10 veiðarfæri til að viðhalda athyglinni

Elísa Guðnadóttir sálfræðingur
Elísa Guðnadóttir sálfræðingur Eggert Jóhannesson

Að halda athyglinni, bæði sem nemandi og kennari, er áskorun fyrir marga. Sálfræðingurinn Elísa Guðnadóttir hefur verið báðum megin við borðið en í gegnum tíðina hefur hún reynt að tileinka sér öll möguleg ráð til þess að láta athyglina ekki flögra. 

Ætli besta leiðin sé ekki bara að beita dáleiðslu til að fanga athygli nemenda og halda henni? Ég hef þó aldrei prófað það og veit því ekki hversu árangursríkt það er,“ segir Elísa glettin þegar hún er spurð út í gagnlegar aðferðir sem hjálpað geta kennurum að viðhalda athygli. Elísa hefur reglulega haldið námskeið hjá Endurmenntun Háskóla Íslands, sem og kennt fjölda námskeiða fyrir kennara, leikskólakennara og foreldra um ýmis málefni sem snerta börn. Eins hefur hún sjálf verið nemandi hjá Endurmenntun HÍ og þar með líka setið hinum megin við borðið. „Þótt námsefnið sé áhugavert þá getur margt stolið athyglinni. Kennarar verða því að vera með einhver veiðarfæri tiltæk til að fanga athygli nemenda. Því betri veiðarfæri þeim mun minna flögrar athyglin og þeim mun meira tileinkar nemandinn sér úr náminu og tekur með sér heim.“

Meðalgóður fyrirlesari getur orðið framúrskarandi

Að sögn Elísu geta nemendur vissulega sjálfir gert margt til þess að halda athyglinni í tímum. Hún nefnir hluti eins og að sitja framarlega, taka glósur, mæta ekki of þreyttur í tíma, koma undirbúinn og slökkva á símanum. Þótt þessi ráð séu góð og gild þá er það samt á ábyrgð fyrirlesarans að reyna að koma efninu frá sér á sem áhugaverðastan hátt svo nemendur fylgist með. „Meðalgóður fyrirlesari getur orðið framúrskarnadi með æfingu og því að leggja smá á sig,“ segir Elísa sem deilir hér tíu góðum ráðum til fyrirlesara sem vilja halda sem lengst í athygli nemanda sinna.

Stutt og hnitmiðuð kynning

Það er allt í lagi að segja aðeins frá bakgrunni sínum í upphafi, sérstaklega reynslu og menntun í því sem fjallað er um. Lykilatriði er þó að hafa þá umfjöllun eins stutta og hægt er því flestir nemendur vilja frekar fá að heyra einhver trix sem þeir geta nýtt sér strax heldur en að heyra ævisögu kennarans. Ef aðstæður bjóða upp á er gott að láta nemendur líka kynna sjálfa sig og sinn bakgrunn. Það þjappar hópnum saman og hjálpar þér sem kennara að meta hlustendahópinn betur.

Náðu augnsambandi

Horfðu yfir salinn, eru ekki örugglega allir að fylgjast með því sem þú ert að segja? Reyndu reglulega að ná sambandi við áheyrendur með því að líta út í sal.

Leiktu með röddina og líkamann

Ekkert er verra en eintóna ræður. Ef það eru engar sveiflur eða tilfinningar í röddinni þá muntu líklega svæfa áheyrendur. Eins er gott að vera hreyfanleg/ur. Færðu þig úr stað og notaðu handahreyfingar.

Mundu eftir gleðinni

Sýndu gleði og ánægju með látbragði þínu. Vertu viss um að áheyrendur skynji að þú vilt vera á staðnum og miðla boðskapnum til þeirra. Þá er mun líklegra að fólk taki við honum.

Notaðu leikmuni

Það er tilvalið að draga fram einhverja leikmuni sem tengjast því sem verið er að tala um og fanga þannig athygli nemenda aftur. Sjálf tek ég oft töfrasprota með þegar ég er að tala um vandamál barna, enda myndu margir foreldrar og umönnunaraðilar (þar á meðal ég) vilja eiga töfrasprota sem getur lagað allan vanda með einni sveiflu, sem er því miður ekki alveg svo einfalt!

Spurningar, virkni og fjölbreytileiki

Spurningar vekja forvitni og fólk hlustar til þess að fá svar við forvitnilegum spurningum. Það er því gott að velta upp áhugaverðum spurningum í upphafi til þess að kveikja áhuga nemenda á efninu. Virkni heldur líka athyglinni. Láttu nemendur rétta upp hönd ef þeir kannast við eitthvað sem verið er að tala um, láttu þá taka þátt í umræðum eða kallaðu fram virkni á annan hátt. Brjóttu kennsluna upp með því að sýna myndbönd, láttu nemendur taka þátt í verkefnum eða fara í hlutverkaleiki.

Notaðu myndlíkingar og segðu sögur

Það er oft gott að koma boðskap á framfæri með dæmisögum eða myndlíkingum. Til dæmis ef verið er að tala um þunglyndi þá má líkja því við svartan hund sem eltir þig út um allt og leggst ofan á þig þegar þú ætlar fram úr á morgnana eða út úr húsi. Myndir og sögur sitja oft betur í minni fólks.

Settu dagskrá

Á lengri námskeiðum er nauðsynlegt að hafa dagskrá og virða tímamörk. Fólk vill fyrirsjáanleika og tímasetningar skapa ró, úthald og einbeitingu. Ef nemendur vita að það er kaffipása eftir kortér er líklegra að nemendur einbeiti sér fram að kaffihléi í stað þess að vera sífellt að velta fyrir sér hvenær tíminn sé eiginlega búinn. Stutt hlé ætti að vera á 40 mínútna fresti því það er mjög erfitt að halda athygli fólks lengur en 40 mínútur í senn.

Talaðu á mannamáli

Settu þig í spor nemenda og komdu námsefninu frá þér á mannamáli þannig að allir þátttakendur skilji það sem verið er að segja. Þegar verið er að tala um tölur er gott að setja þær í samhengi við eitthvað sem fólk skilur.

Vertu þú sjálfur

Sérfræðingar eru líka mannlegir, vita ekki alltaf allt og fylgja ekki alltaf öllu 100% sem þeir vita að virkar best og kenna öðrum. Ekki þykjast betri en nemendur þínir, enginn er 100% alltaf. Auk þess hafa allir eitthvað að gefa. Fáðu umræður og hugmyndir frá nemendum. Vertu þú sjálfur, ekki taka þig of hátíðlega og gerðu grín að þér þegar það á við.

Elísa Guðnadóttir sálfræðingur
Elísa Guðnadóttir sálfræðingur Eggert Jóhannesson
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert

Spurt og svarað

húðlæknir á Húðlæknastöðinni svarar spurningum lesenda

sálfræðingur á Sálfræðistofunni Sálarlíf svarar spurningum lesenda

einstaklings- og fjölskylduráðgjafi svarar spurningum lesenda

Klínískur félagsráðgjafi hjá Lausninni

hjúkrunar- og kynfræðingur svarar spurningum lesenda

svarar spurningum um lögfræðileg mál