Pistlar:

22. febrúar 2024 kl. 22:57

Lára Guðrún Sigurðardóttir (laragsigurdardottir.blog.is)

Svona verður húðin heilbrigðari án áfengis 

“Ég ætla að hætta að drekka á morgun” hljómar kunnuglega, en ekki einungis undir tónum slagarans Blindfullur eftir Valgeir Guðjónsson og Sigurð Bjólu. Segja má að við mennirnir höfum átt í stormasömu sambandi við áfengi í yfir 9.000 ár, en við byrjuðum að brugga áfengi löngu áður en við fórum að skrifa. Líkt og með önnur fíkniefni nær áfengi heljartökum á heilanum. Við notum allskonar afsakanir til að fá okkur í glas. Í huganum hljóma setningar eins og: “Fyrst Frakkar drekka daglega, þá hlýtur að vera í lagi að ég geri það” eða “Ég á skilið smá verðlaun í kvöld.” Svo er áfengi í aðalhlutverki í flestum samkomum. Togstreita magnast milli þess hluta heilans sem stjórnar hvötum og þess sem sér um að hafa vit fyrir okkur. Að dreyma um góðar stundir með vínglas um hönd togast á við veruleikann að víninu fylgir fórnarkostnaður. Það getur því orðið þrautinni þyngra að stjórna sopanum. Stephen King sem er edrú í dag lýsti þessu sambandi vel: “Það að segja alkóhólista að hætta að drekka er eins og að segja manni með ræpu að halda í sér.” 

Að skoða sambandið við áfengi  gagnast ekki bara þeim sem veikjast af áfengissýki. Vínandi - í hvaða umbúðum sem hann kemur: bjór, léttvíni eða sterku - er nefnilega þekkt eitur sem hefur víðtæk áhrif. Etanól er smágert fitu-og vatnsleysanlegt efnasamband sem smeygir sér óhindrað inn í allar frumur líkamans og hefur með því áhrif á starfsemi húðarinnar. Með því að halda sig frá áfengi (eða nota það í miklu hófi) stuðlum við því að heilbrigðari húð með ýmsum hætti: 

  1. Ferskara útlit því áfengi er bólguvaldandi og losar histamín sem getur gert húðina rauðþrútna ásamt því að valda þrota kringum augu. Þessi einkenni eru mest áberandi hjá fólki með ljósa húð. 
  2. Fylltari og aukinn ljómi í húð, því áfengi getur valdið húðþurrki með því að hindra losun vasopressin, en það er hormón sem eykur vökvalosun og sér til þess að við séum ekki sípissandi á næturna. Þurr húð gerir andlitslínur meira áberandi auk þess sem húðin verður líflaus á að líta.
  3. Nærðari húð því áfengi getur valdið næringarskorti á nokkra vegu, t.d. með því að draga úr upptöku næringarefna um meltingarveginn. Skortur á næringarefnum getur valdið ýmsum húðvandamálum, en helstu næringarefni sem tapast eru amínósýrur, vítamín A, B, C, D, E og K ásamt steinefnunum járni, magnesíum, sink og selen sem öll gegna mikilvægum störfum í húðinni.
  4. Hraustlegri húð því áfengi getur kallað fram, rósroða, psóríasis og fleiri bólgusjúkdóma í húð. Þekkt er að áfengi ýtir undir bólgu með tvennum hætti. Annars vegar með því að skaða frumur beint og hins vegar með því að örva losun svokallaðra fitufjölsykra úr þarmaflórunni. Þessar fitufjölsykrur virðast spila lykilhlutverk í bólgu, en áfengi örvar einnig flutning þeirra gegnum þarmavegginn inn í blóðrásina. Við niðurbrot áfengis í lifrinni myndast auk þess hvarfgjarnar súrefnissameindir sem ýta enn frekar undir bólgu. 
  5. Færri bólur því áfengi er þekkt fyrir að valda hormónaójafnvægi, auka framleiðslu húðfeitis, bæla ónæmiskerfið (sem heldur bólubakteríu í skefjum) og ýta undir bólgu. Við áfengisneyslu tapast einnig steinefnið sink, sem hjálpar til við að draga úr bólum. 
  6. Eðlilegur gróandi og minni líkur á sýkingu því ónæmisbæling er einn fylgifiskur áfengisneyslu, en fólki sem neytir mikils áfengis er hættara við sýkingum auk þess sem sár eru lengur að gróa. Þá geta sveppasýkingar, t.d. fótsveppir, naglsveppir og húðsveppasýking náð sér á strik vegna ónæmisbælandi áhrifa. 
  7. Unglegri húð og jafnari áferð því áfengi hægir á frumuendurnýjun og nýmyndun kollagens ásamt því að eyða andoxunarefnum úr húðinni og fjölga svokölluðum AGE-sameindum. Allt þetta er þekkt fyrir að ýta undir öldrun húðarinnar og auka líkur á litabreytingum. Eitrunar- og æðavíkkandi áhrif áfengis geta einnig valdið háræðaslitum og rauðum litlum blettum víða á húðinni. 

