Ég fékk aðeins að kyssa mölina

Allt á þetta upphaf sitt í því að við Jónas R. tónlistarmaður vorum í reiðtúr í Húnavatnssýslu fyrir margt löngu og fengum lánaðan hvor sinn hestinn hjá Ægi í Stekkjadal, en hann var að dingla sér með okkur. Ég fékk tröllvaxinn hest sem heitir Glotti frá Stekkjadal, en Jónas fékk Fjarka,“ segir Magnús Kjartansson tónlistarmaður og hestamaður þegar hann rifjar upp sín fyrstu kynni af hestinum Fjarka, en öldungurinn sá fagnaði í sumar 25 ára afmæli heima í haganum græna hjá Magnúsi og Sirrý konu hans í Grímsnesinu.

Á Löngufjörum. Magnús og Fjarki sælir á mjúkum sandi.

„Við vorum í þessum reiðtúr að ríða út á sandinn og yfir ósinn frá Þingeyrum, riðum um söguslóðir hálshöggna fólksins, Agnesar og Friðriks. Okkur Jónasi líkaði svo vel við lánshestana að ég sóttist eftir því að fá Glotta keyptan og Jónas vildi kaupa Fjarka. Hrossaræktandinn vissi alveg hvað hann var að gera, þetta eru slóðir sem voða gaman er að ríða um á hestum og fátt sem getur farið úrskeiðis.

Kaupin voru gerð en þegar í bæinn kom þá réð ég lítið við Glotta, hann var mjög stór og sterkur. Ég leitaði hjálpar og þegar Magnús Lárusson þorði ekki á Glotta öðruvísi en inni í stíu, þá hringdi ég í Ægi í Stekkjadal og sagði farir mínar ekki sléttar. Ég var enn innan skilatíma svo Glotti fór aftur heim norður í land. Ári síðar fékk ég annan hest frá Ægi sem ég á enn í dag, sá heitir Leikur og er alveg yndislegur hestur og hefur reynst okkur hjónum ofboðslega vel.“

Mikill sprengikraftur

Það næsta sem gerist í sögunni af því hvernig Fjarki varð hestur Magnúsar er að það kom einhver órói í Fjarka hjá Jónasi og Helgu konu hans, en þau gerðu þá kröfu að þau gætu bæði riðið öllum sínum hestum.

„Ég fékk því Fjarka lánaðan hjá þeim og tveimur eða þremur árum síðar bauð ég í hann og það var gengið að því. Það var mikill sprengikraftur í þessum hesti, maður fékk að kyssa mölina aðeins og hann losaði sig líka við Sirrý af bakinu.

En svo datt allt í dúnalogn og nú get ég sett hvern sem er á hann, líka barnabörnin mín, því ég treysti Fjarka vel fyrir þeim. Öllum er óhætt á honum. Það er svo merkileg að það náðist allt í einu samningur milli mín og Fjarka og hann hefur staðið síðan,“ segir Magnús, sem um það leyti sem hann eignaðist Fjarka fór að leiðsegja uppi á fjöllum í hestaferðum.

Magnús nýtur hvíldarstundar með Fjarka gamla.

„Ég vann fyrir Íshesta og hafði alltaf mína eigin hesta með mér. Í þessum ferðum fengum við Fjarki aldeilis að eiga tíma saman við hinar ólíkustu aðstæður eins og gengur á fjöllum, slíkt hristir vel saman hest og mann. Sérstaklega þegar maður er hátt í tvo mánuði á baki samfellt. Þarna myndaðist djúpstætt traust á milli okkar Fjarka, sem ríkir enn.“

Sterkar taugar og kjarkur

Þegar Magnús er spurður út í persónuleika Fjarka nefnir hann fyrst að hann sé stoltur hestur.

