Siðfræðsla og siðfesta samsvara kristinni fermingu og fermingarfræðslu. Fyrsta siðfestuathöfnin á Íslandi var haldin árið 1973 og hefur þeim sem kjósa að taka siðfestu fjölgað jafnt og þétt. „Við bjóðum upp á siðfestuna sem kost fyrir unglingana í Ásatrúarfélaginu, því ferming er stór þáttur í að verða fullorðinn, eins konar kennileiti í lífinu fyrir marga. Unglingar eru á þeim aldri þegar lífið er að breytast og þurfa allt í einu að standa ein í ýmsum aðstæðum. Þá er alveg kjörið að ræða það sem raunverulega skiptir máli í lífinu og undirbúa þau undir að geta gengið örugg til móts við það og með veganesti sem hjálpar til við að finna réttu leiðina,“ segir Jóhanna Harðardóttir, Kjalnesingagoði og starfandi allsherjargoði.

Áhersla lögð á ábyrgð, virðingu og drengskap

„Við leggjum áherslu á vellíðan sem felst í að þekkja sjálfan sig, kunna að leita að því besta í sér og nota hæfileika sína og að kunna að leita hjálpar þegar maður þarfnast hennar.

Í siðfræðslunni leggjum við áherslu á ábyrgð, virðingu og drengskap, ekki bara gagnvart okkur sjálfum heldur öllum sem maður umgengst og jörðinni okkar. Við skoðum saman heilræðin í Hávamálum sem eru alveg jafn mikilvæg í dag og þegar þau voru samin. Fólk og þarfir þess hafa lítið breyst, það er bara umhverfið sem breytist og við þurfum aðallega að læra að lifa í sátt og samlyndi, kunna að umgangast hvert annað og vinna sameiginlega að betri heimi,“ segir Jóhanna.

Hvert og eitt siðfestubarn fær sína einkaathöfn

Ólíkt því sem yfirleitt tíðkast í kristilegum og borgaralegum fermingum fær hvert og eitt siðfestubarn sína einkaathöfn. Jóhanna segir siðfestudaginn samkomulagsatriði milli goðans og fjölskyldunnar og það sama gildi um staðsetningu athafnarinnar. „Sumir nota einhverja fjölskylduhátíðisdaga, afmæli eða annað, eða finna dag þar sem fjölskylda og vinir geta komið saman. Nánast allar okkar athafnir fara fram utanhúss og okkur þykir það mjög viðeigandi og alltaf besti staðurinn. Athafnirnar eru miðaðar að hverjum einstaklingi og þetta er algerlega þeirra dagur. Hann snýst ekki um loforð til lífstíðar heldur að fagna því að viðkomandi einstaklingar eru að halda út í lífið með réttu hugarfari. Siðfestukrakkarnir eru með skemmtilegasta fólki sem maður kynnist, þau eru með opinn huga og einlæg og það er svo gaman að skiptast á skoðunum við þau. Það er svo mikilvægt að þau geri sér grein fyrir hvað þau eru mikilvæg og að framtíðin sé þeirra.“

Iðunn Gunnsteinsdóttir, nemandi í 10. bekk Vogaskóla í Reykjavík, tók siðfestu í Ásatrúarfélaginu sumarið 2020. Hvers vegna kaus hún að fara þá leið? „Ég var alltaf ákveðin í því að fermast, en það tók mig tíma að ákveða á hvaða hátt. Ég skoðaði einnig kristna og borgaralega leið en leist best á ásatrúna. Aðalástæða þess er sú að þar er ekkert trúboð og ég var því ekki að tileinka mér einhverja trú þó ég tæki þátt í siðfestu. Mér finnst goðafræði skemmtileg og fannst mjög heillandi að þarna væri íslensk menning og gömul trú í aðalhlutverki, áhugaverð lífsspeki. Svo vildi ég alltaf fermast úti og félagið bauð upp á mjög persónulega athöfn þar sem ég mátti ráða mjög miklu,“ segir Iðunn.

Heimsfaraldurinn setti strik í reikninginn hjá fjölskyldunni eins og svo mörgum, fresta þurfi fermingunni tvisvar og þegar að henni kom var einungis hægt að halda litla veislu í ljósi samkomutakmarkana. Iðunn tók loks siðfestu á Mógilsá við Esjurætur 13. ágúst 2020.

„Athöfnin fór fram í mígandi rigningu og lítil veisla var á eftir fyrir mitt allra nánasta fólk. Athöfnin var mjög persónuleg þar sem komið var til móts við langanir mínar. Dagurinn var allur mjög skemmtilegur, við höfðum súpu og köku í eftirrétt og ég fékk fínar gjafir. Ég valdi mér vers úr Hávamálum sem ég las upphátt og goðinn sagði einnig nokkur orð. Þá var horn með vatni látið ganga á milli og allir lyftu því. Þeir sem vildu höfðu þar tækifæri til að segja eitthvað við mig. Það var skemmtilegt að heyra hvað fólk hafði að segja, en vandræðalegt á sama tíma að hafa alla athyglina á sér. Ég ákvað að taka siðfestu í upphlut sem langamma mín átti, en þar sem þetta er íslenskur siður þótti mér tilvalið að vera í íslenskum þjóðbúningi,“ segir Iðunn.

Þótti gaman að lesa Hávamálin

Heimsfaraldurinn náði einnig að teygja anga sína inn í fermingarfræðsluna. „Það varð minna úr henni en annars, vegna Covid. Í siðfestufræðslunni og athöfninni sjálfri ríkir mikil áhersla á virðingu og ábyrgð þess að vera fullorðinn einstaklingur, pælingar um hvað væri rétt og rangt og áherslan lögð á að vera almennileg manneskja í lífinu en ekki endilega að tilbiðja guði. Mér þótti samt sem áður mjög skemmtilegt þegar verið var að segja sögur úr ásatrúnni og lesa Hávamálin,“ segir Iðunn.