Mál Jóns Ásgeirs endurupptekið í annað sinn

Athafnamaðurinn Jón Ásgeir Jóhannesson.
Athafnamaðurinn Jón Ásgeir Jóhannesson.

End­urupp­tökudómur hef­ur samþykkt beiðni Jóns Ásgeirs Jó­hann­es­son­ar og Tryggva Jóns­son­ar um end­urupp­töku á máli gegn þeim í tengsl­um við skatta­laga­brot í rekstri Baugs og fjár­fest­inga­fé­lags­ins Gaums. Jón Ásgeir og Tryggvi voru í málinu, ásamt Kristínu Jóhannesdóttur, dæmd í tengslum við rekstur félaganna og hlutu þau refsingu og þurftu að greiða sektir. Hafði þeim áður verið gert að greiða sektir með úrskurði yfirskattanefndar á árinu 2007.

Þetta er í annað skiptið sem samþykkt er að taka málið upp að nýju, en upphaflegur dómur féll í Hæstarétti í febrúar 2013. Endurupptökunefnd samþykkti beiðni Jóns Ásgeirs og Tryggva um að taka málið upp árið 2018, en það kom í kjölfar dóms Mannréttindadómstóls Evrópu um að íslenska ríkið hefði brotið á þeim þegar komi að banni við endurtekinni refsimeðferð, þ.e. að refsað sé oftar en einu sinni fyrir sama brot.

Hæstiréttur vísaði endurupptekna málinu hins vegar frá árið 2019. Í niður­stöðu dóms­ins seg­ir að í ís­lensk­um lög­um sé ekki að finna heim­ild til end­urupp­töku máls í kjöl­far þess að Mann­rétt­inda­dóm­stóll Evr­ópu hafi kom­ist að þeirri niður­stöðu að brotið hafi verið gegn mann­rétt­inda­sátt­mála Evr­ópu við meðferð máls fyr­ir ís­lensk­um dóm­stól­um, við þær aðstæður sem uppi voru í máli Jóns Ásgeirs og Tryggva.

Í niðurstöðu Endurupptökudóms núna er vísað til þess að með breytingar á lögum um dómstóla frá árinu 2020, þar sem Endurupptökudómi var komið á fót, hafi m.a. orðinu „upplýsingar“ verið bætt við málsgrein laganna um skilyrði fyrir endurupptöku sakamála. Voru skilyrði þannig rýmkuð, en áður hafði aðeins verið horft til þess að taka mætti mál upp að nýju ef „ný gögn“ hefðu komið fram.

Jón Ásgeir Jóhannesson og Tryggvi Jónsson í héraðsdómi árið 2007, …
Jón Ásgeir Jóhannesson og Tryggvi Jónsson í héraðsdómi árið 2007, þá vegna Baugsmálsins svokallaða. Þá var skattamálið, sem endurupptakan núna snýst um, komið á fulla ferð, en ákæra var að endingu gefin út í lok árs 2008. mbl.is/ÞÖK

Segir í dómi Endurupptökudóms að með rýmkun á skilyrðum endurupptöku hafi verið leitast við að veita úrlausnum mannréttindadómstólsins, þar sem fallist er á að brotið hafi verið gegn ákvæðum mannréttindasáttmálans við meðferð mála fyrir íslenskum dómstólum, meira vægi en áður hafi verið.

Bent er á að í dómi Hæstaréttar vegna fyrri endurupptökunnar hafi rétturinn talið skorta heimild til endurupptöku máls í kjölfar dóma Mannréttindadómstóls Evrópu. Með breytinum á lögum um dómstóla frá 2020 sé þessi heimild nú til staðar. Telur Endurupptökudómur að taka verði afstöðu til þess hvernig Hæstiréttur hefði dæmt í málinu ef sjónarmið sem felast í dómi mannréttindadómstólsins hefðu verið kunn þegar dómur Hæstaréttar frá árinu 2013 hefði legið fyrir.

Er því fallist á endurupptöku málsins og talið að taka þurfi dóminn upp í heild, en ríkissaksóknari hafði í varakröfu sinni vegna endurupptökunnar farið fram á að ef til endurupptöku kæmi yrðu aðeins tveir kaflar ákærunnar enduruppteknir.

mbl.is
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert