Markverður hluti af dreifingu COVID-19 á sér stað áður en einkenni koma fram en það tekur venjulega 5-6 daga fyrir einkenni að gera vart við sig eftir að einstaklingur smitast af kórónuveirunni. Líklega er fólk mest smitandi  á fjögurra daga tímabili sem hefst tveimur dögum áður en einkenni gera vart við sig og nær til loka annars dags eftir upphaf einkenna.

Þetta kemur fram í svari Jóns Magnúsar Jóhannessonar, deildarlæknis á Landspítalanum, við fyrirspurn á Vísindavefnum. Fyrirspurnin er eftirfarandi: 

Hversu fljótt geta þeir sem fá COVID-19 farið að smita aðra og hvenær eru þeir mest smitandi?

„Sýnt hefur verið fram á að smit getur átt sér stað áður en einkenni koma í ljós; í raun þýðir þetta að veiran finnst í efri öndunarfærum okkar áður en við fáum nokkur einkenni sjúkdómsins. Rannsóknir hingað til sýna að að jafnaði er möguleiki á smiti allt að tveimur dögum áður en einkenni koma fram. Enn fremur virðast einstaklingar með COVID-19 vera mest smitandi degi áður en einkenni koma fram. Líklegast eru einstaklingar mest smitandi af COVID-19 á fjögurra daga tímabili sem hefst tveimur dögum áður en einkenni gera vart við sig og nær til loka annars dags eftir upphaf einkenna,“ segir í svarinu.

Tekur nokkra daga að verða smitandi

„Ef við tengjum þessi gögn saman við þekktan meðgöngutíma sjúkdómsins sjáum við að það tekur nokkra daga að verða smitandi með COVID-19 eftir smit, eða um 3-4 daga að jafnaði. Þetta passar við þá staðreynd að það tekur einnig nokkra daga fyrir sýni að verða jákvætt fyrir SARS-CoV-2 úr stroki frá upphafi smits.“

Þetta þýðir því að einstaklingar með COVID-19 geta smitað aðra áður en þeir fá einkenni sjálfir.

„Þetta undirstrikar mikilvægi bæði sóttkvíar, þar sem tryggt er að hætta á smiti sé í lágmarki þrátt fyrir að einkenni séu ekki til staðar og ekki síður almennrar aðgátar í hegðun og öllum sóttvörnum. Enn fremur er þetta forsenda þess að nota grímur víðar en vaninn er með aðrar öndunarfærasýkingar. Notkun gríma getur minnkað hættu á að dreifa COVID-19 áfram til annarra óháð einkennum auk þess að vernda mann sjálfan,“ segir í svarinu. 

Breytilegt á milli fólks

„Ef smit verður frá einstaklingi sem er einkennalaus er talað um dreifingu án einkenna - hins vegar má skipta þessari dreifingu í tvennt. Ef einstaklingur er í fyrstu einkennalaus en fær síðan einkenni er það nefnt á ensku presymptomatic transmission. Þetta er talið vera ráðandi dreifingarmáti COVID-19. Ef einstaklingur fær hins vegar aldrei einkenni er talað um asymptomatic transmission. Þessi skipting hefur verulega þýðingu - ef flest smit eiga sér stað frá einstaklingum sem eru annaðhvort með einkenni eða fá einkenni síðar meir má beita smitrakningu til að meta hættu á útsetningu annarra. Ef einstaklingur dreifir ómeðvitað COVID-19 áfram en fær aldrei einkenni verður þessi smitrakning hins vegar næstum ómöguleg nema ítarleg skimun sé í samfélaginu.“

Að lokum nefnir Jón að töluverður breytileiki sé á milli einstaklinga í framgangi sýkingar og smits.

„Þær tölur og stærðir sem hér hefur verið fjallað um eru meðaltöl fyrir stóra hópa. Sumir einstaklingar smita lengur en aðrir skemur. Því er að sjálfsögðu afar mikilvægt að einstaklingar með COVID-19 fari varlega og fylgi öllum tilmælum, þó svo að tveir dagar eða lengri tími hafi liðið frá upphafi einkenna.“

Tengdar fréttir

Kórónuveiran Covid-19

Heimsfaraldurinn var æfing í seiglu

• Engar aukaverkanir eftir 217 bólusetningar
• „Við þurfum að vera tilbúin“
• Ríkið hafði betur gegn skjólstæðingi Arnars
• Hæstiréttur staðfestir efndaskyldu tveggja hótela

» Fleiri tengdar fréttir

• Blogga um frétt