Hversu mikil áhrif áfengi hefur á húðina er vissulega einstaklingsbundið og ræðst m.a. af áfengismagni, erfðum og lengd neyslu. Einhver getur verið smeykur að taka skrefið í átt að vínlausum eða vínlitlum lífsstíl, en þeir sem hafa fetað þann veg vita að hinum megin bíður skýr hugur og skapandi hjarta, líkt og heimspekingurinn Gunnar Hersveinn fjallar um í nýútkominni  bók sinni, Vending. Mig langar hér að bæta við ljómandi húð - því það sést sannarlega oft fyrst á húðinni hver drekka áfengi.

17. apríl 2023 kl. 20:27

Að vakna sem ný manneskja 

  Í samfélagi sem er í gangi alla 24 tíma sólarhringsins er auðvelt að verða svefnvana. Vakna enn einn morguninn hugsandi: “ég fer fyrr í háttinn í kvöld” - þar til sami vítahringur endurtekur sig! Mikið hefur verið fjallað um mikilvægi svefns og síðustu ár hafa sjónir beinst að tengslum svefns og húðar. Það er nefnilega þannig að þegar maður sefur illa, þá verður húðin líka meira
22. janúar 2023 kl. 17:42

Hvaða húðmeðferð er best fyrir svolítið þreyttar konur um 45 ára?

  Við erum kannski duglega að taka mataræði eða hreyfingu í gegn svona í upphafi árs - en húðin er einnig mikilvæg fyrir heilbrigði. Hún er aðaltengingin okkar við umhverfið og síðan hefur verið sýnt að útlit húðarinnar tengist beint líðan okkar. Þá eldist húðin gjarnan hraðar en manneskjan sem hún hylur. Ástæðan fyrir því er að húðin er í beinum tengslum við umhverfið þaðan sem sólargeislar meira
11. janúar 2022 kl. 11:14

Af hverju roðnar maður? 

  Þú segir eitthvað og áttar þig eftir á að orðin gætu verið móðgandi. Kinnarnar hitna og hjartslátturinn eykst. Líklegt er að lófarnir verði örlítið þvalir og bragðlaukarnir greini vott af kopar. Þú skammast þín svolítið fyrir það sem þú sagðir og já - roðnar! Og ef þú roðnar ekki getur þú mögulega roðnað við tilhugsunina um hve vandræðalegt það væri ef þú myndir roðna. Hvað þá ef einhver meira
7. maí 2021 kl. 4:46

Haltu þér á tánum!

Þótt árin færast yfir er hugurinn ekkert endilega að fylgja tímatalinu. Þess vegna kemur alltaf jafn mikið á óvart þegar líkamleg einkenni öldrunar gera vart við sig. Fyrir nokkrum árum bankaði eitt slíkt upp á hjá okkur hjónum og sýndi ekkert fararsnið. Við vorum samstíga með tábergssig okkar og á tímabili við það að ganga af göflunum. Tábergssig er afskaplega hvimleiður kvilli, tala nú ekki um meira
21. janúar 2021 kl. 16:08

Að kalka á réttum stöðum

Eftir langan vetur má búast við því að farið sé að ganga á birgðirnar af sólskinsvítamíni. D-vítamín er eitt af fituleysanlegu vítamínunum sem er hormón og líkaminn getur geymt fyrir dimma daga í fitufrumum. Þrátt fyrir birgðahaldið er D-vítamínskortur algengur. Rannsókn sem birtist fyrir tæpu ári í Læknablaðinu sýndi að meirihluti íslenskra barna voru með gildi undir viðmiðunarmörkum. Þá man ég meira
11. nóvember 2020 kl. 17:42

Silkimjúkar hendur

Mikið hefur mætt á höndunum þínum sem af er ári. Sápa, þurrka, spritta. Versla í matinn. Sápa, þurrka, spritta. Bora í nef (já 91% viðurkenna að bora í nef). Sápa, þurrka, spritta. Opna hurð. Sápa, þurrka... Eftir þjösnaganginn er hætt við að einhverjir fingur séu farnir að taka á sig mynd Dauðadalseyðimerkurinnar, tala ekki um ef þú hefur viðkvæma húð. Handþvottur hreinsar hendurnar af meira
18. maí 2020 kl. 18:10

Er sólarvörn hættuleg?

Húðin á mörgum hér í Kaliforníu er eftirtektarverð, þá einkum miðaldra ljóst hörund sem fengið hefur að baða sig árum saman í Kaliforníusólinni. Húðin verður þurr, líflaus, leðurkennd, með mikið af línum og brúnum litaflekkjum. Sömu áhrif sjást eftir ljósabekki.  Að taka dúninn úr úlpu Á forsíðu fréttamiðils var nýlega fjallað um að fólk ætlaði að flykkjast um miðja nótt til að baða sig í meira
2. apríl 2020 kl. 5:38

Að ná slökun í streitu

  Hvert sem við lítum loga áminningar um hættuna sem við búum við um þessar mundir, ásamt skilaboðum um að koma sér í öruggt skjól. Það er skrítin tilfinning að geta ekki faðmað fólkið sitt. Að hafa sífellt á tilfinningunni að mögulega geti maður verið að smita aðra eða bera smit heim í kæruleysi. Glundroði, óvissa, einangrun, einmanaleiki og kvíði virðist vera daglegt brauð sem borið er á meira
4. mars 2020 kl. 17:14

Litlir lúmskir blettir

Bletturinn á vinstra læri dökknaði að því er virtist á einni nóttu. Uggur myndaðist innanbrjósts. Að vera af kvíðakyni sem gæti unnið heimsmeistaratitla væri keppt í áhyggjum var ekki að hjálpa mér. Um hugann flugu allar mögulegu verstu útkomurnar. Þangað til framheilinn á mér náði stjórn og sagði stelpunni að líklega yrði þetta allt í lagi.  Síðustu ár hef ég lært að þegar kvíði bankar upp á meira
16. janúar 2020 kl. 23:00

Tíu leiðir til að halda húðinni heilbrigðri

Það er stundum svo kalt inni hjá mér að ég er ekki viss um að fingurnir á lyklaborðinu séu mínir því ég hef næstum enga tilfinningu í þeim. Og sem verra er, húðin á handarbökunum skreppur saman eins og þurrkuð sveskja - ef sveskja getur verið náhvít á litinn. Allt þetta er tilkomið vegna þess að æðakerfið ákvað að halda hita á "mikilvægari" líffærum. Hvenær ákvað skaparinn meira
13. desember 2019 kl. 5:06

Það sem gerir þig að gulli

Hefurðu leitt hugann að því að leið þín um lífið er einstök. Enginn annar fetar í nákvæmlega sömu fótspor og því getur enginn sett sig fullkomlega í þín spor. Við göngum stundum í gegnum svipaða lífsreynslu en hvernig við upplifum hana er háð erfðum og umhverfi, sem mótar hvert og eitt okkar. Því erum við misvel í stakk búin til að takast á við áföll og lífsins verkefni sem verða á vegi okkar. Auk meira
mynd
30. október 2019 kl. 18:54

Halló vetur!

Við erum vön að setja vetrardekk undir bílinn þegar frysta tekur en fær húðin okkar næga athygli þegar kuldaboli byrjar að bíta í kinnar! Hvað gerist þegar kólnar í veðri - af hverju líta t.d. handarbökin út fyrir að vera tíu árum eldri? Og til hvers ættum við að verja húðina fyrir kulda? Þegar kólnar í veðri lækkar rakastig gjarnan í andrúmsloftinu sem þýðir að loftið verður þurrt og dregur til meira
mynd
30. ágúst 2019 kl. 4:02

