild D“, ónefnda persónu sem sendi siðlausustu ásökunina í skjölunum til aðalhöfundar þess, fyrrverandi starfsmanns MI6 bresku leyniþjónustunnar, Christopher Steele.

Fyrirsögn sögunnar hefur verið breytt, kaflar sem auðkenndu Millian sem heimildarmanninn fjarlægðir og meðfylgjandi myndband sem tekur greinina saman var eytt. Ritstjórabréfi sem útskýrir breytingarnar var bætt við. Aðrar sögur sem settu fram sömu fullyrðingu voru líka leiðréttar. Þetta eru drastískar aðgerðir og ekki bætir úr skák að samkvæmt breska blaðinu The Independent hefur Donald Trump hótað að lögsækja stjórn Pulitzer-verðlaunanna ef hún afturkallar ekki verðlaun sem hún veitti blaðamönnum Washington Post fyrir þessi skrif. Þau fengu blaðamenn Washington Post og The New York Times fyrir að hafa „afhjúpað“ afskipti Rússa af bandarískum kosningum. Menn deila eðlilega um hvað standi eftir af þeim heiðri núna en meðfylgjandi mynd er af blaðamönnunum sem fengu þau 2018.

Krassandi frásögn en röng

Málið var krassandi og vakti auðvitað mikla og neikvæða athygli fyrir Donald Trump á sínum tíma. Heimild D, samkvæmt skjölunum, hélt því fram að rússneska leyniþjónustan hefði komist að því að Trump hefði ráðið rússneskar vændiskonur til að saurga hótelherbergi í Moskvu sem Barack Obama forseti og Michelle Obama höfðu eitt sinn gist í og ætti myndbandsupptöku af atvikinu. Ásökunin, sem skjölin sögðu að væri staðfest af öðrum einstaklingi sem aðeins er lýst sem „heimild E,“ hefur aldrei verið sönnuð.

Málsskjöl Steele samanstóðu af hráum upplýsingum og óstaðfestum ábendingum frá óþekktum aðilum, sem hann tók saman sem hluta af pólitísku verkefni fyrir rannsóknarfyrirtæki sem starfaði á vegum Hillary Clinton forsetaframbjóðanda í herferð hennar árið 2016. Þrátt fyrir að Steele hafi deilt því með FBI, var innihald þess að mestu óþekkt og óbirt þar til tveimur mánuðum eftir kosningarnar 2016, þegar eintaki var lekið og birt af BuzzFeed News. Það þarf ekki að taka fram að Trump hefur frá upphafi sagt skjölin röng og fullyrt að þau hafi verið sett fram og fjármögnuð af pólitískum andstæðingum hans til að skaða framboð hans.

Ákærur ýta á eftir afturköllun

Afturköllun og endurmat Washington Posts núna kemur í kjölfar ákæru sem gefin var út 4. nóvember síðastliðinn á hendur Igor Danchenko, rússnesk-amerísks sérfræðings og rannsakanda sem átti að hafa aðstoðað Steele við að taka saman skjölin. Handtaka Danchenko var hluti af rannsókn á vegum lögfræðingsins John Durham, sérstaks lögfræðings sem William P. Barr, dómsmálaráðherra Trumps, skipaði til að rannsaka uppruna og meðferð rannsóknar FBI á meintum rússneskum tengslum Trumps. Danchenko var ákærður fyrir að hafa ítrekað logið að FBI um hvar og hvernig hann fékk upplýsingar sem hann sagðist hafa gefið Steele vegna málsins. Hann neitaði sök fyrir alríkisdómstól í vikunni.

Buzbee sagði að ákæran og nýjar fréttir blaðsins hafi „skapað efasemdir“ um meinta þátttöku Millian. Nýja skýrslan innihélt viðtal við eina af upprunalegu heimildunum í greininni frá 2017, en nú óvissa um að Millian hafi verið uppspretta D, sagði hún. Okkur finnst við vera að taka gagnsæustu nálgunina og mögulegt er til að rétta söguna, sagði hún.

Fréttin í mars 2017 hafði fyrirsögnina, „Hver er heimild D“? Maðurinn sagðist vera á bak við siðlausustu kröfu Trumps og Rússlands. Það sagði að Millian hefði verið auðkenndur í mismunandi hlutum skjala sem uppspretta D og uppspretta E. Greinin innihélt endurteknar afneitun Millian um að hann hefði hjálpað Steele.

Washington Post hefur nú fjarlægt tilvísanir í Millian sem heimildarmann Steele í útgáfum á netinu og í vistun af upprunalegu greinunum. Sögurnar sjálfar verða ekki dregnar til baka. Tugur annarra Post-frétta, sem settu fram sömu fullyrðingu, voru einnig leiðréttar og þeim breytt. Ljóst er að þetta hefur skaðað trúverðugleika blaðsins verulega og sama má segja um verðlaunin sem frásagnirnar fengu.