„Hann er alveg til í að fá að ráða ef hann kemst upp með það. Hann er mjög sjálfstæður, en hann er yndislegur í allri umgengni, bæði á húsi og hér heima við, alveg dauðspakur. Hann er með sterkar taugar og kjarkmikill og það er hægt að beita honum hvar sem er.

Ég man eftir því þegar við hér í Vesturbænum í Grímsnesi komum eitt sinn ríðandi á kjörstað á Borg, þá var þar kona sem gaf sig á tal við mig og fór að hæla hestinum sem ég var á, honum Fjarka. Hún var voðalega hrifin af honum og talaði vel um hann. Þetta er mjög hestglögg kona og því var þetta augnablik og lofið eitthvað sem allir hestamenn elska að heyra um sína reiðskjóta.“

Ljóst er að Fjarki er endingargóður, þeir eru ekki margir hestarnir sem enn eru í notkun og í góðu formi 25 vetra.

Tvær af afastelpum Magnúsar, Björk og Rósa, í fullkominni slökun með Fjarka á björtum sumardegiþ

„Við höfum farið með hestana okkar reglulega í læknisskoðun þar sem farið er yfir það helsta, tennur, liðamót og fleira, og Fjarki hefur alltaf fengið fína einkunn út úr því. Ég er ekkert að leggja á hann ógurlegar þolreiðar, því ég ber mikla virðingu fyrir aldri og hæfni, en það er gaman og þægilegt að fara stutta túra og í rólegheitum á Fjarka gamla. Hann var fjórgangshestur fram til tvítugs en þá fór hann að verða aðeins hliðgengur, enda kominn á þann aldur að hann var farinn að hlífa sér.“

Ekki enn tilbúinn til að kveðja

Óhjákvæmilegt er að vinátta myndist á milli manns og hests sem hafa fylgst að í svo langan tíma sem raun ber vitni, og Magnús á ekki erfitt með að lýsa sambandinu á milli þeirra Fjarka.

„Svona skepna er uppspretta endalausra minninga. Það á hesturinn með öðrum vinum manns, að maður á með honum fjölda minninga úr ólíkustu kringumstæðum sem maður náði að leysa úr, af því maður var á góðum hesti. Þetta eru sterkar tilfinningar eftir langa samveru og tryggðin mikil, ég er ekki enn tilbúinn til að láta hann frá mér yfir í sumarhaga í draumalandinu.

Hann hefur gert mikið fyrir mig; erfiðað, borið mig í löngum ferðum í alls konar undirlagi. Hestarnir kenna manni líka svo margt, þeir kunna margt sem er svo gaman að læra. Þeir kunna vel á landið og færið, hvar borgar sig til dæmis ekki að fara. Þeir lesa fífu og allskonar merki í landinu sem segir að ekki sé rétt að ríða yfir. Þeir hafa vit fyrir manni með næmi sínu. Hann Fjarki hefur tamið mig jafnvel meira en ég hann. Þar er fegurðin í sambandinu.“

Þá hlógu þau öll að mér

Eðli málsins samkvæmt eru minningarnar margar frá langri samveru og ein þeirra nokkuð skondin og eftirminnileg.

„Það var stundin þegar ég ruglaðist á hestum, á ferð yfir Kjöl. Þar í hestahópnum var einn mjög líkur Fjarka, í eigu Hjalta á Kjóastöðum, og þau tóku eftir því að ég tók rangan hest, Hjalti, Ásgeir gamli á Kaldbak og fleira fólk, en sögðu ekkert. Svo var strunsað af stað og ég byrjaði að væla: „Hvað hefur komið fyrir Fjarka minn? Hann er ekki eins og hann á að vera.“ Þá hlógu þau öll að mér,“ segir Magnús og gleðst yfir minningunni.

„Ég vil nota tækifærið og senda kveðju fyrir hönd Fjarka í Stekkjadal á æskuslóðir hans. Hann biður að heilsa öllum jafnöldrum sínum fjórfættum og líka ræktanda.“

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 18. september.