Hin sanna fegurð

Hefurðu einhvern tíma fengið athugasemd um útlit þitt? Sjálf hef ég í gegnum tíðina fengið meira en ég kæri mig um. Nefið ku vera stórt, ennið hátt og handleggir stuttir eins og á mörgæs. Verandi með miðlungs sjálfstraust ferðaðist ég lengi með þá tilhugsun að láta minnka á mér nefið - aðeins erfiðara að eiga við handleggina og ennið! Ég prófaði þó að klippa á mig topp en hann varð svo grisjóttur meira
mynd
21. júní 2019 kl. 6:10

Sólbruni í skýjunum

Það er svo merkilegt að þó maður viti eitthvað upp á tíu þá fer maður ekki endilega eftir því. Það var alskýjað þennan dag þarna sem ég var stödd með fjölskyldunni í klifurferð hátt upp í fjöllum Ítalíu - svo hátt að við komumst í snertingu við skýin. Það var ekkert sérstaklega hlýtt. Líklega vegna veðuraðstæðna vorum við ekki innstillt á að vernda húðina og bera á okkur sólarvörn. Sem mér finnst meira
mynd
24. maí 2019 kl. 4:40

Allt nema hamingja og svefn. Nr.IV

Með kollageni fáum við 19 af þeim 20 aminósýrum sem líkami okkar notar til að byggja ýmiss prótein, ensím og fleira til að halda okkur gangandi. Sjálfur getur kroppurinn búið til tíu aminósýrur en hinar tíu þurfum við að fá með matnum okkar. Eina aminósýran sem við fáum ekki með kollagen fæðubótarefnum  er sú sem telst uppspretta gleði og svefns - tryptófan er nefnilega aðalhráefni serótóníns meira
7. maí 2019 kl. 3:56

Smiðir húðarinnar. Nr.III

Í húðinni þinni eru kröftugir smiðir að störfum allan sólarhringinn - eins og smiðirnir sem eru að gera borg og bæi fegurri. Nema smiðirnir í húðinni (kallast réttu nafni bandvefsfrumur) smíða aðallega kollagen og aðra góða muni. Í húðinni er mest smíðað á miðhæðinni (leðurhúð) en líka á öðrum hæðum og víðar í kroppnum.   Ómissandi verkfæri Eins og húsasmiður notar hamar til að smíða þá meira
23. apríl 2019 kl. 17:04

Æskubrunnur eða nýtt æði? Nr.II

Fiskihlaup á veisluborðum Hefur þú smakkað fiskihlaup - þetta sem var vinsælt á veisluborðum áttunda áratugsins? Þá varstu mögulega að borða kollagen óafvitandi því hlaupið sem heldur réttinum saman og kallast venjulega matarlím eða gelatín er unnið úr kollageni.  Orðið kollagen (e. collagen) er tekið úr grísku þar sem kolla þýðir lím og viðskeytið -gen þýðir afurð og vísar til þess að áður meira
11. apríl 2019 kl. 17:57

Æskubrunnur eða nýtt æði? Nr.I

Hrukkur minnka, húðin verður fallegri, hárið heilbrigðara og liðamótin mýkri ef við bætum kollageni á innkaupalistann - ef marka má auglýsingar. Vinsældir kollagens hafa aukist svo mikið að fyrir ári síðan var nær ómögulegt að finna það í búðum en núna er erfitt að sjá það ekki. Auk þess eru sífellt fleiri vörumerki að bætast í hillurnar.  Þó svo að það sé gott að eldast (já meira
4. mars 2019 kl. 18:20

Skulda­dag­arn­ir koma fram um fer­tugt

Okkar mikilvægasta klæði kemur í litrófi frá hvítu, svörtu og allt þar á milli. Stundum ber það keim af gulum lit og stundum út í rautt. Það heldur á okkur hita og kælir ef okkur verður heitt. Það endist okkur út lífið, ver okkur gegn innrás sýkla og reynir að forða okkur frá skaða - eins og einhverju beittu eða brennheitu. Það er nokkuð sjálfbært og endurnýjar sig á 28 dögum en byrjar að þynnast meira
Lára Guðrún Sigurðardóttir

Lára Guðrún Sigurðardóttir

Læknir og doktor í lýðheilsuvísindum sem grúskar í fræðigreinum til að skilja betur mannshugann og -líkamann. Meðhöfundur Húðbókarinnar (2022) og meðeigandi húðmeðferðarstöðvarinnar HÚÐIN skin clinic.

Meira