Frá og með næstu áramótum verður ekki hægt að taka verðtryggð jafngreiðslulán til meira en 25 ára, en slík lán til 40 ára hafa verið algengustu íbúðalán á markaði hér á landi um langt skeið. Hafa þau jafnan verið kölluð Íslandslán.

Þetta er meðal þess sem kom fram í kynningu ríkisstjórnarinnar á lífskjarasamningnum í Ráðherrabústaðnum í kvöld, en hann var kynntur strax eftir undirritun á kjarasamningi SA við Eflingu, VR og samflotsfélög.

Sigurður Ingi Jóhannsson, samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra, sagði í kynningu sinni að um væri að ræða stærstu aðgerð til afnáms verðtryggingar hingað til.

Í yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar og aðila vinnumarkaðarins kemur fram að samstaða sé um að draga úr vægi verðtryggingarinnar og er sú áætlun kynnt í sjö liðum. Kemur fram að með samkomulaginu sé grunni skotið undir lægra vaxtastig, en lægra vaxtastig gefi kost á að hafa vexti nær því sem gerist á Norðurlöndunum auk þess að hafa þá óverðtryggða.

Samkvæmt yfirlýsingunni mun ríkisstjórnin beita sér fyrir eftirfarandi aðgerðum til afnáms verðtryggingar:

1. Frá og með ársbyrjun 2020 verði óheimilt að veita verðtryggð jafngreiðslulán til neytenda til lengri tíma en 25 ára nema með ákveðnum skilyrðum. Rökin fyrir þessu felast fyrst og fremst í þeim ókostum verðtryggðra jafngreiðslulána að verðbótum er bætt við höfuðstól lánsins og greiðslu þeirra frestað þannig að eignamyndun verður hægari en ella og líkur á neikvæðu eigin fé lántaka aukast.
2. Frá og með ársbyrjun 2020 verði lágmarkstími verðtryggðra neytendalána lengdur úr fimm árum í tíu ár. Með því móti er komið í veg fyrir verðtryggingu allra eða allflestra tegunda neytendalána, þ.e. annarra en húsnæðislána.
3. Frá og með ársbyrjun 2020 verði vísitala neysluverðs án húsnæðis grundvöllur verðtryggingar í lögum um vexti og verðtryggingu á nýjum neytendalánum.
4. Fyrir lok júní 2020 verði lokið athugun á aðferðafræði við útreikning vísitölu neysluverðs út frá alþjóðlegum samanburði og leitað til erlendra sérfræðinga. Meðal annars verði aðferðafræði við húsnæðisliðinn tekin til athugunar auk svokallaðs vísitölubjaga, þ.e. mögulegs ofmats á mælingu vísitölu neysluverðs vegna kerfisbundinnar mæliskekkju.
5. Fyrir lok árs 2020 liggi fyrir ákvörðun um frekari takmörkun við veitingu verðtryggðra jafngreiðslulána að gefnum forsendum um stöðugleika og vaxtastig. Í því sambandi þarf að skoða sérstaklega áhrif á greiðslubyrði tekjulágra og möguleika þeirra til að fjármagna húsnæðiskaup. Þannig væri unnt að takmarka verðtryggð jafngreiðslulán við 20 ára gildistíma eða skemur eða með setningu hámarksveðsetningarhlutfalls verðtryggðra jafngreiðslulána. Veðsetningarhlutföll gætu breyst eftir stöðu hagkerfisins og verið ólík eftir fyrirkomulagi afborgana, þ.e. jafngreiðslur eða jafnar afborganir eða eftir tímalengd.
6. Skoðaðir verði auknir hagrænir hvatar til töku óverðtryggðra lána, t.d. í formi veðsetningarhlutfalla, skattfrelsi séreignarsparnaðar og tilgreindrar séreignar eða að vaxtabætur taki aðeins til vaxta en ekki verðbóta.
7. Leitað verði leiða til að stemma stigu við sjálfvirkum vísitöluhækkunum vöru og þjónustu og skammtímasamninga. Slíkar sjálfvirkar hækkanir kynda undir verðbólgu og hækka þar af leiðandi verðtryggðar skuldir með beinum hætti og óverðtryggðrar skuldir með óbeinum hætti. Samkvæmt könnun frá 2015 er um helmingur innlendra samninga og aðfanga tengdur við vísitölur. Skoðað verður að setja skilyrði fyrir verðbreytingum í samningssamböndum sem tryggja upplýsingaskyldu seljenda og takmarka binditíma og auka þar með neytendavernd.

Tengdar fréttir

Kjaraviðræður

Kjaradeilu vísað til ríkissáttasemjara

• Hægagangur og vaxandi ókyrrð
• Aðalsteinn snýr aftur í Karphúsið
• „Mætti ganga hraðar“
• „Okkur þykir Isavia fullrólegt“

» Fleiri tengdar fréttir

• Blogga um frétt