Blaðamannafélag Íslands (BÍ) verður boðað á fund allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis til að ræða stöðu fjölmiðla á Íslandi, en tilefni fundarins er afskipti héraðsdómara af fjölmiðlaumfjöllun í stóra kókaínmálinu.
Þetta staðfestir Bryndís Haraldsdóttir, formaður nefndarinnar, í samtali við mbl.is.
Dómari í stóra kókaínmálinu greindi frá því við upphaf aðalmeðferðar að fjölmiðlum væri óheimilt að greina frá skýrslutökunum fyrr en þeim væri öllum lokið í málinu.
BÍ mótmælti túlkun dómarans á lögum í bréfi sem sent var á allsherjar- og menntamálanefnd, dómsmálaráðherra og dómstólasýsluna. Félagið telur ákvörðunina stangast á við ákvæði um tjáningarfrelsi í stjórnarskránni.
„Niðurstaðan er að við ætlum að kalla Blaðamannafélagið til fundar með okkur þar sem að við ætlum að eiga samtal meira almenns eðlis um stöðu blaðamanna,“ segir Bryndís og nefnir að Sigmar Guðmundsson, þingmaður Viðreisnar, hafi einnig kallað eftir fundi eftir aðgerðir Isavia til að hindra störf blaðamanna í nóvember.
„Við munum einnig velta því fyrir okkur hvort að það gæti farið vel á því að því að eiga reglulegra samtal við blaðamenn um þeirra stöðu, enda mikilvægir í lýðræðislegu samfélagi.“
Í bréfi BÍ er undirstrikað að lög kveði skýrt á um að þinghald skuli háð í heyranda hljóði.
„Blaðamannafélagið lagðist alfarið gegn lagabreytingunum árið 2019 og taldi það setja enn frekari hömlur á fréttaflutningi af því sem fram fer í réttarsölum. Benti félagið á það í umsögn sinni um frumvarpið að það væri til þess gert að hamla því að þinghald fari fram fyrir opnum tjöldum. Það sé grundvallaratriði í lýðræðisskipulagi að dómsvaldið sé sjálfstætt og stærsti þátturinn í aðhaldi að þessari grein ríkisvaldsins sé að þinghald sé eins opið og nokkur kostur er og gagnsæi um málsmeðferð tryggt með þeim hætti“.
Spurð hvort hún telji tilefni til þess að endurskoða lögin segir Bryndís það ekki endilega vera tímabært.
„Sjálf er ég nú ekki sammála þeirra [BÍ] túlkun á lagaákvæðinu. Ég held að það sé auðvitað mjög mikilvægt að sakamálalöggjöfin sé með þeim hætti að það sé hægt að varast fréttaflutning sem gæti mögulega haft áhrif á vitni,“ segir Bryndís og bætir við að sú umræða hafi átt sér stað er lögunum var breytt árið 2019.
„En við skulum bara sjá hvað kemur út úr þessu samtali,“ segir hún að lokum.