Ísraelar stirfnir yfir norskum laxi

„Allar prufur lyktuðu illa og höfðu eftirbragð,“ skrifar ísraelska matvælaeftirlitið um norskan lax sem veiddur var haustið 2021 og útfluttur frosinn til Ísraels og fleiri landa þar sem honum var dreift í matvöruverslanir.

Norska ríkisútvarpið NRK hefur fengið afrit af samskiptum ísraelskra yfirvalda við matvælaeftirlitið í Noregi en þangað barst fyrsta kvörtun Ísraela í janúar í fyrra.

„Ofan á lyktina og eftirbragðið var einnig að finna opin sár á laxinum og svarta flekki auk þess sem hann var fölleitur og mislitur,“ skrifuðu Ísraelar þar og sendu eina sendingu af ómetinu til baka til Noregs.

Leið svo og beið og fáeinum mánuðum síðar tóku að berast kvartanir frá viðskiptavinum ísraelskra stórmarkaða sem lyktaði með því að heilbrigðisráðuneytið þar í landi lagði blátt bann við sölu laxins til neytenda. Fékk norska matvælaeftirlitið skýrslu og myndir frá ísraelskum heilbrigðisyfirvöldum og staðfesti rannsókn í Noregi að um skemmdan lax væri að ræða.

Heimsóttu 49 fyrirtæki

Svo virðist sem norskum laxabændum hafi orðið á í messunni þar sem um svokallaðan framleiðslufisk er að ræða, produksjonsfisk á norsku, og er þar um að ræða lægsta gæðaflokk norsk lax. Slíkur lax er óheimill til útflutnings nema fullunninn en svo var ekki í þessu tilfelli – ýmist voru heilir frosnir laxar sendir út eða laxastykki með roði.

Hafa kvartanir einnig borist frá nokkrum Evrópusambandslöndum og kvað svo rammt að, að norska matvælaeftirlitið gerði út eftirlitshóp sem heimsótti 49 fyrirtæki og uppgötvaði ellefu tilfelli þar sem framleiðslufiskur hafði verið fluttur út þrátt fyrir bannið.

Elisabeth Wilman, deildarstjóri lögfræði- og alþjóðadeildar matvælaeftirlitsins, segir í samtali við NRK að eftirlitshópurinn hafi verið sendur út af örkinni þegar nokkrar tilkynningar höfðu borist, hvort tveggja frá erlendum kaupendum og aðilum í Noregi, um að verið væri að senda ólöglegan lax úr landi.

Fóru til Ísraels vegna annars máls

Spurð um kvörtunarlöndin kveður hún þau nokkur. „Ísrael kvartaði og nokkur ESB-lönd sem fengu sendingar með framleiðslufiski. Þau fengu hann aðallega sendan til að fullvinna hann sjálf en það er heldur ekki leyfilegt,“ útskýrir deildarstjórinn.

Þar sem Ísraelsmarkaður er norskum fiskiðnaði mikið fjöregg – en þangað flýgur Boeing 747-flutningavél full af fiski tvisvar í viku – ákvað matvælaeftirlitið að senda mannskap til Ísraels í fyrra, raunar ekki vegna þess máls sem hér segir af heldur vegna fyrirspurna frá ísraelskum kaupendum um norskan fisk af vafasömum gæðaflokki.

„Þá snerist málið ekki um framleiðslufisk heldur geymsluþol. Auk þess er ávallt mikilvægt að halda því til haga í umræðu við önnur lönd að við fylgjum regluverkinu, hvers kyns regluverk okkar sé og að kaupendur fái fisk í háum gæðaflokki sem er öruggur til neyslu,“ segir Wilman.

Norska lagmetisráðið bendir á að endursending fiskjar sé mál sem kaupandi og seljandi eigi sín á milli. „Almennt getum við sagt að norskur lax skipi mjög sterkan sess. Hann er eftirsótt vara á fjölda markaða, meðal annars vegna gæða sinna,“ segir Martin Skaug, upplýsingafulltrúi ráðsins, í tölvupósti til NRK. Segir hann enn fremur að því geti tilfelli á borð við þessi verið óheppileg og ráðið viti til þess að útflutningsfyrirtækin geri allt sem í þeirra valdi standi til að fyrirbyggja.

NRK

NRKII (sjálfdauður lax var á leið í verslanir)

• Blogga um frétt