Innviðaráðherra segir að landsmenn verði að halda í þá von að hlutir fari ekki á hinn versta veg á Suðurnesjum, þar sem hugsanlegt eldgos vofir nú yfir. Einhugur sé í ríkisstjórninni um nýtt frumvarp forsætisráðherra um vernd mikilvægra innviða á Reykjanesskaga.
„Þetta er náttúrulega grafarvarleg staða og eins og okkar færasta fólk er að lýsa þá er það talsvert öðruvísi – stærra en við höfum kannski séð,“ segir Sigurður Ingi Jóhannsson innviðaráðherra um ástandið á Reykjanesskaga í samtali við mbl.is.
„Áfram þurfum við auðvitað að vonast eftir því að sú sviðsmynd að þetta fjari út raungerist og það getur auðvitað alltaf gerst, en við þurfum að vera undirbúin að hið gagnstæða gerist – að það komi að lokum eldgos og hvernig við getum þá brugðist við því,“
Fyrr í dag lagði Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra fram frumvarp um vernd mikilvægra innviða á Reykjanesi. Í frumvarpinu er kveðið á um að sá ráðherra sem fari með málefni almannavarna sé heimilt að fenginni tillögu ríkislögreglustjóra að taka ákvarðanir um nauðsynlegar framkvæmdir í þágu almannavarna – meðal annars um uppbygging varnargarða.
„Í ljósi þeirra atburða sem hafa verið að gerast síðustu vikuna eða síðustu dagana, þá er nokkuð ljóst að við þurfum annars vegar að vera tilbúin að verja orkuverið í Svartsengi – það er gríðarlega mikilvægt fyrir allan Reykjanesskagann – og hins vegar að vera tilbúin ef við gætum hjálpað til við að halda hraunrennsli frá byggðinni,“ segir Sigurður Ingi og heldur áfram:
„Frumvarpið tekur auðvitað á því og ef við verðum svo heppin að þetta fjari út og við lendum aftur á óvissustig þá höfum við þessi lög til þess að halda áfram undirbúningi,“ segir innviðaráðherra og bendir á að slík lagaheimild sé ekki þörf þegar neyðarstigi hefur verið lýst yfir eins og nú.
Í frumvarpinu segir að leggja skuli árlegt forvarnagjald á allar húseignir, sem nemi 0,08‰ af brunabótamati samkvæmt lögum um brunatryggingar. Eiga tekjur af gjaldinu renna í ríkissjóð. Sigurður Ingi segir að þetta sé byggt á eldri lögum um Ofanflóðasjóð:
„Í gamla Ofanflóðasjóðinum í náttúruhamfaratryggingum erum við með gjöld sem eru af sama stokki og erum að hækka það um 0,08 prómíl,“ segir innviðaráðherra og útskýrir að þessi hækkun geti skilað aukamilljarði í ríkissjóð á ári.
„Þetta er tímabundið gjald sem þarf auðvitað að endurskoða líka í tengslum við það sem við höfum verið að ræða á undanförnum árum – kannski nauðsyn þess að víkka út þessa náttúruhamfaratryggingu varðandi ofanflóðin vegna þess að við erum farin að sjá örflóð, jafnvel sjávarflóð og hugsanlega hraunflóð. Við erum kannski að taka eitt skref í þá átt.“
Er einhugur um þetta í ríkisstjórninni?
„Um allt þetta. Algjörlega.“
Spurður að því hvort ríkisstjórnin sé farin að vinna að áætlun um byggingu nýrra húsa undir Grindvíkinga, í því tilfelli að bærinn fari undir hraun, svarar Sigurður neitandi.
„Auðvitað erum við náttúrulega bara í upphafi „ef-atburðarins“ og erum enn að vonast til þess að „efið“ verði ekki að veruleika, og gerum svo allt sem í okkar valdi stendur til þess að takmarka það tjón sem hugsanlega yrði í ef-atburðinum ef við getum haft stjórn á því. Þannig nei það er ekkert komið lengra í þeim pælingum – engan veginn. Enn er von til þess að þessar dekkstu sviðsmyndir verði ekki að veruleika.“