Eyþór Björnsson, forstjóri Fiskistofu, gerir athugasemdir við málflutning Heiðrúnar Lindar Marteinsdóttur, framkvæmdastjóra SFS, um kostnað vegna veiðieftirlitsmanna um borð í vinnsluskipum í íslenska flotanum.
Í pistli sem Eyþór skrifar á vef Fiskistofu í dag vísar hann til greinar eftir Heiðrúnu sem birtist í Morgunblaðinu á laugardag, sem bar fyrirsögnina „Bústinn eftirlitsmaður Fiskistofu“. Meðal annars tók Heiðrún þar dæmi af togara sem verið hafði á karfaveiðum í 26 daga:
„Aflaverðmætið nam tæpum 124 milljónum króna. Skipstjórinn fékk í sinn hlut tæplega 2,5 milljónir króna og hásetinn um 1,25 milljónir króna. Næst launahæsti maður um borð í togaranum var yfirvélstjóri. Hlutur hans eftir túrinn nam um 1,86 milljónum króna. En merkilegt má það heita að kostnaður útgerðarinnar vegna hans var snöggtum minni en þess sem var á milli hans og skipstjórans. Það var erindreki Fiskistofu,“ skrifaði Heiðrún og bætti við að kostnaður útgerðarinnar vegna eftirlitsmanns Fiskistofu hefði þarna numið rúmlega 2,1 milljón króna. Gjald fyrir eftirlitsmann um borð í fiskiskipi hafi þá hækkað um 181% frá árinu 2015.
Sjá grein framkvæmdastjóra SFS: Bústinn eftirlitsmaður Fiskistofu
Eyþór segir veiðieftirlitsmenn gegna mikilvægu hlutverki við að gæta hagsmuna þjóðarinnar við sjálfbæra og ábyrga nýtingu auðlinda og vatna.
„Ein af grunnstoðum fiskveiðistjórnunarkerfisins er rétt vigtun og skráning afla. Skip sem vinna afla úti á sjó njóta þeirra sérstöku réttinda að afurðir eru vigtaðar við löndun og eru afurðirnar síðan uppreiknaðar til afla upp úr sjó og til kvóta á grundvelli nýtingarupplýsinga og mælinga um borð sem starfsmenn Fiskistofu hafa eftirlit með,“ skrifar Eyþór og bætir við að réttar mælingar og skráning nýtingar um borð í vinnsluskipum er meginatriði við rétta skráningu á afla þeirra skipa.
„Ætla má að flestir séu sammála um að nýting útgerða á sjávarauðlindum þjóðarinnar liggi sem skýrast fyrir og því er sérstakt eftirlit með vinnsluskipum gríðarlega mikilvægt.“
Tekur hann fram að útgerðum hafi verið gert að greiða raunkostnað vegna sérstaks eftirlits með vinnsluskipum á grundvelli lagaheimildar frá 2016.
„Fyrir þann tíma var gjaldið sem útgerðir greiddu fyrir eftirlitið mun lægra og var langt frá því að standa undir raunkostnaði. Það gerði það að verkum að sá hluti kostnaðar sem ekki fékkst innheimtur var tekinn frá öðrum verkefnum Fiskistofu sem voru þá vanfjármögnuð sem því nam.“
Rétt sé þá að halda því til haga að eftirlitsmenn vinnsluskipa fari, með fáum undartekningum, að jafnaði í eina veiðiferð af hverjum tíu með hverju vinnsluskipi.
„Framkvæmdastjóri SFS lætur það ósagt að heimild til að innheimta raunkostnað vegna eftirlitsmanns um borð takmarkast við mjög lítinn hluta flotans og er til komið af framangreindum ástæðum. Einnig er það látið ósagt að veiðieftirlitsmenn Fiskistofu annast, samhliða eftirlitsstörfum sínum, mikilvæga gagnaöflun fyrir Hafrannsóknastofnun sem nýtist við rannsóknir og mat á ástandi fiskistofna.“
Það sé gert í þágu þjóðarinnar, eiganda auðlindarinnar, en ekki síður í þágu útgerðanna sjálfra.
„Veiðieftirlitsmenn Fiskistofu, erindrekarnir sem framkvæmdastjóri SFS kýs svo að kalla, eru því að sinna mjög fjölbreyttum verkefnum fyrir a.m.k. þrjár stofnanir og ekki verður annað sagt en að stjórnvöld hafi með þeim hætti náð umtalsverðri hagræðingu útgerðunum til hagsbóta.“