Má bjóða þér norður að prjóna?

Þetta er í fimmta sinn sem hátíðin er haldin á Blönduósi, en henni var aflýst í fyrra vegna Covid. Hátíðin er staðbundin á Blönduósi því hér var þessu startað á sínum tíma, hún Jóhanna Pálmadóttir sá um það, hún er fumkvöðullinn en nú sér Textílmiðstöð Íslands um hátíðina,“ segir Svanhildur Pálsdóttir, viðburða- og markaðsstjóri Textílmiðstöðvar Íslands, og á þar við prjónahátíðina Prjónagleði sem verður þar næstu helgi, dagana 11. til 13. júní. Þar verður mikið um dýrðir, fjölbreytt námskeið, fyrirlestrar og prjónatengdir viðburðir.

„Við lögðum okkur fram um að hafa hátíðina sérlega spennandi núna og við viljum gjarnan ná til stærri markhóps. Prjónafólk þarf að mæta og vera með svo hátíðin haldi lífi, og þá þurfum við að bjóða upp á ýmislegt sem freistar,“ segir Svanhildur og bætir við að meðal þess sem er í boði sé prjónaganga, hekl fyrir örvhenta, prjónamessa, prjón og heilsa, afturábakprjón og ótal margt fleira.

„Í prjónagöngunni gengur fólk prjónandi með hnykilinn í úlpuvasanum eða veskinu, en ekki í svuntuvasanum eins og áður fyrr. Á slíkri göngu er gott að prjóna eitthvað einfalt sem krefst þess ekki að rýnt sé í prjónaskapinn. Gangan er greið og er eftir göngustígum þar sem ekki er von á þúfum eða ójöfnum, fólki ætti því að vera óhætt að gjóa augum á prjónlesið öðru hverju á göngunni.“

Svanhildur segir að í prjónamessunni sé kirkjugestum boðið að koma með prjónana sína til messu.

„Þetta er ný nálgun á því að fara til kirkju, að gestir geti hlýtt á messuna með prjóna í höndum. Svo er aldrei að vita nema séra Úrsúla Árnadóttir komi í ræðu sinni eitthvað inn á prjónaskap, en hún greip þessa hugmynd á lofti að hafa prjónamessu.“

Einn fyrirlesturinn heitir prjón og heilsa, því ýmislegt þarf að hafa í huga til að prjónafólk verði ekki undirlagt af vöðvabólgu.

„Prjónafólk þarf að hugsa um stöður og stellingar og gera æfingar inn á milli, forðast það að prjóna tímunum saman án þess að standa upp og hreyfa sig. Ég hlakka til að heyra þann fyrirlestur, því ég á það einmitt til að gleyma mér í prjónaskapnum.“

Ullarbændum fjölgar hér

Svanhildur segir að ekki verði einungis boðið upp á námskeið í prjónaskap, fólk geti t.d. líka lært að hekla og gimba.

„Að gimba er ákveðin tegund af hekli þar sem fólk notar sérstakan gimbugaffal og vefur um hann bandi með ákveðnum hætti. Afraksturinn er mjög loftkenndur og léttur,“ segir Svanhildur og bætir við að garntorg sé vinsæll viðburður á Prjónagleðinni.

„Þetta er garnmarkaður og þar ætla um tuttugu aðilar að vera með sölubása, selja garn og alls konar prjónadót sem við prjónarar getum ekki lifað án. Fyrst og fremst verður íslenskt ullargarn sem spunnið er í smáspunaverksmiðjum, en nú eru margir bændur hérlendis orðnir ullarbændur. Slíkir bændur fara með ullina af sínum kindum og láta spinna fyrir sig í band. Nú eru komnar tvær smáspunaverksmiðjur hér á landi; Uppspuni sem er á Suðurlandi en hin er hér fyrir norðan í Öxarfirði og heitir Gilhagi. Þetta gefur sauðfjárbændum frábært tækifæri til að láta spinna úr sínum ullarreyfum og framleiða þannig sitt eigið ullarband. Mér finnst þetta stórkostlegt og ótrúleg breyting og framför, fólk getur þá keypt ullarband af til dæmis henni Móru eða Surtlu. Margir eru að leika sér með að lita ullarbandið með jurtalitum og öðrum litum og nýjar víddir opnast með þessu í íslensku ullinni. Garnið frá smáspunaverksmiðjunum hefur aðra eiginleika en annað band, því þá er tog og þel unnið hvort í sínu lagi og ekki eins mikill þvottur á ullinni,“ segir Svanhildur og bætir við að margar konur flytji líka inn mohair- og merinóull sem þær svo handlita sjálfar.

„Það er mikil aukning í því og margar þeirra verða með okkur á garntorginu. Á torginu verður líka minnsta og sætasta prjónabókabúðin á landinu og allt mögulegt fleira.“

Á laugardeginum klukkan tvö verða afhent verðlaun í hönnunar- og prjónasamkeppni sem sett var af stað í nóvember og skilafrestur var til fyrsta maí.

„Verkefnið var að hanna og prjóna vesti og nota áferð úr íslenskri náttúru sem innblástur. Við fengum tuttugu mjög áhugaverð vesti í keppnina.“

Stór samfélög prjónara

Svanhildur segist prjóna mikið enda finnst henni það mjög gaman.

„Þetta hefur komið í bylgjum, ég var í eigin atvinnurekstri í tólf ár og þá lyfti ég varla prjónunum. Ég átti og rak hótel Varmahlíð og þá var ekki hugarpláss til að sinna prjónaskapnum, en ég hef bætt það margfalt upp síðan. Ég er menntaður textílkennari og hef alltaf haft sterkar taugar til textíls og prjónaskapar. Ég prjónaði rosalega mikið þegar ég var unglingur og framan af ævinni. Mér finnst dásamlegt að vera komin í þetta aftur og finnst ég ótrúlega heppin að vera í starfi þar sem ég get talað um prjónaskap og undirbúið prjónahátíð. Þetta er draumastarf, enginn kippir sér upp við það þótt ég kippi prjónunum með í vinnuna.“

Svanhildur segir mjög hafa aukist í prjónaheiminum að fólk búi til prjónapodköst eða hlaðvörp.

„Mjög mikið er horft og hlustað á þetta og þarna eru ungir prjónarar alveg á fullu, en slík hlaðvörp er hægt að nálgast á Youtube, á Instagram og á fésbókarhópum. Til eru stór samfélög prjónara, bæði hér heima og erlendis, og þarna fær fólk sína hvatningu og útrás fyrir spjall og félagsskap, sérstaklega í Covid þegar margir hafa farið lítið út úr húsi. Ég ásamt tveimur prjónavinkonum mínum, Laufeyju Haraldsdóttur og Írisi Olgu Lúðvíksdóttur, er með vídeóhlaðvarp á YouTube sem heitir Band og bækur. Við höfum tekið upp nokkra þætti í vetur okkur til skemmtunar.“