Á Íslandi eru í kringum þrjátíu virk eldstöðvakerfi sem ógna byggð með mismiklum hætti. Tvö af þeim eldfjöllum sem Íslendingar þurfa mögulega að huga betur að eru Snæfellsjökull og Öræfajökull, að mati Þorvalds Þórðarsonar, prófessors í eldfjallafræði við Háskóla Íslands.

Um 1.800 ár eru liðin frá því að síðast gaus í Snæfellsjökli og um 300 ár eru liðin frá síðasta eldgosi í Öræfajökli. Sprengigos eins og verða í þessum jöklum eru fátíð og ekki miklar líkur á að við upplifum þau í okkar lífstíð. Eldstöðvarnar geta þó verið afar hættulegar þegar þær fara af stað og því má ekki vanrækja þær.

Þurfum að sætta okkur við nýjan raunveruleika

Eldgos í Snæfellsjökli gæti komið af stað gjóskuhlaupi. mbl.is/RAX

Gæti myndast fljóðbylgja

„Sagan segir okkur að þar geti orðið ansi öflug sprengigos og ef svoleiðis sprengigos verður aftur í Snæfellsjökli að þá gæti það myndað það sem við köllum gjóskuhlaup. Ef þau gjóskuhlaup færu í sjó fram að þá getur myndast flóðbylgja.

Og vegalengdin milli Snæfellsjökuls og Reykjavíkur er ekki gríðarlega mikil. Þannig að það yrði lítill tími til að bregðast við slíku nema að við séum vel undirbúin,“ segir Þorvaldur.

Minni byggð en mikill ferðamannastraumur

Lestu meira

Gjóskuflóð færu hratt niður hlíðar

„Öræfajökull er annað eldfjall sem að svona er í svipaðri stöðu og getur búið til öflugt sprengigos og haft víðtæk áhrif,“ segir Þorvaldur og bætir við að þó minni byggð sé við jökulinn þá megi ekki gleyma því að mikill ferðamannastraumur sé í grennd við eldfjallið.

„Það góða við svona sprengigos er að þau eru frekar fátíð og það er dálítið langt á milli þeirra. Þannig að líkurnar á að við upplifum stórt sprengigos í svona eldfjöllum eru tiltölulega litlar.“