Strætó afhjúpaði í dag heilmerktan strætisvagn í tilefni Hinsegin daganna 2019. Vagninn er til heiðurs þeim sem ruddu brautina og veittu öðrum innblástur í réttindabáráttu hinsegin fólks.
Þetta er í þriðja sinn sem Strætó er virkur þátttakandi í Hinsegin dögum og Gleðigöngunni, að því er segir í tilkynningu.
Þetta ár markar stór tímamót, en Hinsegin dagar fagna 20 ára afmæli og 50 ár eru liðin frá „Stonewall-uppþotunum“ í New York, sem gjarnan eru talin hafa markað upphaf sýnilegrar réttindabaráttu hinsegin fólks á heimsvísu.
„Hugmyndin á bakvið hönnun vagnsins er að líta um öxl og minnast hugrekkisins og fórnanna sem fylgdi brautryðjendum baráttunnar. Einstaklingar sem ruddu brautina þurftu flestir að takast á við mikið mótlæti, útskúfun og fordóma fyrir það eitt að stíga fram og koma út úr skápnum,“ segir í tilkynningunni.
„Á sama tíma er hönnunin einnig vitnisburður yfir hve mikið hefur áunnist í baráttunni. Andlit baráttunnar blandast við regnbogann, sem í dag er táknmynd ástar, gleði og fjölbreytileika sem einkennir Pride-hátíðir á heimsvísu.“
Ásýnd vagnsins er í unnin í samvinnu við auglýsingastofuna TVIST og hönnuð af listamanninum Birni Þór Björnssyni, sem gengur einnig undir nafninu Bobby Breiðholt.
Listann, sem Strætó setti saman með aðstoð hinsegin einstaklinga, skipa eftirtaldir aðilar:
Innlendir einstaklingar:
Anna K. Kristjánsdóttir – baráttukona og brautryðjandi í málefnum trans fólks á Íslandi.
Hörður Torfason – listamaður, baráttumaður og fyrsti þjóðþekkti Íslendingurinn sem kom opinberlega út úr skápnum árið 1975.
Guðni Baldursson – Fyrsti formaður Samtakanna ´78 og fyrsti opinberlega samkynhneigði maðurinn sem bauð sig fram til Alþingis.
Páll Óskar Hjálmtýsson – söngvari, lagahöfundur, plötusnúður og leikari.
Margrét Pála Ólafsdóttir – frumkvöðull í uppeldis- og skólamálum, fyrrum formaður Samtakanna ´78 og einn stofnenda Íslensk-lesbíska.
Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir – baráttumanneskja og formaður samtakanna Trans Ísland.
Alda Villiljós – baráttumanneskja fyrir réttindum kynsegin fólks á Íslandi.
Hrafnhildur Gunnarsdóttir – leikstjóri og framleiðandi sem hefur í verkum sínum fjallað um mannréttindamál, jafnréttismál og baráttumál hinsegin fólks.
Þorvaldur Kristinsson – rithöfundur, fyrsti forseti Hinsegin daga og fyrrverandi formaður Samtakanna ´78. Árið 2004 var hann sæmdur riddarakrossi Hinnar íslensku fálkaorðu fyrir störf sín að mannréttindamálum samkynhneigðra á Íslandi.
Böðvar Björnsson – baráttumaður, pistlahöfundur og fyrrum alnæmisráðgjafi Samtakanna ´78.
Heimir Már Pétursson – fjölmiðlamaður, fyrrum framkvæmdastjóri og einn aðalhvatamanna að baki Hinsegin dögum í Reykjavík.
Embla Guðrúnar Ágústsdóttir – Talskona Tabú og baráttukona fyrir réttindum hinsegin fólks og fatlaðs fólks.
Jóhanna Sigurðardóttir – fyrsta opinberlega samkynhneigða konan til að gegna starfi forsætisráðherra á heimsvísu.
Erlendir einstaklingar:
Marsha P Johnson – Transkona, dragdrottning og aktivisti fyrir réttindum hinsegin fólks.
Dr. John E Fryer – Bandarískur geðlæknir. Hann er talinn hafa rutt brautina fyrir því að samkynhneigð yrði ekki lengur skilgreind sem geðsjúkdómur.
Laverne Cox – Leikkona, baráttukona og fyrsta transkonan sem var tilnefnd til Emmy verðlauna.
Elton John – Söngvari, lagahöfundur og baráttumaður gegn alnæmi.
Cole Porter – Tónlistarmaður og lagahöfundur.
Harvey Milk – Bandarískur stjórnmálamaður. Hann var fyrsti opinberlega samkynhneigði maðurinn sem var kjörinn í opinbert embætti í Kaliforníu
Gilbert Baker – Baráttumaður, listamaður og hönnuður regnbogafánans sem er notaður á Pride hátíðum á heimsvísu.
Labi Siffre – söngvari, lagahöfundur og ljóðskáld.
Baynard Rustin – Baráttumaður og ráðgjafi Martin Luther King. Að sökum kynhneigðar sinnar starfaði hann að mestu á bakvið tjöldin í réttindabaráttu svartra í Bandaríkjunum.
Sylvia Rivera – baráttukona og aktivisti.
Karl Heinrich Ulrichs - brautryðjandi réttindabaráttu samkynhneigðra og af mörgum talinn fyrsti einstaklingurinn sem kom formlega út úr skápnum.
Sylvester James Jr – söngvari og lagahöfundur
Dusty Springfield – söngkona og pródúser
Díana prinsessa – prinsessa og baráttukona
George Michael – söngvari, lagahöfundur, pródúser og baráttumaður
Patti Smith – söngkona, lagahöfundur, rithöfundur og ljóðskáld
Jayne County – söngkona, lagahöfundur, leikkona og pródúser.
Barbara Gittings – aktivisti og rithöfundur
Alan Turing – stærðfræðingur og tölvunarfræðingur. Hann spilaði lykilhlutverk í að brjóta dulkóðun Þjóðverja í seinni heimstyrjöldinni.
Candy Darling - leikkona
Kate Bornstein – rithöfundur, leikskáld, leikkona og kynjafræðingur.
Ellen Degeneres – grínisti, leikkona, rithöfundur og þáttastjórnandi.