335% fjölgun á erlendu starfsfólki
Setja bókamerki
Fjöldi erlendra ríkisborgara sem unnu í íslenskri ferðaþjónustu jókst um 335% á árunum 2008 – 2019. Árið 2008 unnu 2.427 erlendir ríkisborgarar í íslenskri ferðaþjónustu, en árið 2019 voru þeir 10.551 talsins. Þá var aukningin mest á árunum 2016 – 2018. Þetta kemur fram í skýrslu Rannsóknarmiðstöðvar ferðamála um aðstæður erlends starfsfólks í ferðaþjónustu.
Flestir erlendir starfsmenn í ferðaþjónustu koma frá Austur-Evrópu, og fram kemur í skýrslunni að erlendir ríkisborgarar gegni meira en 40% ferðaþjónustustarfa í sumum landshlutum. Hlutfall erlendra starfsmanna er um 44% á Suðurlandi og 42% á Suðurnesjum og Austurlandi.
Brot á kjarasamningum algeng
Höfundar skýrslunnar eru Magnfríður Júlíusdóttir, lektor í mannvistarlandfræði hjá Háskóla Íslands, og Íris H. Halldórsdóttir, sérfræðingur hjá Rannsóknarmiðstöð ferðamála. Þær tóku viðtöl við starfsfólk stéttarfélaga utan höfuðborgarsvæðisins, sem og við erlent starfsfólk í ferðaþjónustu víða um landið. Þá notuðu þær sérútkeyrð gögn frá Hagstofu Íslands til að kortleggja nánar hvar erlendir ríkisborgarar starfa í ferðaþjónustu hér á landi.
Í skýrslunni kemur fram að brot á kjarasamningum séu algeng, og sé fólk að fá vangreidd laun miðað við ákvæði kjarasamninga um skipulag vakta og álagsgreiðslna í vaktavinnu eða skiptingu launa í dagvinnu eða eftirvinnu.
Greiðsla jafnaðarlauna vandamál
Kjarninn greinir frá því að jafnaðarlaun og tvískiptar vaktir séu sérstakt vandamál í ferðaþjónustu á Íslandi. Í skýrslunni segir að starfsfólk sé í sumum tilfellum látið vinna á tvískiptar vaktir á álagstímum að morgni eða í hádegi, fara síðan í launalausa pásu og mæta aftur til vinnu í kringum kvöldmat.
Þá kom greiðsla jafnaðarlauna oft upp sem vandamál í viðtölum skýrslunnar, sem eru notuð í stað þess að skilja á milli launa fyrir dagvinnu og yfirvinnu eins og kjarasamningar kveða á um. Er jafnlaunagreiðsla gjarnan tengd við tilraunir atvinnurekenda til að einfalda launaútreikninga og sem leið til að halda niðri launakostnaði.
Í skýrslunni segir að þegar greitt er jafnaðarkaup býr atvinnurekandi til sinn eigin taxta sem er hærri en dagvinnulaun, en langt undir yfirvinnutaxta. Veldur það því að starfsfólk fái undirborgarð.
Viðmælendur í skýrslunni tjá oft áhyggjur yfir því að grafið sé undan leikreglum á íslenskum vinnumarkaði og eðlilegri samkeppni milli fyrirtækja. Fram kemur að árangursríkasta leiðin til að stoppa alvarlegustu brotin gegn erlendu vinnuafli sé að stoppa í göt í lögum og efla eftirlit opinberra stofnana.
Maðurinn sem leitað var að fannst látinn
Eðlileg viðbrögð að fella tár
Grænlendingar vildu ekki fá björninn til baka
Birtu ekki dóm yfir fyrrverandi forseta bæjarstjórnar
Mikill útflutningur frá Vestfjörðum
Vangaveltur gengu lengra en innistæða var fyrir